Dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS và cách phòng tránh

Trầm cảm ở học sinh trung học là một vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng có thể để lại hậu quả lâu dài nếu không được giải quyết sớm. Bằng cách hiểu được nguyên nhân, nhận biết các dấu hiệu và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, gia đình và nhà trường có thể bảo vệ trẻ em khỏi rơi vào vực thẳm của chứng trầm cảm.

Nguyên nhân gây trầm cảm ở học sinh trung học cơ sở

Một số yếu tố góp phần gây ra trầm cảm ở học sinh trung học cơ sở, bao gồm tiền sử gia đình mắc chứng rối loạn cảm xúc, các đợt trầm cảm trước đây, thất bại trong học tập, xung đột gia đình, các vấn đề xã hội hoặc các rối loạn sức khỏe tâm thần đồng thời như lo lắng hoặc các vấn đề về hành vi. Các tác nhân gây căng thẳng bên ngoài như bị bắt nạt và sử dụng mạng xã hội nhiều cũng làm tăng nguy cơ học sinh mắc bệnh trầm cảm.

Mặc dù trầm cảm thường do sự kết hợp của các yếu tố thể chất, môi trường và tâm lý gây ra, nhưng có hai yếu tố chính góp phần gây ra trầm cảm ở trẻ em là:

Các yếu tố bên trong

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong chứng trầm cảm ở trẻ em. Trẻ em có thành viên trong gia đình bị trầm cảm sẽ có nguy cơ mắc chứng bệnh này cao gấp ba lần. Do đó, tiền sử gia đình là một yếu tố nguy cơ chính mà cha mẹ nên lưu ý.

Các yếu tố bên ngoài

Áp lực học tập

Khi cha mẹ gây áp lực lớn lên con cái để đạt thành tích học tập tốt, điều này có thể dẫn đến căng thẳng và làm trầm trọng thêm các triệu chứng trầm cảm.

Bị bắt nạt

Mặc dù đã nỗ lực kiểm soát bạo lực học đường nhưng trên thực tế một số trẻ em vẫn thường xuyên bị bắt nạt. Điều đáng nói là những đứa trẻ bị bắt nạt thường giữ bí mật về tình hình của mình, không chia sẻ cùng cha mẹ hoặc thầy cô, người thân,... Điều này khiến chúng luôn cảm thấy lo lắng và trầm cảm.

Thiếu sự riêng tư

Việc can thiệp quá nhiều vào cuộc sống cá nhân của trẻ có thể tạo ra căng thẳng cho bản thân chúng. Khi trẻ cảm thấy không gian cá nhân của mình bị xâm phạm, chúng có thể trở nên cáu kỉnh và phát triển các hành vi nổi loạn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm.

Xung đột gia đình

Trẻ em trong các gia đình thường xuyên xảy ra xung đột sẽ cảm thấy không an toàn và ngày càng sống khép kín, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm.

Các yếu tố gây căng thẳng khác

Chấn thương về mặt cảm xúc như mất người thân, bị lạm dụng tình dục, kết quả học tập kém hoặc cha mẹ ly hôn cũng có thể đẩy trẻ em đến bờ vực trầm cảm.

Các dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS

Tuổi vị thành niên là thời kỳ nhạy cảm, được đánh dấu bằng những thay đổi đáng kể về mặt tâm lý và cảm xúc. Tuy nhiên, một số thay đổi về hành vi có thể báo hiệu sự khởi phát của bệnh trầm cảm.

Dưới đây là một số dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS mà phụ huynh cần chú ý:

Dấu hiệu tinh thần của bệnh trầm cảm

Thường xuyên tức giận

Khi học sinh phải đối mặt với áp lực học tập, các em có thể dễ dàng trở nên bực bội, dẫn đến bùng nổ cơn tức giận, la hét hoặc đóng sầm cửa.

Cảm giác bản thân vô giá trị

Trẻ em bị trầm cảm thường thể hiện cảm giác tự ti. Chúng có thể thường xuyên nói những điều như "Tôi vô dụng" hoặc "Cuộc sống thật vô nghĩa". Những câu nói này không nên bị coi nhẹ và có thể chỉ ra một vấn đề cảm xúc sâu sắc hơn.

Buồn bã không rõ nguyên nhân

Nếu trẻ liên tục buồn mà không có lý do rõ ràng, thì đó có thể là dấu hiệu của bệnh trầm cảm.

Mất hứng thú với việc học hoặc sở thích

Học sinh bị trầm cảm có thể mất hứng thú với các hoạt động mà chúng từng thích, chẳng hạn như sở thích hoặc dành thời gian cho bạn bè. Sự thiếu nhiệt tình này có thể lan sang các hoạt động học tập của trẻ, khiến tình trạng của trẻ trở nên tồi tệ hơn.

Rút lui khỏi xã hội

Mặc dù việc thanh thiếu niên tìm kiếm sự riêng tư là bình thường, nhưng việc cô lập bản thân khỏi bạn bè và gia đình có thể là một dấu hiệu cảnh báo. Những đứa trẻ luôn thích ở một mình có thể đang bị trầm cảm.

Thù địch với gia đình và xã hội

Trầm cảm có thể khiến trẻ em phát triển thái độ tiêu cực đối với các thành viên trong gia đình hoặc xã hội nói chung. Chúng có thể thể hiện sự thù địch hoặc nổi loạn quá mức, coi đây là cơ chế đối phó với sự hỗn loạn bên trong của mình.

Ý định tự tử

Nếu các cuộc trò chuyện của trẻ xoay quanh cái chết hoặc tự tử, thì gia đình cần tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp ngay lập tức. Đây là dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS ở mức độ nghiêm trọng cha mẹ phải hết sức chú ý.

Các biểu hiện về sức khỏe thể chất

Những thay đổi trong thói quen ăn uống

Một trong những dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS là chúng có sự thay đổi đáng kể trong thói quen ăn uống của mình. Một số có thể mất cảm giác thèm ăn hoàn toàn, trong khi những trẻ khác có thể ăn quá nhiều như một cơ chế đối phó.

Mệt mỏi mãn tính

Trẻ em bị trầm cảm thường cảm thấy mệt mỏi, đau đầu hoặc biểu hiện lờ đờ. Cha mẹ nên quan sát nếu con mình liên tục mệt mỏi hoặc chậm chạp, vì đây có thể là dấu hiệu của bệnh trầm cảm.

Rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ là một dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS cha mẹ có thể dễ dàng nhận ra. Chúng có thể bị mất ngủ, thường xuyên gặp ác mộng hoặc ngủ quá nhiều. Cha mẹ nên theo dõi chặt chẽ những thói quen này để phát hiện kịp thời.

Cách phòng ngừa trầm cảm ở học sinh

Nắm bắt và phát hiện sớm các dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS là rất quan trọng. Bên cạnh đó, việc phòng ngừa trầm cảm ở trẻ rất cần thiết vì nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của trẻ.

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa thiết yếu gia đình có thể áp dụng để đảm bảo con mình lớn lên khỏe mạnh về mặt cảm xúc và có khả năng phục hồi.

Dành thời gian chất lượng cho con

Với những đòi hỏi của cuộc sống hiện đại, nhiều bậc cha mẹ phải vật lộn để cân bằng giữa công việc và thời gian cho gia đình. Tuy nhiên, dành thời gian cho con là điều cần thiết để khiến con cảm thấy được coi trọng và quan tâm. Các hoạt động như đưa con đến trường, đi ăn ngoài hoặc tham gia các hoạt động giải trí có thể thúc đẩy mối quan hệ gần gũi hơn và giúp trẻ cảm thấy được hỗ trợ cần thiết.

Hiểu suy nghĩ của con

Cha mẹ nên tránh áp đặt ước mơ và kỳ vọng của riêng mình lên con. Thay vào đó, hãy tham gia vào các cuộc trò chuyện cởi mở để hiểu rõ hơn về những gì trẻ thực sự muốn. Điều này tạo ra một môi trường mà trẻ cảm thấy thoải mái khi thể hiện bản thân, giảm nguy cơ mắc chứng trầm cảm.

Khuyến khích con bạn lên tiếng

Cho phép trẻ bày tỏ ý kiến ​​của mình, ngay cả khi ý kiến ​​đó không đúng. Những lời chỉ trích hoặc phản ứng gay gắt có thể khiến trẻ không muốn lên tiếng trong tương lai, điều này có thể dẫn đến cảm giác bị cô lập. Khuyến khích giao tiếp cởi mở để giúp trẻ phát triển sự tự tin và an toàn về mặt cảm xúc.

Khen thưởng và kỷ luật công bằng

Đảm bảo rằng trẻ em được đối xử công bằng về mặt khen thưởng và hình phạt. So sánh hoặc thiên vị anh chị em có thể gây tổn thương về mặt cảm xúc, khiến trẻ em cảm thấy không được yêu thương hoặc bị bỏ rơi. Thiết lập ranh giới rõ ràng giữa khen thưởng và kỷ luật công bằng, giúp trẻ em hiểu được tầm quan trọng của trách nhiệm mà không cảm thấy bị bỏ rơi.

Tránh la hét hoặc đe dọa

Cha mẹ nên kiềm chế la hét hoặc đe dọa con cái của mình, vì những hành động này có thể tạo ra một môi trường thù địch. Thay vào đó, hãy thực hành sự đồng cảm bằng cách đặt mình vào vị trí của con bạn. Hiểu hành vi của trẻ và lý do đằng sau hành vi đó để nuôi dưỡng mối quan hệ yêu thương và hỗ trợ hơn.

Thúc đẩy thói quen lành mạnh

Khuyến khích trẻ em tham gia các hoạt động lành mạnh hỗ trợ cả sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ. Tham gia các môn thể thao có thể giải tỏa áp lực học tập và thúc đẩy các mối quan hệ xã hội, trong khi nghệ thuật và các hoạt động sáng tạo có thể nuôi dưỡng sự thể hiện cảm xúc. Cho trẻ thời gian để thư giãn, xả stress và là chính mình, tạo ra một thói quen cân bằng giúp giảm căng thẳng và ngăn ngừa trầm cảm.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp cha mẹ hiểu hơn về nguyên nhân, dấu hiệu trầm cảm ở học sinh THCS, từ đó có cách phòng tránh và bảo vệ con mình tối ưu. Việc dành thời gian, sự kiên nhẫn và sự đồng cảm vào sức khỏe cảm xúc của con bạn chính là chìa khóa để đảm bảo chúng lớn lên khỏe mạnh, hạnh phúc và kiên cường.