Ăn cá sống có tốt không? Những lưu ý khi ăn cá sống

Trong văn hoá ẩm thực có lẽ không còn quá xa lạ với món cá sống được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác nhau. Những món được chế biến từ cá sống như sushi, sashimi… đều là những món ăn truyền thống của ẩm thực Nhật Bản. Mặc dù những món ăn này rất ngon miệng nhưng vẫn có không ít người thắc mắc ăn cá sống có tốt không? Những lưu ý khi ăn cá sống là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc trên.

Ăn cá sống có tốt không?

Những món ăn được chế biến từ cá sống ngày càng trở nên phổ biến không đơn giản chỉ vì hương vị thơm ngon, hấp dẫn mà còn bởi những lợi ích mà nó mang lại. Lợi ích đầu tiên cần phải kể đến đó là trong cá sống sẽ không chứa những chất độc hại được hình thành trong quá trình chiên hoặc nướng để làm chín cá. Chẳng hạn như, khi chiên cá ở nhiệt độ quá cao sẽ làm biến đổi các acid amin có trong cá thành những amin dị vòng, làm tăng nguy cơ dẫn đến những bệnh lý về ung thư. 

Thứ hai, quá trình chiên rán để làm chín cá có thể khiến cho lượng acid béo lành mạnh có trong cá như omega-3, acid eicosapentaenoic (EPA), acid docosahexaenoic (DHA)... bị thuyên giảm.

Nói tóm lại, quá trình làm chín cá với những biện pháp khác nhau sẽ gây ra những ảnh hưởng nhất định đến hàm lượng dinh dưỡng có trong cá. Việc sử dụng cá sống sau khi đã được chế biến sạch sẽ, đảm bảo an toàn giúp cơ thể dung nạp hoàn toàn những thành phần dinh dưỡng có sẵn trong cá. Bên cạnh đó, việc sử dụng dạng thực phẩm sống sẽ giúp tiết kiệm được nhiều thời gian nấu nướng và góp phần làm đa dạng văn hoá ẩm thực thế giới.

Những nguy cơ tiềm ẩn khi ăn cá sống

Bên cạnh những lợi ích thu được từ việc ăn cá sống thì cũng có tồn tại những nguy cơ tiềm ẩn, có thể gây ảnh hưởng đến sức khoẻ như:

Nhiễm sán lá gan nhỏ

Đây là một loại ký sinh trùng thuộc họ giun dẹp, phổ biến nhất ở những vùng nhiệt đới như châu Á, châu Phi, Nam Mỹ… Sán lá gan trưởng thành thường cư trú trong gan của người nhiễm bệnh hoặc những động vật có vú khác (hay còn gọi là vật chủ). Chúng sẽ sử dụng máu người để làm nguồn thức ăn, sinh sôi và phát triển trong gan chúng ta. Từ đó, khiến gan bị phình to, nhiễm trùng ống mật, sỏi mật, viêm túi mật và thậm chí là ung thư gan. 

Người ta đã tìm ra rằng, nguyên nhân chính của bệnh sán lá gan nhỏ là do ăn cá sống có nhiễm sán lá gan hoặc nấu chín cá chưa đúng cách. Ngoài ra, nếu tay chưa rửa sạch hoặc bề mặt dụng cụ nhà bếp bị nhiễm bẩn cũng có thể là nguồn lâu ký sinh trùng cho cơ thể.

Nhiễm sán dây

Sán dây thường ký sinh trong cá nước ngọt hoặc cá biển đẻ trứng ở vùng nước ngọt, bao gồm cả cá hồi. Đây là loài ký sinh trùng lớn nhất có thể lây nhiễm cho người, chiều dài của nó có thể lên đến 15 m. 

Mặc dù sán dây cá thường không gây ra những triệu chứng cụ thể, nhưng chúng có nguy cơ gây ra bệnh diphulobothriasis với những triệu chứng như mệt mỏi, tiêu chảy hoặc táo bón, khó chịu ở dạ dày… Sán dây sử dụng chất dinh dưỡng của cơ thể để phát triển, đặc biệt chúng có thể làm giảm đáng kể lượng vitamin B12 trong cơ thể, góp phần dẫn đến tình trạng thiếu hụt B12.

Giun đũa Anisakis

Loại giun đũa thường ký sinh trên cá biển hoặc những loại cá sống ở biển. Bệnh lý này khá phổ biến ở những vùng thường xuyên ăn cá sống hoặc ngâm hay muối cá. Khác với những loại ký sinh trùng khác, giun đũa Anisakis không thể sống trong cơ thể quá lâu, khi xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ cố gắng đào sâu vào phần thành ruột, mắc kẹt ở đó và cuối cùng là chết. Từ đó có thể dẫn đến những phản ứng miễn dịch nghiêm trọng như nôn mửa, viêm đau vùng dạ dày.

Nhiễm khuẩn

Một trong những nguyên nhân hàng đầu của việc phải ăn chín uống sôi đó là nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm. Các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy. Một số loại vi khuẩn gây hại đối với sức khoẻ của chúng ta được phát hiện trong cá bao gồm Salmonella, Listeria, Vibrio, Clostridium. Đối với những người khoẻ mạnh, nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn cá sống là khá thấp. Tuy nhiên với những người có hệ miễn dịch kém, dễ bị nhiễm trùng như người già, trẻ em hoặc phụ nữ có thai nên tránh ăn thịt, cá sống.

Ngoài ra, bên trong cá sống cũng có chứa lượng chất ô nhiễm như chất hữu cơ khó phân huỷ (POP), chất độc hại có trong chất thải công nghiệp… Trong đó, cá nuôi có lượng chất ô nhiễm tích lũy đặc biệt cao, chẳng hạn như cá hồi, nguyên nhân là do sử dụng thức ăn ô nhiễm để làm thức ăn cho cá. Việc hấp thu nhiều chất ô nhiễm này liên quan chặt chẽ đến những bệnh lý mãn tính như ung thư, đái tháo đường.

Những lưu ý khi ăn cá sống

Để giảm thiểu những nguy cơ nhiễm ký sinh trùng hoặc nhiễm trùng từ việc ăn cá sống, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Cá sống nên được đóng gói trong môi trường vô trùng, công nghệ tiên tiến cũng như máy móc hiện đại, cấp đông nhanh ở nhiệt độ -40 độ C để giữ được hương vị tươi ngon và là cách để tiêu diệt ký sinh trùng. Sau đó cho vào nhiệt độ -18 độ để ổn định giúp sản phẩm giữ vẹn sự tươi ngon vốn có.
• Kiểm tra kỹ cá trước khi ăn, bởi đôi khi bằng mắt thường bạn cũng có thể phát hiện một số loài ký sinh trùng có trong thịt cá.
• Mua cá từ nhà cung cấp uy tín, đảm bảo cá đã được xử lý đúng quy cách và bảo quản phù hợp.
• Chỉ nên mua cá đã được bảo quản lạnh hoặc được phủ một lớp đá dày bên dưới.
• Kiểm tra mùi hương của cá, đảm bảo cá có mùi tươi mới, không có mùi chua, quá tanh hay những mùi kỳ lạ khác.
• Không nên giữ cá tươi quá lâu, nếu cá không được trữ đông hãy để cá trong tủ lạnh và sử dụng càng sớm càng tốt.
• Không được để cá trong điều kiện nhiệt độ phòng quá lâu (khoảng 1 - 2 giờ), bởi trong nhiệt độ phòng, tốc độ sinh sôi của vi khuẩn là rất nhanh.
• Cần vệ sinh tay và dụng cụ cắt cá sạch sẽ để tránh làm ô nhiễm cá trong quá trình chế biến.

Phương pháp ướp cá, ngâm cá với muối hay hun khói lạnh cho cá chỉ có thể làm giảm số lượng ký sinh trùng và vi khuẩn có trong cá. Việc đông lạnh cá cũng chỉ giúp ngăn chặn sự phát triển và làm giảm số lượng vi khuẩn gây bệnh chứ không có khả năng tiêu diệt toàn bộ vi khuẩn.

Bài viết trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc ăn cá sống có tốt không. Mặc dù ăn cá sống có liên quan đến nguy cơ nhiễm ký sinh trùng hoặc nhiễm khuẩn cao hơn, đặc biệt là ở nhiều quốc gia thuộc khu vực khí hậu nhiệt đới. Tuy nhiên, nếu mua cá sống từ các nhà hàng hoặc nhà cung cấp đáng tin cậy đã xử lý và sơ chế đúng cách, bảo quản nơi sạch sẽ, đúng theo hướng dẫn và áp dụng các biện pháp giảm thiểu rủi ro khi ăn cá sống thì bạn hoàn toàn có thể thưởng thức món cá sống thơm ngon, ít rủi ro đối với sức khỏe của bạn.

Xem thêm: Ăn cá gì tốt cho tim mạch?