Các phương pháp thường dùng để khám dạ dày và một số lưu ý cần biết

Khám dạ dày là một bước quan trọng giúp phát hiện sớm các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày - thực quản và ung thư dạ dày. Việc thăm khám định kỳ không chỉ giúp chẩn đoán bệnh chính xác mà còn hỗ trợ điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các phương pháp khám dạ dày, những lưu ý quan trọng và nhóm đối tượng cần đặc biệt quan tâm đến sức khỏe dạ dày.

Các phương pháp thường dùng để khám dạ dày

Hiện nay, khám dạ dày được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ khám lâm sàng đến các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm riêng, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác.

Khám lâm sàng

Khám lâm sàng là bước đầu tiên trong quá trình khám dạ dày. Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về triệu chứng, thói quen ăn uống, tiền sử bệnh lý và tiền sử gia đình để đánh giá nguy cơ mắc bệnh dạ dày. Một số dấu hiệu có thể được kiểm tra qua thăm khám thực thể như:

• Đau vùng thượng vị;
• Chướng bụng, đầy hơi;
• Ợ hơi, ợ chua;
• Thiếu máu, sụt cân bất thường;

Nội soi dạ dày

Nội soi là phương pháp phổ biến và chính xác nhất trong khám dạ dày. Bác sĩ sử dụng một ống nội soi mềm, có gắn camera để quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày. Nội soi giúp phát hiện viêm loét, polyp, nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) và ung thư dạ dày giai đoạn sớm.

Có hai hình thức nội soi phổ biến:

• Nội soi dạ dày qua đường miệng: Bệnh nhân sẽ được gây tê cổ họng, sau đó ống nội soi sẽ đi qua thực quản để vào dạ dày.
• Nội soi không đau (gây mê): Bệnh nhân được gây mê nhẹ trước khi nội soi, giúp giảm cảm giác khó chịu.

Chụp X-quang dạ dày

Chụp X-quang dạ dày có cản quang là một phương pháp hỗ trợ chẩn đoán trong khám dạ dày. Bệnh nhân sẽ uống dung dịch chứa bari trước khi chụp X-quang, giúp hiển thị rõ hình ảnh niêm mạc dạ dày, phát hiện các tổn thương hoặc hẹp đường tiêu hóa.

Siêu âm ổ bụng

Siêu âm có thể giúp đánh giá tình trạng của dạ dày và các cơ quan lân cận như gan, túi mật, tuyến tụy. Tuy nhiên, phương pháp này không thể thay thế nội soi dạ dày vì độ chính xác kém hơn trong việc phát hiện tổn thương niêm mạc.

Xét nghiệm tìm vi khuẩn HP

Nếu bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân nhiễm vi khuẩn HP - nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày, họ có thể chỉ định các xét nghiệm như:

• Test hơi thở Urease (UBT): Bệnh nhân thở vào thiết bị đo khí để phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn HP.
• Xét nghiệm máu hoặc phân: Giúp xác định kháng thể HP hoặc kháng nguyên HP trong cơ thể.
• Sinh thiết niêm mạc dạ dày: Lấy mẫu mô qua nội soi để xét nghiệm vi khuẩn HP trực tiếp.

Những lưu ý khi khám dạ dày

Để đảm bảo kết quả khám dạ dày chính xác, người bệnh cần tuân thủ một số hướng dẫn trước, trong và sau quá trình khám.

Trước khi khám dạ dày

Trước khi khám dạ dày, bệnh nhân cần lưu ý: 

• Nhịn ăn ít nhất 6 - 8 giờ trước khi nội soi hoặc chụp X-quang có cản quang để tránh ảnh hưởng đến kết quả.
• Không uống rượu, bia, cà phê hoặc hút thuốc trước khi khám dạ dày.
• Nếu đang sử dụng thuốc, cần hỏi ý kiến bác sĩ về việc có cần tạm ngưng một số loại thuốc (như thuốc giảm axit dạ dày) hay không.

Trong quá trình khám dạ dày

Trong quá trình khám dạ dày, điều cần thiết là:

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng để quá trình nội soi diễn ra thuận lợi.
• Nếu thực hiện nội soi dạ dày gây mê, cần có người thân đi cùng để hỗ trợ sau khi tỉnh dậy.

Sau khi khám dạ dày

Sau khi khám dày, cũng cần lưu ý các thông tin sau: 

• Nếu nội soi dạ dày không gây mê, bệnh nhân có thể ăn uống nhẹ sau khoảng 30 phút.
• Trường hợp nội soi gây mê, cần nghỉ ngơi khoảng 1 - 2 giờ trước khi về nhà.
• Nếu bác sĩ phát hiện nhiễm vi khuẩn HP, cần tuân thủ phác đồ điều trị bằng kháng sinh theo chỉ định.

Đối tượng nào cần đi khám dạ dày?

Bất kỳ ai có các triệu chứng tiêu hóa bất thường đều nên đi khám dạ dày để phát hiện sớm bệnh lý. Một số nhóm đối tượng cần đặc biệt chú ý gồm:

Người có triệu chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài

Những đối tượng có các triệu chứng sau đây nên đi khám dạ dày để được chẩn đoán sớm: 

• Đau hoặc nóng rát vùng thượng vị
• Ợ hơi, ợ chua, đầy bụng, buồn nôn
• Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài
• Chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Người có tiền sử viêm loét dạ dày - tá tràng

Nếu từng bị viêm loét dạ dày hoặc có tiền sử nhiễm vi khuẩn HP, nên khám dạ dày định kỳ để theo dõi tình trạng bệnh.

Người có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày

Những người có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày, thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn cần chủ động kiểm tra sức khỏe dạ dày sớm.

Người bị căng thẳng, stress kéo dài

Stress là một yếu tố nguy cơ làm tăng tiết axit dạ dày, gây viêm loét. Nếu thường xuyên căng thẳng, mất ngủ kèm theo triệu chứng rối loạn tiêu hóa, nên đi khám dạ dày để kiểm tra sức khỏe.

Người trên 40 tuổi nên khám dạ dày định kỳ

Người trên 40 tuổi có nguy cơ cao mắc các bệnh dạ dày như trào ngược dạ dày thực quản, viêm dạ dày mạn tính hoặc ung thư dạ dày. Khám dạ dày định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Khám dạ dày là bước quan trọng giúp phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Với các phương pháp chẩn đoán tiên tiến như nội soi, xét nghiệm vi khuẩn HP và chụp X-quang, bác sĩ có thể đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe dạ dày và đưa ra phương án điều trị phù hợp. Để đảm bảo kết quả khám chính xác, người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn trước, trong và sau khi thực hiện kiểm tra. Nếu bạn có các triệu chứng bất thường hoặc nằm trong nhóm đối tượng nguy cơ cao, đừng chủ quan mà hãy chủ động khám dạ dày định kỳ để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa một cách tốt nhất.