Bao hoạt dịch là gì? Chức năng của bao hoạt dịch

Bao hoạt dịch là một miếng đệm mỏng nằm ở phía trong bao khớp, giữa hai đầu xương. Nó có vai trò quan trọng trong việc giảm ma sát và giữ cho các khớp hoạt động một cách mượt mà. Các bệnh về bao hoạt dịch là một bệnh lý phổ biến và gây nguy hiểm khi ảnh hưởng đến các vị trí như khớp vai, khớp gối, khuỷu tay, cổ tay và các khớp khác trong cơ thể. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động của người bệnh, gây ra sự hạn chế trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, từ những chuyển động đơn giản như cầm đồ, vặn chìa khóa cho đến những hoạt động vận động phức tạp hơn như đi bộ hoặc leo cầu thang.

Bao hoạt dịch là gì?

Bao hoạt dịch (màng hoạt dịch) là một phần không thể thiếu trong cấu trúc của khớp hoạt dịch, một phần quan trọng của hệ cơ xương khớp. Chức năng của bao hoạt dịch không chỉ giới hạn ở việc bảo vệ và bôi trơn khớp, mà còn tham gia vào các hoạt động hàng ngày của con người như đi lại, đứng, chạy và bật nhảy.

Khớp hoạt dịch là loại khớp có khả năng chuyển động linh hoạt nhất so với khớp sụn và khớp xơ. Nó chịu trách nhiệm hấp thụ lực nén và giảm ma sát giữa hai đầu xương. Bao hoạt dịch là một túi đệm chứa chất nhầy bên trong, chúng liên kết các nang xơ lại với nhau để tạo thành nang khớp.

Nang khớp này bao quanh không gian giữa hai xương, gọi là khoang khớp và chứa một lượng chất nhầy hoạt dịch. Chất này không chỉ bảo vệ và bôi trơn khớp mà còn hỗ trợ các chuyển động trơn tru của xương. Đồng thời, nó cũng cung cấp dưỡng chất cho sụn khớp xung quanh.

Do những chức năng này, các bệnh lý liên quan đến bao hoạt dịch thường biểu hiện qua triệu chứng viêm cấp tính hoặc cảm giác khô khớp và cứng khớp. Sự suy yếu hoặc tổn thương của bao hoạt dịch có thể ảnh hưởng đến phạm vi chuyển động của khớp và cản trở sự nuôi dưỡng của sụn khớp xung quanh.

Chức năng của bao hoạt dịch

Bôi trơn

Bôi trơn là một trong những chức năng chính của bao hoạt dịch, và các tế bào B tại lớp nội mạc của bao hoạt dịch chính là nơi thực hiện chức năng này. Cụ thể, tế bào B có khả năng tổng hợp và tiết ra các protein ngoại bào, trong đó có acid hyaluronic và lubricin.

Những loại chất này được tế bào B sản xuất và tiết ra trực tiếp vào chất nhầy hoạt dịch. Kết quả là, chất nhầy hoạt dịch, một chất lỏng trắng đục có trong bao hoạt dịch, thực hiện chức năng bôi trơn cho hệ thống cơ xương khớp. Điều này giúp các chuyển động của xương trở nên linh hoạt và mượt mà hơn, đồng thời giảm ma sát giữa các bề mặt xương.

Nuôi dưỡng

Những tế bào tại lớp nội mạc chịu trách nhiệm thực hiện các công việc như hấp thu chất dinh dưỡng từ khoang khớp, trao đổi chất và dịch khớp, cũng như sản xuất chất nhầy hoạt dịch. Sau đó, chất nhầy dịch khớp sẽ trở thành nguồn dinh dưỡng và lan tỏa đến các mô sụn khớp, viền sụn xung quanh, giúp duy trì và phục hồi chúng.

Ngoài ra, chất nhầy hoạt dịch cũng có khả năng phòng chống nhiễm khuẩn. Khi có sự tổn thương hoặc nhiễm khuẩn xảy ra trên cơ thể, chất nhầy hoạt dịch sẽ phản ứng để đáp ứng với tình trạng tổn thương hoặc xâm nhập của vi khuẩn hoặc virus từ bên ngoài.

Bảo vệ khớp và loại bỏ mảnh vụn

Tế bào loại A trong bao hoạt dịch có vai trò làm sạch phần dịch khớp bằng cách loại bỏ các mảnh vụn qua quá trình thực bào. Đồng thời, chúng cũng hỗ trợ cố định lại mô liên kết, giúp duy trì và sửa chữa cấu trúc ngoại bào trước khi trở thành chất nhầy hoạt dịch. Lớp dưới nội mạc có khả năng tái tạo lại cấu trúc ban đầu sau các chuyển động. Điều này giúp hạn chế sự va chạm giữa cơ và khớp trong các hoạt động vận động thông thường.

Những bệnh lý ảnh hưởng đến bao hoạt dịch

Viêm khớp là một trong những bệnh lý cơ xương khớp phổ biến nhất, có thể xảy ra do ảnh hưởng từ các bệnh lý khác nhau.

Viêm khớp

Viêm khớp là một trong những bệnh lý cơ xương khớp phổ biến nhất, mà mỗi người ít nhất một lần trong đời cũng sẽ gặp phải. Bệnh này gây tổn thương cho các mô trong khớp theo thời gian, dẫn đến suy giảm chức năng của khớp và ảnh hưởng đến các bộ phận xung quanh. Bao hoạt dịch thường bị ảnh hưởng trong hai loại viêm khớp chính:

• Viêm khớp do tác động từ bên ngoài như gãy xương, tai nạn.
• Các bệnh lý khớp viêm tự miễn như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp cột sống, viêm khớp phản ứng, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công các mô trong cơ thể.

Nhiễm trùng khớp

Bệnh này thường khó xảy ra nếu không có các yếu tố xâm nhập trực tiếp vào khớp. Nhiễm trùng khớp thường xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào bên trong khớp. Sự tấn công của vi khuẩn khiến cho bao hoạt dịch phản ứng bằng việc gây ra các triệu chứng viêm như đau, sưng và nóng rát. Tình trạng nhiễm trùng thường ảnh hưởng xấu đến bao hoạt dịch và có thể dẫn đến nhiễm trùng của chất nhầy hoạt dịch.

Chấn thương

Các chấn thương do tác động từ bên ngoài có thể gây tổn thương cho bao hoạt dịch. Mặc dù bao hoạt dịch có chức năng bảo vệ và ổn định cấu trúc xương, nhưng các tác động quá mạnh có thể vượt quá khả năng bảo vệ của nó, gây ra biến dạng cấu trúc và tổn thương cho các cơ quan trong hệ xương khớp. Những tổn thương đối với bao hoạt dịch có thể bao gồm rách bao hoạt dịch, dẫn đến tràn dịch và gây ra các vấn đề khác.

Bao hoạt dịch hoạt động như một lớp đệm quan trọng, giúp giảm sóc cho các khớp trong mỗi cử động. Nó cung cấp sự bôi trơn cho hệ cơ xương khớp và nuôi dưỡng sụn khớp, giúp các chuyển động xương diễn ra một cách mượt mà hơn. Những chức năng này đều rất quan trọng và khi bị ảnh hưởng bởi các bệnh lý, con người sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc di chuyển và có thể đối mặt với tình trạng yếu cơ.