Hội chứng sau cắt túi mật là bệnh gì? Nguyên nhân và cách điều trị?

Để điều trị polyp túi mật hay sỏi mật, phương pháp được áp dụng phổ biến nhất hiện nay là cắt túi mật. Túi mật chứa dịch mật, có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng. Vì vậy, cắt bỏ túi mật sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là tiềm ẩn nguy cơ mắc hội chứng sau cắt túi mật.

Túi mật và phẫu thuật cắt túi mật

Túi mật có chức năng dự trữ, cô đặc và điều tiết dòng chảy của dịch mật xuống tá tràng. Dịch mật này hỗ trợ quá trình phân hủy thức béo trong thức ăn. Giống như bất kỳ bộ phận nào khác trên cơ thể con người, túi mật cũng có thể gặp các vấn đề bất thường. Một số bệnh lý thường gặp ở túi mật như viêm nhiễm, có sỏi gây đau hoặc tắc nghẽn đường mật, viêm teo túi mật, ung thư túi mật,...

Trong điều trị các bệnh lý về túi mật, bác sĩ có thể chỉ định cắt túi mật trong trường hợp cần thiết. Khi túi mật bị cắt đi, dịch mật do gan tiết ra sẽ được đưa thẳng xuống tá tràng mà không có quá trình cô đặc hay điều tiết dòng chảy. Điều này vừa ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, vừa có thể gây biến chứng. Một trong những biến chứng của cắt túi mật chính là hội chứng sau cắt túi mật.

Cắt túi mật được chỉ định khi nào?

Phẫu thuật cắt túi mật hoàn toàn thường được bác sĩ chỉ định trong các trường hợp như:

• Sỏi hình thành trong túi mật quá lớn hoặc chiếm khoảng 2/3 diện tích túi mật, gây viêm túi mật, làm cho dịch mật bị tắc nghẽn, không điều tiết và lưu thông được.
• Sỏi mật khiến bệnh nhân bị viêm tụy cấp.
• Dày thành túi mật hay viêm teo túi mật khiến túi mật bị vôi hóa, mất khả năng co bóp vốn có.
• Người bệnh bị đồng thời cả sỏi mật và polyp túi mật.
• Người bệnh gặp các tình trạng phức tạp liên quan đến túi mật như: Lỗ rò túi mật tá tràng, viêm túi mật, ung thư túi mật, hội chứng Mirizzi.
• Người bệnh đang chờ cấy ghép tạng cũng có khi cần cắt túi mật.

Nhiều người thắc mắc, cắt túi mật ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào? Theo thống kê, sau phẫu thuật cắt túi mật, khoảng 10% đến 15% người bệnh có nguy cơ đối mặt với các biến chứng như:

• Dù không ăn gì dịch mật vẫn tiết ra và đưa xuống ruột do không có túi mật nên người bệnh dễ gặp biến chứng viêm thực quản, viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản.
• Cắt túi mật không giúp ngăn chặn bệnh sỏi mật tái phát hoàn toàn. Sau khi cắt xong vẫn có 30% - 50% bệnh nhân tái phát sỏi ở các vị trí khác trong ống dẫn mật.
• Các biến chứng khác có thể gặp ở bệnh nhân sau cắt túi mật như: Viêm tụy, hội chứng ruột kích thích, hội chứng sau cắt túi mật,...

Thế nào là hội chứng sau cắt túi mật?

Hội chứng sau cắt túi mật - Postcholecystectomy syndrome (PCS) là tập hợp các triệu chứng xảy ra sau khi người bệnh thực hiện phẫu thuật cắt hoàn toàn túi mật và những triệu chứng này xảy ra trong nhiều năm. Triệu chứng điển hình nhất là người bệnh bị đau âm ỉ hoặc đau nhói vùng bụng dưới. Các triệu chứng như viêm dạ dày, đầy hơi, buồn nôn, vàng da, tiêu chảy cũng khá phổ biến.

Có trường hợp, hội chứng PCS sẽ giảm dần khi cơ thể thích nghi với việc không còn túi mật. Nhưng cũng nhiều trường hợp, các triệu chứng của PCS kéo dài thậm chí có xu hướng nghiêm trọng hơn gây nên những ảnh hưởng không nhỏ cho sức khỏe người bệnh.

Các nguyên nhân dẫn đến hội chứng PCS như:

• Sau phẫu thuật cắt túi mật, đường mật bị tổn thương.
• Lòng ống mật bị hẹp sau phẫu thuật.
• Sau quá trình thực hiện phẫu thuật, dịch mật bị rò rỉ vì lý do nào đó.
• Người bệnh bị nhiễm khuẩn ổ bụng, vết mổ hoặc đường mật sau phẫu thuật.
• Sau khi mất túi mật, quá trình lưu thông dịch mật xuống đường tiêu hóa có sự bất thường.
• Trong ống tụy hoặc đường mật bị sót sỏi.
• Sau cắt túi mật người bệnh gặp tình trạng rối loạn cơ vòng Oddi.
• Xuất hiện khối u đường mật trong gan.
• Người bệnh bị viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, hội chứng ruột kích thích trước khi cắt bỏ túi mật.
• Sau phẫu thuật, người bệnh bị căng thẳng, lo âu và các vấn đề tâm lý.

Theo các bác sĩ, những người phải cắt túi mật do cấp cứu mà không phải do sỏi mật hay người đã có sẵn hội chứng ruột kích thích có nguy cơ mắc hội chứng sau cắt túi mật cao hơn.

Hội chứng sau cắt túi mật chữa thế nào?

Tùy nguyên nhân, triệu chứng và tình trạng sức khỏe của người mắc hội chứng PCS, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Người bệnh có thể được điều trị nội khoa bằng cách dùng thuốc để cải thiện triệu chứng và thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt. Ví dụ bệnh nhân bị hội chứng ruột kích thích sẽ được dùng thuốc giảm co thắt cơ, thuốc giảm acid trong dạ dày. Người bị trào ngược dạ dày có thể dùng thuốc kháng acid, kháng histamin,...

Khi điều trị bằng thuốc, người bệnh cần lưu ý không tự ý dùng thuốc cũng không tự ý bỏ thuốc hay tăng liều. Khi đang điều trị theo một liệu trình do bác sĩ chỉ định, người bệnh cần theo đuổi đến cùng. Tránh tình trạng đang chữa bệnh theo Tây y lại bỏ ngang chuyển sang Đông y. Các can thiệp ngoại khoa sẽ được chỉ định nếu xác định được chính xác nguyên nhân gây PCS như sỏi ống mật hay rối loạn cơ vòng Oddi.

Về chế độ ăn uống, người cắt túi mật nên ăn thực phẩm dễ tiêu, hạn chế đồ ăn chiên rán hay đồ ăn cay nóng. Người bệnh nên vừa ăn vừa lắng nghe cơ thể để điều chỉnh lượng ăn và chế độ ăn cho phù hợp. Sau cắt túi mật, khi sức khỏe ổn định là người bệnh có thể duy trì hoạt động hàng ngày. Người bệnh nên bắt đầu với các bài tập thể dục nhẹ nhàng, vừa sức.

Sau phẫu thuật cắt túi mật, cơ thể chúng ta cần thời gian để làm quen và thích nghi. Những biến chứng sau phẫu thuật là khó tránh khỏi trong đó có cả hội chứng sau cắt túi mật. Bạn sẽ không có cách nào để loại bỏ nguy cơ biến chứng hoàn toàn. Tuy nhiên, bạn có thể thăm khám sớm, điều trị theo chỉ định của bác sĩ để hội chứng này sớm được kiểm soát. 

Xem thêm:

• Hội chứng sau viêm tủy xám có nguy hiểm không?
• Hội chứng Sipple: Nguyên nhân và cách điều trị