Cách phân loại thoát vị đĩa đệm: Các dạng thoát vị và cách điều trị

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng thường gặp, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Để điều trị và quản lý hiệu quả, việc hiểu rõ cách phân loại thoát vị đĩa đệm là bước đầu tiên và rất quan trọng. Bài viết này của Nhà thuốc Long Châu sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về các phương pháp phân loại thoát vị đĩa đệm, từ đó giúp bạn có cái nhìn chính xác hơn về tình trạng của mình.

Thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm, còn gọi là Herniated Disc, là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, đặc biệt ở những người trong độ tuổi lao động. Bệnh xảy ra khi một hoặc nhiều đĩa đệm - những cấu trúc sụn nằm giữa các đốt sống - bị tổn thương. 

Cụ thể, đĩa đệm gồm hai phần chính: Bao sơ ngoài cứng cáp và nhân nhầy dạng keo ở bên trong. Khi đĩa đệm này bị hư hại do chấn thương, lão hóa hoặc quá tải, phần nhân nhầy có thể tràn ra ngoài, chèn ép lên tủy sống hoặc các dây thần kinh gần đó, từ đó gây ra các triệu chứng đau nhức, tê bì hoặc giảm cảm giác. 

Hướng dẫn cách phân loại thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng vận động mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc hiểu rõ về cách phân loại thoát vị đĩa đệm là bước đầu tiên quan trọng để tìm kiếm các biện pháp điều trị phù hợp, từ vật lý trị liệu cho đến can thiệp phẫu thuật, nhằm giảm thiểu các triệu chứng và cải thiện chức năng vận động.

Cách phân loại thoát vị đĩa đệm theo vị trí đĩa đệm bị lệch

Thoát vị đĩa đệm thường xảy ra ở cột sống cổ (cervical), cột sống ngực (thoracic) và cột sống lưng (lumbar). Mỗi khu vực này có các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng, ảnh hưởng đến cách điều trị.

• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Đây là tình trạng đĩa đệm ở cột sống cổ bị lệch ra khỏi vị trí bình thường, thường gây đau cổ và có thể lan xuống tay.
• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ - ngực: Thoát vị ở khu vực chuyển tiếp giữa cột sống cổ và ngực, gây đau ở cả hai khu vực này và có thể khó chẩn đoán do vị trí khu vực chuyển giao.
• Thoát vị đĩa đệm cột sống ngực: Thoát vị ở cột sống ngực ít gặp hơn do sự ổn định của cột sống ngực, nhưng khi xảy ra, nó có thể gây đau đớn nghiêm trọng và khó chịu.
• Thoát vị đĩa đệm lưng - ngực: Tình trạng này xảy ra ở khu vực chuyển giữa cột sống ngực và lưng, nơi đĩa đệm có thể chèn ép vào các dây thần kinh, gây đau đớn.
• Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng: Phổ biến nhất, xảy ra ở phần dưới của cột sống. Các triệu chứng bao gồm đau lưng dưới, đau chân và đôi khi là mất cảm giác hoặc yếu cơ.

Cách phân loại thoát vị đĩa đệm theo mức độ thoát vị

Thoát vị đĩa đệm được chia thành các giai đoạn dựa trên mức độ di lệch của nhân nhầy:

• Phình đĩa đệm (Bulging disc): Nhân nhầy mở rộng đều xung quanh đĩa đệm nhưng không xé toạc vỏ bao.
• Lồi đĩa đệm (Protrusion): Nhân nhầy chèn ép ra ngoài nhưng vỏ bao vẫn còn nguyên vẹn.
• Thoát vị đĩa đệm (Extrusion): Nhân nhầy chui ra ngoài qua vỏ bao bị rách.
• Thoát vị đĩa đệm có mảnh rời (Sequestration): Một mảnh của nhân nhầy tách rời và di chuyển trong khu vực cột sống.

Cách phân loại thoát vị đĩa đệm theo hướng thoát vị

Thoát vị đĩa đệm cũng được phân loại dựa trên hướng lồi của đĩa đệm:

• Thoát vị trung tâm: Chèn ép trực tiếp vào tủy sống, thường gặp ở cột sống ngực.
• Thoát vị bên (Foraminal): Chèn ép vào các rễ thần kinh đi qua các lỗ nhỏ ở các đốt sống, thường gây đau nghiêm trọng.
• Thoát vị hướng sau (Posterior): Đây là dạng phổ biến nhất, nhân nhầy lồi ra phía sau, có thể chèn ép vào tủy sống hoặc các rễ thần kinh.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến thoát vị đĩa đệm

Những nguyên nhân chính gây ra thoát vị đĩa đệm bao gồm:

• Chấn thương: Tai nạn xe cộ, ngã hoặc chấn thương do chơi thể thao có thể gây ra áp lực mạnh lên cột sống, khiến đĩa đệm bị tổn thương và lệch khỏi vị trí.
• Thoái hóa đĩa đệm: Đây là quá trình tự nhiên khi tuổi tác tăng lên. Cấu trúc của đĩa đệm mất dần độ ẩm và đàn hồi, dễ dàng bị tổn thương hơn.
• Hoạt động lặp đi lặp lại: Những công việc hoặc hoạt động yêu cầu cúi người, nâng vật nặng hoặc xoay người liên tục có thể làm tăng áp lực lên cột sống và gây thoát vị đĩa đệm.
• Tư thế kém: Ngồi hoặc đứng không đúng cách trong thời gian dài có thể làm tăng áp lực lên cột sống và đĩa đệm, dẫn đến tổn thương.

Những yếu tố nguy cơ có thể gây ra thoát vị đĩa đệm:

• Tuổi tác: Rủi ro thoát vị đĩa đệm tăng lên với tuổi, đặc biệt là những người trên 30 tuổi do đĩa đệm bắt đầu mất độ ẩm và độ đàn hồi.
• Cân nặng: Béo phì hoặc thừa cân làm tăng áp lực lên cột sống và đĩa đệm, tăng nguy cơ tổn thương.
• Sinh hoạt và công việc: Những người làm việc nặng nhọc hoặc thường xuyên tham gia các hoạt động thể chất có rủi ro cao hơn do áp lực lên cột sống tăng.
• Hút thuốc: Hút thuốc có thể giảm lưu lượng máu đến cột sống, từ đó làm chậm quá trình chữa lành và tăng nguy cơ thoái hóa đĩa đệm.
• Yếu tố di truyền: Tính di truyền cũng có thể đóng một vai trò trong việc phát triển thoát vị đĩa đệm, nếu gia đình bạn có tiền sử mắc bệnh này.

Cách điều trị thoát vị đĩa đệm

Điều trị thoát vị đĩa đệm phụ thuộc vào cách phân loại thoát vị đĩa đệm và mức độ nghiêm trọng của tình trạng mà bệnh nhân đang trải qua. Hiểu rõ về các phương pháp điều trị có sẵn có thể giúp bệnh nhân lựa chọn phương án phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe và lối sống của mình.

Cách điều trị không xâm lấn

• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu được thiết kế để tăng cường sức mạnh, độ bền và tính linh hoạt của cột sống, đồng thời giảm áp lực lên đĩa đệm. Các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ lưng có thể giúp giảm áp lực trên đĩa đệm bị tổn thương.
• Dùng thuốc: Thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể được sử dụng để giảm đau nhẹ. Trong trường hợp đau nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn hoặc thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) để giảm viêm.
• Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid có thể giúp giảm viêm và đau xung quanh khu vực dây thần kinh bị chèn ép. Tuy nhiên, số lượng lần tiêm nên được hạn chế để tránh các tác dụng phụ tiềm ẩn.

Phẫu thuật

Khi các phương pháp điều trị không xâm lấn không mang lại hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn cần thiết. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm:

• Microdiscectomy: Đây là phẫu thuật thông dụng nhất cho thoát vị đĩa đệm, nơi bác sĩ sẽ loại bỏ phần nhân nhầy lồi ra và phần đĩa đệm tổn thương thông qua một đường mổ nhỏ.
• Laminectomy: Phương pháp này bao gồm việc loại bỏ một phần của xương để tạo không gian cho các dây thần kinh.
• Cấy ghép đĩa đệm nhân tạo: Đối với những trường hợp nghiêm trọng, việc cấy ghép đĩa đệm nhân tạo có thể được xem xét để thay thế đĩa đệm bị hư hỏng.

Việc hiểu rõ cách phân loại thoát vị đĩa đệm là bước quan trọng để bạn có thể đưa ra quyết định điều trị phù hợp nhất. Tùy thuộc vào loại thoát vị, mức độ nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp. Hãy luôn theo dõi sức khỏe và tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo quá trình điều trị hiệu quả và an toàn.