Củ ấu tẩu có tác dụng gì? Có gây hại cho sức khoẻ không?

Củ ấu tẩu có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Thông qua quá trình xử lý, sử dụng đúng cách và tuân thủ liều lượng thích hợp, củ ấu tẩu có thể mang lại những lợi ích cho sức khỏe như giúp giảm đau, chữa trị viêm nhiễm, và thậm chí nâng cao sức kháng của cơ thể. Hãy cùng tìm hiểu củ ấu tẩu có tác dụng gì trong bài viết sau.

Củ ấu tẩu là gì?

Củ ấu tẩu còn nhiều tên gọi khác bao gồm gấu tàu, ấu tàu, co ú tàu, cây thảo ô. Tuy nhiên, trong ngôn ngữ khoa học, tên chính thức của củ ấu tàu đã được thống nhất là Aconitum Fortunei Hemsl. Cây ấu tẩu thường có chiều cao trung bình từ 0,6 mét đến 1 mét. Nó được nhận biết dễ dàng qua phần rễ củ mập, có hình dạng giống như con quay với một rễ cái lớn kèm theo nhiều rễ nhỏ. Bề ngoài của củ thường có màu đen và mặt nhẵn.

Thân của cây ấu tẩu thường có hình dạng trụ, tức là thân thẳng và ít nhánh. Lá của cây thường mọc riêng lẻ với một hình dạng lá duy nhất và các gân lá tạo hình chân vịt. Hoa của cây ấu tẩu thường mọc thành từng bó ở đỉnh của thân cây, có kích thước tương đối lớn và thường có màu xanh lam đặc trưng. Quả của cây thường bao gồm 5 dải mỏng kết hợp với nhiều hạt. Cây củ ấu tàu thường phát triển nhiều ở vùng Sapa và Hà Giang và nó thích nghi với môi trường ôn đới ẩm. Nhưng nhiều người trong chúng ta vẫn chưa biết củ ấu tẩu có công dụng gì. 

Dược lý của củ ấu tẩu

Theo y học cổ truyền, dược lý của củ ấu tẩu được biết đến như sau:

• Đối với tim: Aconitin là một hợp chất độc đối với tim, ảnh hưởng chủ yếu đến tế bào cơ tim bằng cách tăng nhanh nhịp đập tim. Cơ chế tác động này dường như gắn liền với tính chất kích thích và kích động của tim. Hiện nay, aconitin được sử dụng trong nghiên cứu để tạo ra mô hình loạn nhịp tim trong môi trường thí nghiệm để nghiên cứu các loại thuốc chống loạn nhịp tim. Tuy nhiên, aconitin không được sử dụng trong thực tế điều trị lâm sàng.
• Huyết áp: Aconitin có khả năng làm giảm huyết áp, giảm mức cholesterol và lipid trong máu, và đã được sử dụng trong nghiên cứu trên thỏ để điều trị xơ vữa động mạch với kết quả khả quan.

• Tác dụng giảm đau: Aconitin có mối liên quan mật thiết với hệ thống catecholamin trung ương. Ngoài ra, aconitin còn có tác động ức chế dẫn truyền xung thần kinh, và ở liều cao nó có thể gây tê liệt dây thần kinh và mất khả năng dẫn truyền.
• Tác dụng với hệ thống thần kinh: Có khả năng kích thích gây ngứa, tạo cảm giác nóng, bỏng, sau đó gây tê dại. Nó cũng có tác dụng ức chế trung khu hô hấp.
• Tác dụng chống viêm: Thường thông qua kích thích tuyến thượng thận giúp hỗ trợ chống viêm.

Củ ấu tẩu có tác dụng gì?

Củ ấu tẩu có tính nhiệt rất nóng và độc, nó được sử dụng trong y học cổ truyền với các mục đích điều trị. Dưới đây là một số công dụng của củ ấu tẩu được sử dụng trong y học cổ truyền:

• Trợ dương và bổ hỏa: Củ ấu tàu được cho là có tác dụng trợ dương, tức là giúp tăng cường chức năng sinh lý ở nam giới. Nó cũng được sử dụng để bổ hỏa, làm ấm cơ thể, đặc biệt là trong mùa đông hoặc khi cảm thấy cơ thể lạnh.
• Trừ phong hàn và táo thấp: Củ ấu tàu được sử dụng để điều trị các triệu chứng liên quan đến phong hàn như cảm lạnh. Nó cũng được sử dụng để giúp giảm triệu chứng táo thấp tức là triệu chứng mệt mỏi, yếu đuối và sưng húp.
• Xoa bóp và giảm đau: Củ ấu tẩu ngâm rượu có tác dụng gì? Củ ấu tàu thường được ngâm trong rượu để tạo thành một loại dầu xoa bóp. Dầu này có tính ấm, thường được sử dụng để xoa bóp các phần của cơ thể để giúp giảm đau, đặc biệt là đau cơ, xương, và khớp.

Củ ấu tẩu có gây hại cho sức khỏe không?

Khi đã có câu trả lời cho thắc mắc củ ấu tẩu có tác dụng gì thì chúng ta cũng không thể bỏ qua mặt hại của nó. Trong Đông y, củ ấu tẩu thường được sử dụng để xoa bóp và chữa trị các vấn đề liên quan đến đau nhức, sai khớp và bầm da sau khi bị va chạm. 

Cách sử dụng phổ biến là ngâm củ gấu tàu trong rượu để làm dầu xoa bóp. Tuy nhiên, điều quan trọng là không nên uống củ ấu tẩu. Củ ấu tẩu cũng có thể được sử dụng dưới dạng nước sắc (khoảng 3 - 4 gram/ngày). 

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng aconitin, một dẫn xuất có trong củ ấu tẩu, là một hợp chất độc thuộc vào độc bảng A và dễ thủy phân trong nước ở nhiệt độ cao. Nó có khả năng tác động lên các kênh natri, làm chậm quá trình tái phân cực, dẫn đến các tác động độc hại đến hệ thần kinh và tim mạch. 

Khi aconitin bị thụ động, triệu chứng ngộ độc thường xuất hiện khá nhanh, bao gồm cảm giác tê rát quanh miệng, lưỡi và môi, sau đó là cảm giác buồn nôn và rối loạn hệ thần kinh, thậm chí có cả triệu chứng co giật. Điều đáng chú ý là aconitin có thể ảnh hưởng đến nhịp tim, gây ra các tình trạng như nhanh nhịp thất, chậm nhịp xoang và các loại rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng. Do đó, cần hết sức thận trọng khi sử dụng củ ấu tẩu, và nên tuân thủ liều lượng và cách sử dụng được chỉ định bởi chuyên gia y tế.

Hy vọng bài viết trên sẽ có ích cho bạn trong việc tìm hiểu củ ấu tẩu có tác dụng gì. Củ ấu tẩu rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên độc tính của nó cũng rất nguy hiểm. Do đó, chỉ nên sử dụng khi có sự cho phép của chuyên gia y tế và hạn chế tự ý sử dụng tại nhà khi chưa biết rõ liều lượng và cách sử dụng.