Chỉ số HbA1c bao nhiêu là nguy hiểm?

Có một thực tế là nhiều bệnh nhân mắc tiểu đường chỉ quan tâm đến chỉ số đường huyết. Họ chưa dành sự quan tâm đúng mức cho chỉ số HbA1c và áp dụng cách duy trì chỉ số này ở ngưỡng an toàn. Vậy với bệnh nhân đái tháo đường, chỉ số này có ý nghĩa gì và chỉ số HbA1c bao nhiêu là nguy hiểm?

Chỉ số HbA1c là gì? Có ý nghĩa gì?

Một loại tế bào máu chiếm số lượng nhiều nhất chính là hồng cầu. Hồng cầu được tạo thành từ thành phần chính là huyết sắc tố Hemoglobin. Hemoglobin đảm nhận trọng trách mang oxy từ phổi đến khắp các bộ phận, cơ quan trong cơ thể. Sự kết hợp giữa Hemoglobin và Glucose tạo thành HbA1c trong hồng cầu.

Quá trình gắn kết giữa 2 thành phần này thường diễn ra trong khoảng 0,05% thời gian trong ngày và tồn tại theo vòng đời của hồng cầu (3 tháng). Xét nghiệm Hemoglobin A1c (viết tắt là xét nghiệm HbA1c) qua đó phản ánh lượng glucose trong máu gắn với Hemoglobin trong ba tháng qua. Do đó, mức glucose trong máu càng cao thì lượng Glucose gắn vào Hemoglobin càng nhiều. Tức là chỉ số HbA1c cao thì hàm lượng đường trong máu cũng cao và là dấu hiệu của bệnh tiểu đường. Như vậy, có thể nói chỉ số HbA1c có ý nghĩa rất quan trọng trong phát hiện và theo dõi bệnh tiểu đường.

Chỉ số HbA1c bao nhiêu là nguy hiểm?

Trước khi giải đáp chỉ số HbA1c bao nhiêu là nguy hiểm, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chỉ số HbA1c bình thường là bao nhiêu? Trong cơ thể của tất cả chúng ta luôn có sự gắn kết giữa Glucose và Hemoglobin diễn ra hàng ngày. Khi quá trình gắn kết này xảy ra, bên ngoài tế bào huyết sắc tố Hemoglobin sẽ có một lớp đường bao phủ. Khi vỏ lớp đường bao phủ này càng dày thì nguy cơ một người bị tiểu đường càng cao.

Mức bình thường của chỉ số HbA1c khoảng từ 4 - 5,7%. Nếu chỉ số này nhỏ hơn 4%, có thể nguyên nhân do thiếu máu, thiếu sắt, phụ nữ đang mang thai, người mới truyền máu hoặc dùng quá liều vitamin E, vitamin C… Cứ khi chỉ số này tăng 1% có nghĩa là hàm lượng đường trong máu tăng 30 mg/dL (tương đương 1,7 mmol/L).

Theo phân loại của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ, bệnh nhân được chẩn đoán bị tiền tiểu đường khi chỉ số HbA1c trong khoảng từ 5,7 - 6,4%. Nếu chỉ số này từ 6,5% trở lên, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. 

Nếu chỉ số HbA1c cao từ 9% trở lên, người bệnh sẽ có nguy cơ cao gặp các biến chứng tiểu đường nghiêm trọng như: Bệnh võng mạc, giảm hoặc mất thị lực, tổn thương mạch máu nuôi dây thần kinh, chân tay mất cảm giác, suy tim, suy thận, đột quỵ… Khi chỉ số này trên 9%, người bệnh đang ở mức báo động về sức khỏe. Bên cạnh đó, chỉ số HbA1c cao cũng cảnh báo bệnh nhân bị ngộ độc chỉ hay suy thận.

Vì sao chỉ số HbA1c tăng cao?

Chỉ số HbA1c tăng cao có thể do các nguyên nhân như:

• Nồng độ đường trong máu tăng do chế độ ăn uống không khoa học với quá nhiều tinh bột, đồ ăn dầu mỡ, chất tạo ngọt nhân tạo, chất béo...
• Bệnh nhân đang phải điều trị một căn bệnh nào đó và có dùng thuốc dẫn đến phản ứng tăng đường huyết.
• Uống rượu làm tăng đường huyết vì rượu có chứa nhiều carb. Người tiểu đường tuyệt đối không nên uống rượu. Người nghiện rượu thường có chỉ số HbA1c tăng cao.
• Lối sống ít vận động cũng khiến nồng độ đường huyết trong máu tăng lên.
• Căng thẳng, stress thường xuyên cũng là nguyên nhân khiến chỉ số HbA1c tăng cao.
• Bệnh nhân tiểu đường quên thuốc hoặc bỏ thuốc uống, không tiêm bổ sung insulin đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ.
• Bệnh nhân bị suy thận, ngộ độc chì, thiếu máu, thiếu sắt cũng khiến chỉ số HbA1c tăng cao hơn bình thường.

Cách kiểm soát chỉ số HbA1c thế nào?

Khi đã biết chỉ số HbA1c bao nhiêu là nguy hiểm, chắc chắn chúng ta đều muốn biết cách kiểm soát chỉ số này.

Chỉ số HbA1c mục tiêu

Các chuyên gia khuyến cáo, bệnh nhân đang điều trị tiểu đường cần đạt mục tiêu đưa chỉ số HbA1c về mức dưới 6,5%. Tuy nhiên, chỉ số mục tiêu này có thể khác nhau tùy từng đối tượng. Ví dụ:

• Nếu bệnh nhân là người cao tuổi, chỉ số HbA1c mục tiêu cần duy trì là dưới mức 7%.
• Nếu bệnh nhân dưới 18 tuổi và không bị hạ đường huyết, chỉ số này là mức dưới 7,5%.
• Còn nếu bệnh nhân đái tháo đường bị hạ đường huyết, bị đái tháo đường lâu năm hoặc đang có thêm các bệnh lý nền khác, chỉ số HbA1c mục tiêu nên là dưới 8%.

Cách kiểm soát chỉ số HbA1c mục tiêu

Để có thể đưa chỉ số HbA1c về ngưỡng mục tiêu, dưới đây là một số cách bạn nên áp dụng:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp với từng cá nhân: Ví dụ, với người có chỉ số HbA1c bình thường, nên ưu tiên thực phẩm phòng ngừa tiểu đường. Chế độ dinh dưỡng cho người tiểu đường cũng cần khác với thực đơn phù hợp cho người tiền tiểu đường.
• Cố gắng duy trì thói quen vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày. Vận động vừa tốt cho sức khỏe, vừa giảm chỉ số HbA1c.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ trong kiểm soát đường huyết và điều trị bệnh tiểu đường và điều vô cùng quan trọng mà mọi bệnh nhân mắc tiền tiểu đường hay tiểu đường đều cần lưu ý.
• Xây dựng lối sống khoa học, không uống rượu, không hút thuốc lá, giảm căng thẳng, stress.
• Theo dõi chỉ số HbA1c thường xuyên để đánh giá hiệu quả của việc kiểm soát chỉ số này, từ đó có những điều chỉnh hợp lý.

Bao lâu nên xét nghiệm chỉ số HbA1c?

Nếu bạn là người lớn trên 45 tuổi, nên làm xét nghiệm HbA1c định kỳ hàng năm. Nếu dưới 45 tuổi nhưng thừa cân, từng mắc tiểu đường thai kỳ và có một hay nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cũng nên xét nghiệm chỉ số HbA1c định kỳ 3 lần/năm. 

Nếu bạn đang bị tiểu đường, nên làm xét nghiệm HbA1C ít nhất mỗi năm 2 lần. Việc xét nghiệm này cần tiến hành thường xuyên hơn nếu người bệnh có tình trạng bệnh lý khác hoặc có chỉ định thay đổi loại thuốc điều trị.

Với những thông tin trên đây, hy vọng bạn đã hiểu hơn ý nghĩa của chỉ số HbA1c, đồng thời có thêm thông tin về chỉ số HbA1c bao nhiêu là nguy hiểm và cách kiểm soát chỉ số này. Ngoài xét nghiệm HbA1c định kỳ, việc thăm khám sức khỏe định kỳ với sự tư vấn của bác sĩ cũng rất quan trọng. Bác sĩ sẽ là người có thể đánh giá, theo dõi tình trạng sức khỏe của bạn một cách chính xác nhất. Từ đó, bác sĩ đưa ra cho bạn những lời khuyên cụ thể để kiểm soát bệnh tiểu đường trong từng trường hợp cụ thể.