Làm sao để phân biệt còi xương và suy dinh dưỡng ở trẻ em?

Còi xương và suy dinh dưỡng ở trẻ em thường bị nhầm lẫn là một. Trẻ em chậm tăng cân và chậm phát triển chiều cao sẽ bị gắn mác là “còi xương suy dinh dưỡng”. Thực tế, còi xương rất khác biệt với suy dinh dưỡng mà cha mẹ khó có thể phân biệt được.

Còi xương và suy dinh dưỡng

Còi xương là tình trạng rối loạn về xương khi xương trở nên mỏng và yếu làm tăng nguy cơ gãy xương. Xảy ra khi trẻ bị thiếu canxi, phốt pho hoặc vitamin D khiến xương trở nên yếu và dễ gãy. Những trẻ bị còi xương thường xương sẽ mềm và yếu, chậm phát triển chiều cao và cân nặng, có thể gây dị dạng về xương nếu bệnh nặng.

Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết, thường gặp nhất là sự thiếu hụt protein, vitamin và các chất khoáng, làm suy giảm hoạt động của các cơ quan. Nó xảy ra khi cơ thể tiêu thụ nhiều dưỡng chất hơn là nạp vào hoặc không hấp thụ đủ dưỡng chất từ thức ăn.

Còi xương và suy dinh dưỡng khác nhau như thế nào?

Khi con mình chậm phát triển, ốm yếu, còi cọc thì cha mẹ sẽ khó nhận ra con mình mắc bệnh còi xương hay bệnh suy dinh dưỡng. Hãy cùng phân tích những điểm khác biệt của hai bệnh này:

Dấu hiệu nhận biết

Bệnh còi xương ở trẻ em thường biểu hiện qua các dấu hiệu sau:

• Chiều cao thấp: Trẻ bị còi xương thường có chiều cao thấp hơn so với trẻ cùng tuổi.
• Xương yếu: Xương của trẻ bị còi xương thường yếu và dễ gãy. Các gãy xương có thể xảy ra dễ dàng, thậm chí trong các hoạt động hàng ngày như vận động, chơi đùa hoặc ngã nhẹ.
• Đau xương: Trẻ có thể trải qua cảm giác đau xương hoặc cảm giác khó chịu trong các vùng xương.
• Biến dạng xương: Các xương của trẻ bị còi xương có thể biến dạng. Ví dụ, chân có thể cong hoặc vẹo, gây khó khăn trong việc di chuyển.
• Các triệu chứng khác: Trẻ bị còi xương cũng có thể trải qua các triệu chứng khác như mệt mỏi, yếu đuối, tăng cân chậm, khó tập trung và khó ngủ. Nếu còi xương nặng giữa xương sườn có “chuỗi hạt sườn”, chân sẽ bị vòng kiềng chữ O (hoặc X).

Dấu hiệu nhận biết đối với trẻ em bị suy dinh dưỡng:

• Giảm cân và kích thước cơ thể: Trẻ suy dinh dưỡng thường có cân nặng và chiều cao thấp hơn so với trẻ cùng tuổi. Họ có thể có bụng nhô lên do sự mất mỡ và mất cơ.
• Da và tóc: Da trẻ suy dinh dưỡng thường khô và xù lông. Da có thể trở nên mờ và mất đàn hồi. Tóc cũng có thể bị mỏng và yếu, dễ gãy.
• Sự phát triển cơ bắp: Trẻ suy dinh dưỡng thường có sự phát triển cơ bắp kém, do thiếu protein và dưỡng chất cần thiết.
• Mệt mỏi và suy giảm năng lượng: Trẻ suy dinh dưỡng thường thiếu năng lượng và có thể thể hiện dấu hiệu mệt mỏi, yếu đuối và ít năng động.
• Miệng và răng: Miệng khô, nứt nẻ và viêm nhiễm thường xuyên có thể là dấu hiệu của suy dinh dưỡng. Răng có thể bị đổ vỡ và mảng bám dễ hình thành do thiếu canxi và vitamin D.
• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ suy dinh dưỡng có hệ miễn dịch yếu, dễ bị nhiễm trùng và bệnh tật.

Có thể thấy, còi xương và suy dinh dưỡng có các biểu hiện khác nhau. Đặc biệt, trẻ có thể mắc cả hai bệnh này cùng một lúc.

Nguyên nhân gây bệnh

Trẻ em bị còi xương là do bé không được cung cấp đủ canxi và phốt pho hoặc vitamin D để đáp ứng cho nhu cầu phát triển của xương khiến xương dễ bị tổn thương hoặc gây ra dị dạng.

Mặt khác suy dinh dưỡng xuất phát từ việc cơ thể thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết làm ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể, trẻ em có số đo về cân nặng lẫn chiều cao đều kém cỏi hơn những bạn cùng tuổi.

Phương pháp điều trị

Để điều trị còi xương nhằm khắc phục và cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng và thiếu canxi trong cơ thể cần bổ sung canxi và vitamin D thông qua chế độ ăn cân đối, uống thuốc bổ sung canxi và vitamin D theo sự hướng dẫn của bác sĩ, tăng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, và điều trị các bệnh lý nội tiết hoặc rối loạn hấp thụ nếu có.

Điều trị suy dinh dưỡng bao gồm cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và cân đối cho cơ thể thông qua chế độ ăn phù hợp hoặc sử dụng các phương pháp hỗ trợ như dùng thuốc bổ sung dinh dưỡng. Các bệnh lý cơ bản cần được chữa trị để khắc phục nguyên nhân gốc của suy dinh dưỡng.

Cách phòng ngừa bệnh còi xương và suy dinh dưỡng

Để phòng ngừa bệnh còi xương và suy dinh dưỡng cho con, cha mẹ có thể tham khảo các biện pháp sau đây:

• Cung cấp chế độ ăn cân đối: Hãy đảm bảo rằng chế độ ăn của con bao gồm đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết như protein, canxi, phospho, vitamin D, vitamin C…
• Tăng cường hoạt động thể chất: Khuyến khích con tham gia vào các hoạt động thể chất thường xuyên để tăng cường sức khỏe xương và cơ. Cho con tham gia vào các hoạt động ngoài trời, thể thao yêu thích…
• Tạo môi trường ăn uống lành mạnh: Cung cấp cho con một môi trường ăn uống lành mạnh tránh các loại thức ăn nhanh, đồ ngọt và nước ngọt có ga. Thay vào đó, khuyến khích con ăn các loại thực phẩm tươi ngon, chế biến từ nguyên liệu tự nhiên và giới hạn sử dụng đồ ăn chế biến sẵn.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đưa con đi khám sức khỏe định kỳ để theo dõi sự phát triển, tăng cân và chiều cao của con. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe liên quan đến còi xương và suy dinh dưỡng.
• Tư vấn dinh dưỡng: Nếu cha mẹ có bất kỳ lo ngại nào về dinh dưỡng của con, hãy tham khảo ý kiến và tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng. Họ có thể giúp xác định nhu cầu dinh dưỡng của con và đề xuất các phương pháp dinh dưỡng phù hợp để phòng ngừa suy dinh dưỡng và còi xương.
• Chăm sóc sức khỏe đều đặn: Đảm bảo con có đủ giấc ngủ và nghỉ ngơi đều đặn, giữ vệ sinh cá nhân thật tốt và hạn chế các tác nhân gây hại như thuốc lá, rượu bia và các chất độc khác…

Nhớ rằng, việc phòng ngừa bệnh còi xương và suy dinh dưỡng là một quá trình toàn diện và cần sự chăm sóc liên tục của cha mẹ trong việc cung cấp chế độ ăn uống và phong độ hoạt động phù hợp cho con.

Xem thêm:

• Dấu hiệu trẻ còi xương là gì?
• Trẻ bị còi xương là thiếu chất gì?
• Trẻ còi xương suy dinh dưỡng nên uống sữa gì để cải thiện?