Khám dạ dày không cần nội soi thường dùng để chẩn đoán bệnh nào?

Khám dạ dày không cần nội soi là lựa chọn phù hợp cho những người sợ nội soi hoặc không thể thực hiện phương pháp này do tình trạng sức khỏe. Hiện nay, y học hiện đại đã phát triển nhiều kỹ thuật giúp kiểm tra dạ dày mà không cần đến nội soi truyền thống, mang lại sự thoải mái và an toàn hơn cho bệnh nhân. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các phương pháp khám dạ dày không cần nội soi, những bệnh lý có thể chẩn đoán bằng phương pháp này và những lưu ý quan trọng để đảm bảo kết quả chính xác.

Những phương pháp khám dạ dày không cần nội soi

Khám dạ dày không cần nội soi có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau. Dưới đây là một số kỹ thuật phổ biến giúp đánh giá tình trạng dạ dày mà không cần đưa ống nội soi vào cơ thể.

Khám triệu chứng lâm sàng

Bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng của bệnh nhân để đánh giá tình trạng dạ dày. Các câu hỏi thường gặp bao gồm:

• Bệnh nhân có bị đau dạ dày thường xuyên không?
• Có xuất hiện tình trạng ợ nóng, ợ hơi, buồn nôn hoặc đầy hơi không?
• Bệnh nhân có tiền sử viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản hoặc nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) không?

Mặc dù khám lâm sàng không thể đưa ra chẩn đoán chính xác, nhưng đây là bước đầu tiên giúp bác sĩ xác định liệu bệnh nhân có cần làm thêm các xét nghiệm khác hay không.

Chụp X-quang tiêu hóa

Chụp X-quang có cản quang là một trong những phương pháp khám dạ dày không cần nội soi được áp dụng phổ biến. Bệnh nhân sẽ uống dung dịch bari, giúp làm rõ cấu trúc dạ dày khi chụp X-quang. Phương pháp này có thể phát hiện loét dạ dày, hẹp môn vị hoặc bất thường trong đường tiêu hóa.

Test HP dạ dày

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là nguyên nhân chính gây viêm loét dạ dày. Kiểm tra HP có thể được thực hiện thông qua xét nghiệm máu, xét nghiệm phân hoặc test hơi thở mà không cần nội soi.

Xét nghiệm phân

Xét nghiệm phân giúp phát hiện vi khuẩn HP hoặc dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa. Đây là phương pháp ít xâm lấn, an toàn và tiện lợi, thường được áp dụng để theo dõi bệnh nhân nhiễm HP hoặc đánh giá nguy cơ bệnh lý dạ dày.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể giúp xác định kháng thể chống lại vi khuẩn HP hoặc đánh giá tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể. Tuy nhiên, phương pháp này không thể thay thế hoàn toàn nội soi vì độ chính xác thấp hơn.

Xét nghiệm gastrin

Gastrin là một hormone liên quan đến quá trình tiết axit dạ dày. Khi có rối loạn dạ dày, đặc biệt là hội chứng Zollinger-Ellison, mức gastrin trong máu có thể tăng cao.

Xét nghiệm pepsinogen I, II

Pepsinogen là một tiền enzyme của pepsin, có vai trò trong quá trình tiêu hóa protein. Nồng độ pepsinogen I và II trong máu có thể giúp đánh giá chức năng niêm mạc dạ dày, phát hiện viêm teo niêm mạc dạ dày hoặc nguy cơ ung thư dạ dày sớm.

Test hơi thở

Test hơi thở Urea (UBT) là một phương pháp hiệu quả để phát hiện vi khuẩn HP. Bệnh nhân sẽ uống dung dịch chứa ure được đánh dấu đồng vị, sau đó thở vào thiết bị đo khí. Nếu vi khuẩn HP có mặt trong dạ dày, ure sẽ bị phân hủy thành CO2 và được phát hiện qua hơi thở.

Khám dạ dày không cần nội soi thường dùng để chẩn đoán bệnh nào?

Mặc dù không thể thay thế hoàn toàn nội soi, nhưng khám dạ dày không cần nội soi vẫn có thể giúp phát hiện một số bệnh lý tiêu hóa phổ biến.

Viêm loét dạ dày - tá tràng

Chụp X-quang dạ dày có cản quang, xét nghiệm máu và test hơi thở có thể hỗ trợ chẩn đoán viêm loét dạ dày. Tuy nhiên, nếu cần xác định mức độ tổn thương hoặc sinh thiết mô, nội soi vẫn là lựa chọn tối ưu.

Nhiễm vi khuẩn HP

Test hơi thở, xét nghiệm phân hoặc xét nghiệm máu có thể phát hiện vi khuẩn HP mà không cần nội soi. Đây là phương pháp phù hợp với những người muốn kiểm tra HP nhưng ngại nội soi.

Xuất huyết tiêu hóa nhẹ

Xét nghiệm phân có thể phát hiện máu ẩn trong phân, giúp chẩn đoán sớm tình trạng xuất huyết tiêu hóa do viêm loét dạ dày.

Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD)

Khám lâm sàng kết hợp với xét nghiệm đo độ pH thực quản hoặc chụp X-quang có thể giúp chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày.

Hội chứng Zollinger-Ellison

Xét nghiệm gastrin trong máu giúp phát hiện hội chứng Zollinger-Ellison, một bệnh lý gây tăng tiết axit dạ dày bất thường.

Tầm soát ung thư dạ dày sớm

Xét nghiệm pepsinogen I, II và xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân là phương pháp hỗ trợ tầm soát ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm mà không cần nội soi.

Những lưu ý khi khám dạ dày không cần nội soi

Khi thực hiện các biện pháp khám dạ dày không nội soi, bạn cần:

Trước khi khám dạ dày

• Nếu thực hiện test hơi thở HP, bệnh nhân cần nhịn ăn ít nhất 6 giờ trước khi kiểm tra.
• Không sử dụng thuốc kháng axit, kháng sinh hoặc thuốc ức chế bơm proton trước khi làm xét nghiệm HP, vì có thể ảnh hưởng đến kết quả.
• Tránh uống rượu, bia, cà phê hoặc hút thuốc trước khi làm xét nghiệm máu hoặc hơi thở.

Trong quá trình kiểm tra

• Nếu thực hiện xét nghiệm phân, bệnh nhân cần đảm bảo mẫu phân được lấy đúng quy trình để tránh sai sót trong chẩn đoán.
• Khi làm test hơi thở, cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo kết quả chính xác.

Sau khi khám dạ dày

• Nếu kết quả xét nghiệm dương tính với vi khuẩn HP, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp.
• Nếu có dấu hiệu bất thường trong các xét nghiệm không nội soi, bệnh nhân có thể cần thực hiện nội soi để đánh giá chính xác hơn.

Khám dạ dày không cần nội soi là lựa chọn phù hợp cho những người không thể hoặc không muốn thực hiện nội soi. Với các phương pháp như chụp X-quang, xét nghiệm máu, test hơi thở và xét nghiệm phân, bác sĩ có thể chẩn đoán nhiều bệnh lý dạ dày mà không cần can thiệp xâm lấn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nội soi vẫn là phương pháp quan trọng để đánh giá chính xác tổn thương dạ dày. Vì vậy, nếu có triệu chứng nghiêm trọng hoặc cần tầm soát ung thư dạ dày, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp khám phù hợp.