Hiểu rõ giờ vàng tai biến mạch máu não giúp bệnh nhân thoát khỏi nguy hiểm

Tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 200.000 người bị tai biến mạch máu não. Trong đó, 70% bệnh nhân không được sơ cứu kịp thời, 50% trong số đó tử vong, số còn lại phải sống chung với di chứng thần kinh và vận động... Từ đây, có thể thấy tầm quan trọng của việc sơ cứu tại giờ vàng của cấp cứu tai biến mạch máu não, bởi nếu phát hiện muộn nguy cơ tử vong vì đột quỵ là rất cao.

Giờ vàng tai biến mạch máu não nghĩa là gì?

Thời gian vàng để điều trị cấp cứu đột quỵ là từ 3 đến 4,5 giờ kể từ khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng đầu tiên như khó nói, méo miệng, nói ngọng, chân tay yếu, nhức đầu, trật khớp một bên mặt. Một trong những yếu tố quan trọng để cứu sống bệnh nhân tai biến mạch máu não là được điều trị cấp cứu kịp thời trong khoảng thời gian này.

Trong một số trường hợp đặc biệt, giờ vàng tai biến mạch máu não có thể lên tới 6 hoặc 24 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Tuy nhiên, người nhà nên vận chuyển người bệnh đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

Khi xảy ra đột quỵ, việc can thiệp khẩn cấp là vô cùng quan trọng. Mỗi phút đều cần được tận dụng sớm và hiệu quả. Nhưng trên thực tế, có khoảng 70% bệnh nhân không được điều trị cấp cứu kịp thời trong thời gian đầu. Tỷ lệ tử vong chiếm 50%, số còn lại để lại di chứng nặng nề.

Tầm quan trọng của việc được chăm sóc cấp cứu kịp thời

Sơ cứu vào giờ vàng tai biến mạch máu não có thể giúp tăng cơ hội sống sót

Việc điều trị cấp cứu kịp thời trong giai đoạn này sẽ giúp người bệnh có cơ hội sống sót cao hơn, giảm di chứng nặng và tử vong. Trong thời gian này, cứ mỗi phút trôi qua, 2 triệu tế bào não dần dần chết đi. Sau 3 giờ, vùng não bị ảnh hưởng do tai biến mạch máu não và mô não lân cận vị trí bị đột quỵ sẽ bị tổn thương nặng nề và khó hồi phục. Các biện pháp điều trị cũng cần phải phù hợp trong giai đoạn vàng này. Ví dụ, trong 3 đến 4,5 giờ đầu tiên, thường chỉ dùng thuốc tiêu sợi huyết bằng tiêm tĩnh mạch để giúp làm tan cục máu đông.

Có thể thấy, việc sơ cứu trong thời gian đầu cũng cần phải khẩn trương. Người nhà cần tranh thủ từng giây phút để cứu sống bệnh nhân, hạn chế tối đa các biến chứng nghiêm trọng như liệt nửa người, xẹp phổi, mất ngôn ngữ...

Khi phát hiện ai đó có dấu hiệu đột quỵ, việc đầu tiên cần làm là liên hệ ngay với cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời. Không dùng kim đâm vào đầu ngón tay của bệnh nhân. Ngoài ra, không nên sử dụng bấm huyệt, châm cứu hoặc bất kỳ phương pháp nào khác nếu không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Tại sao không kịp cấp cứu trong giờ vàng tai biến mạch máu não?

• Vận chuyển bệnh nhân cấp cứu trên quãng đường dài.
• Các phương pháp sơ cứu chưa được thực hiện đúng cách.
• Bệnh nhân hoặc người nhà chủ quan không nhận biết dấu hiệu đột quỵ mà cho rằng người bệnh bị cảm nên thường tự ý đánh gió hoặc tự ý uống thuốc tại nhà.
• Một số bệnh viện thiếu trang thiết bị và hệ thống chẩn đoán và điều trị tai biến mạch máu não. Việc chuyển bệnh nhân lên tuyến cao hơn sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Triệu chứng tai biến mạch máu não bạn cần biết

Bệnh nhân tai biến mạch máu não không có nhiều triệu chứng điển hình do bệnh tiến triển chậm, các triệu chứng thường bao gồm:

• Đột nhiên một hoặc cả hai mắt bị mờ và không thể nhìn rõ.
• Đau đầu ngày càng nặng mà không rõ nguyên nhân.
• Tê bì chân tay, yếu hoặc liệt nửa người.
• Khó nói, nói líu lưỡi, phát âm không rõ ràng, phát âm ngọng.
• Chóng mặt, hoa mắt, cơ thể mệt mỏi, mất thăng bằng đột ngột.

Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não

Hiện nay, tỷ lệ mắc và tử vong do tai biến mạch máu não ngày càng gia tăng. Thời gian và chi phí điều trị giai đoạn cấp là rất lớn. Tỷ lệ tái phát bệnh khoảng 30% trong năm đầu tiên và 25 đến 30% sau 5 năm. Để phòng ngừa tai biến mạch máu não, bạn cần chú ý những điểm sau:

• Kiểm soát tốt bệnh lý: Đây là cách giúp ngăn ngừa tai biến mạch máu não hiệu quả nhất. Đối với người cao tuổi, cần khám định kỳ 6 tháng một lần, đặc biệt những người mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường, xơ vữa động mạch, mỡ máu cao.

• Xây dựng lối sống lành mạnh: Bữa ăn hàng ngày cần đầy đủ và cân bằng dinh dưỡng. Hạn chế sử dụng mỡ động vật và các chất kích thích như rượu, cà phê, trà đặc. Bạn nên giảm lượng muối ăn hàng ngày và ăn nhiều trái cây, rau củ chứa nhiều vitamin.
• Duy trì cân nặng hợp lý và không để cơ thể trở nên thừa cân, béo phì.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.

Để tránh bệnh tái phát, bệnh nhân bị tai biến mạch máu não nên:

• Dùng thuốc phòng ngừa: Người bệnh nên dùng thuốc để phòng ngừa đột quỵ. Kiểm soát các yếu tố tái phát của bệnh tiểu đường, rối loạn lipid máu và các bệnh khác…
• Luyện tập theo khả năng của mình dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.
• Bệnh nhân tai biến mạch máu não cần tuân thủ nghiêm ngặt thuốc bác sĩ kê trong ít nhất 3 tháng đầu sau khi nhập viện.

Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ có thể hiểu thêm về tai biến mạch máu não và giờ vàng trong cấp cứu và phục hồi bệnh. Cách tốt nhất để phòng bệnh là ăn uống khoa học, sống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Ngoài ra, sức khỏe não bộ cần được kiểm tra thường xuyên để phát hiện sớm bệnh tật.

Xem thêm: 

• Tắc mạch máu não có nguy hiểm không? Các biện pháp phòng ngừa
• Làm thế nào để chăm sóc bệnh nhân sau tai biến bị co giật