• Thực phẩm chức năng

  • Dược mỹ phẩm

  • Thuốc

    Không có từ khóa theo chữ cái đã chọn

    Xem theo chữ cái
  • Chăm sóc cá nhân

  • Thiết bị y tế

  • Tiêm chủng

  • Bệnh & Góc sức khỏe

  • Hệ thống nhà thuốc

  1. /
  2. Góc sức khỏe/
  3. Phòng bệnh & Sống khoẻ

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý

Thanh Hương

29/09/2025

Kích thước chữ

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi là tình trạng huyết áp giảm đột ngột khi thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi hoặc đứng, gây ra cảm giác chóng mặt, choáng váng, thậm chí ngất xỉu. Việc nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để giảm nguy cơ té ngã và cải thiện sức khỏe hàng ngày.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi là một dạng rối loạn huyết áp thường gặp, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người có bệnh lý nền. Tình trạng này xảy ra khi huyết áp giảm đột ngột lúc thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi. Không chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu, tình trạng này còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn và biến chứng nguy hiểm.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý khi bị hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi là gì? Có nguy hiểm không?

Hạ huyết áp tư thế (Orthostatic Hypotension) là tình trạng huyết áp giảm rõ rệt khi cơ thể thay đổi từ tư thế nằm sang đứng (hạ huyết áp tư thế đứng). Trong một số trường hợp ít gặp, người bệnh cũng có thể bị tụt huyết áp khi chuyển từ nằm sang ngồi. Bình thường, khi đang ngồi đứng lên, hoặc đang nằm ngồi dậy, cơ thể sẽ tự điều chỉnh nhịp tim và huyết áp để đảm bảo máu lưu thông lên não ổn định. Ở những người bị hạ huyết áp tư thế, cơ chế điều chỉnh này hoạt động chậm hoặc kém hiệu quả, dẫn đến giảm huyết áp tạm thời.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi là gì?

Ở những người gặp tình trạng này, khi thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi, huyết áp sẽ bị tụt do rối loạn điều hòa thần kinh tự chủ, phản xạ tim mạch chậm, làm giảm lượng máu trở về tim. Điều này khiến huyết áp giảm đột ngột, gây thiếu máu não tạm thời và xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, nhức đầu, ù tai hoặc tim đập nhanh. Những biểu hiện này thường xuất hiện trong vài giây đến vài phút sau khi thay đổi tư thế và có thể tự hết nếu cơ thể kịp điều chỉnh.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi có nguy hiểm không?

Ở một số người khỏe mạnh, hạ huyết áp tư thế có thể chỉ gây chóng mặt thoáng qua. Tuy nhiên, nếu xảy ra thường xuyên hoặc ở đối tượng nguy cơ cao, tình trạng này có thể dẫn đến té ngã và chấn thương nghiêm trọng. Ngoài ra, hạ huyết áp tư thế nghiêm trọng có thể dẫn đến mất ý thức tạm thời, suy giảm lưu lượng máu lên não lâu dài và ảnh hưởng đến chức năng tim mạch.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý 1
Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe

Nguyên nhân gây hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi

Để hiểu rõ cách phòng ngừa và xử trí, trước hết bạn cần nắm được những nguyên nhân gây hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi. Có thể kể đến những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này như:

  • Cơ thể bị mất nước, thiếu máu, mệt mỏi hoặc chế độ ăn uống không đủ chất cũng làm giảm thể tích tuần hoàn và khả năng duy trì huyết áp, khiến hiện tượng chóng mặt và choáng váng xuất hiện dễ dàng hơn.
  • Những người mắc bệnh tim mạch như suy tim, rối loạn nhịp tim thường khó điều chỉnh huyết áp khi thay đổi tư thế.
  • Bệnh thần kinh, đặc biệt là rối loạn thần kinh tự chủ, cũng làm giảm khả năng phản ứng nhanh của hệ tuần hoàn.
  • Tiểu đường có thể gây tổn thương thần kinh tự chủ, dẫn đến rối loạn điều hòa huyết áp và làm tăng nguy cơ hạ huyết áp tư thế. Ngoài ra, các bệnh nội tiết khác như suy tuyến thượng thận cũng có thể góp phần gây ra tình trạng này.
  • Các loại thuốc hạ huyết áp, lợi tiểu, thuốc an thần hoặc thuốc điều trị tim mạch có thể làm giảm khả năng điều chỉnh huyết áp của cơ thể khi thay đổi tư thế.
  • Tuổi tác cũng là một nguyên nhân gây hạ huyết áp tư thế. Người cao tuổi thường có độ đàn hồi mạch máu kém và phản xạ điều hòa huyết áp chậm hơn. Nhóm đối tượng này có khả năng điều chỉnh huyết áp chậm hoặc cơ thể dễ mất nước, khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng và thường xuyên hơn.
  • Sau bữa ăn no hoặc uống rượu, máu dồn nhiều xuống hệ tiêu hóa làm giảm lượng máu lên não, dễ gây hạ huyết áp tư thế.
Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý 2
Hạ huyết áp tư thế đến từ cả nguyên nhân sinh lý và bệnh lý

Triệu chứng hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi

Nhận diện sớm các triệu chứng hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi để kịp thời xử lý và hạn chế nguy cơ té ngã hay biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp:

  • Chóng mặt, choáng váng khi ngồi dậy hoặc đứng lên: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, xảy ra do huyết áp giảm đột ngột khi máu chưa kịp lưu thông lên não.
  • Mờ mắt, nhức đầu hoặc ù tai: Thiếu máu lên não tạm thời gây ra các biểu hiện như mờ mắt, đau đầu hoặc cảm giác ù tai, khiến người bệnh khó tập trung.
  • Tim đập nhanh, mệt mỏi, thậm chí ngất xỉu trong trường hợp nghiêm trọng: Khi tụt huyết áp quá mức, cơ thể phản ứng bằng cách tăng nhịp tim. Nếu không được điều chỉnh kịp thời, người bệnh có thể bị ngất xỉu hoặc mất ý thức tạm thời.
  • Triệu chứng khác: Một số người có thể cảm thấy yếu cơ, chóng mặt nhẹ khi di chuyển, hoặc cảm giác hoa mắt, mất thăng bằng khi thay đổi tư thế nhanh.

Phòng ngừa và kiểm soát hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi

Để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe, người bệnh cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi như:

Thay đổi tư thế từ từ

Một trong những cách hiệu quả để phòng ngừa hạ huyết áp tư thế là thay đổi tư thế một cách từ từ. Khi từ nằm chuyển sang ngồi, người có huyết áp không ổn định nên ngồi chậm rãi, giữ chân chạm sàn trong vài giây trước khi đứng lên hoàn toàn. Việc này giúp cơ thể kịp thích nghi, giảm nguy cơ huyết áp giảm đột ngột và ngất xỉu.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý 3
Những người huyết áp không ổn định cần chủ động phòng ngừa hạ huyết áp

Uống nước và duy trì dinh dưỡng đầy đủ

Bổ sung đủ nước hàng ngày là yếu tố quan trọng để duy trì thể tích tuần hoàn và lưu lượng máu lên não ổn định. Một số trường hợp có thể được bác sĩ khuyến nghị bổ sung muối hoặc dung dịch điện giải để hỗ trợ điều hòa huyết áp. Tuy nhiên, việc này cần cá nhân hóa và có chỉ định y khoa rõ ràng.

Tăng cường vận động và rèn luyện thể chất

Việc tập các bài tập nhẹ nhàng thường xuyên giúp tăng sức cơ, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ điều chỉnh huyết áp hiệu quả. Đồng thời, người bệnh nên tránh đứng quá lâu hoặc ngồi quá lâu một chỗ để ngăn ngừa triệu chứng hạ huyết áp tư thế xuất hiện.

Điều chỉnh thuốc và thói quen sinh hoạt

Để phòng ngừa hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi do thuốc, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc phù hợp. Ngoài ra, cần hạn chế rượu bia và các chất kích thích vì chúng có thể làm huyết áp dao động, làm tăng nguy cơ chóng mặt và ngất xỉu.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Người bệnh nên kiểm tra huyết áp thường xuyên bằng máy đo huyết áp tại nhà, nhất là khi thay đổi tư thế. Nếu huyết áp tụt mạnh và những triệu chứng xuất hiện nhiều hoặc nghiêm trọng, người bệnh cần được thăm khám kịp thời. Các bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp, giảm nguy cơ biến chứng.

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý 4
Bị hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi thường xuyên cần đi khám kịp thời

Hạ huyết áp tư thế nằm sang ngồi tuy không phải lúc nào cũng nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu chủ quan có thể dẫn đến những tai nạn và biến chứng đáng tiếc. Việc nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng biện pháp xử lý kịp thời sẽ giúp người bệnh hạn chế rủi ro và cải thiện chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, những đối tượng dễ mắc như người cao tuổi, người có bệnh lý tim mạch hoặc thần kinh cần được theo dõi thường xuyên và tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ.

Có thể bạn quan tâm

Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm

Dược sĩ Đại họcNguyễn Vũ Kiều Ngân

Đã kiểm duyệt nội dung

Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có nhiều năm trong lĩnh vực dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.

Xem thêm thông tin