Lọc màng bụng: Các phương pháp thực hiện, chỉ định và chống chỉ định

Dù không phải người bệnh nào cũng có thể thực hiện phương pháp lọc màng bụng và còn một số điểm hạn chế song kỹ thuật này vẫn mang đến cho người bệnh suy thận mạn nhiều lợi ích. Vậy có bao nhiêu phương pháp lọc màng bụng? Chỉ định và chống chỉ định của phương pháp này ra sao? Tìm hiểu ngay bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để có câu trả lời nhé.

Tổng quan về phương pháp lọc màng bụng

Lọc màng bụng là phương pháp sử dụng chính màng bụng của người bệnh để làm màng lọc thay thế cho thận đã bị suy yếu. Phương pháp này giúp người bệnh suy thận, sỏi thận lọc chất chuyển hóa và nước điện giải khỏi cơ thể từ đó đảm bảo cân bằng nội mô.

Các chuyên gia y tế chỉ ra rằng, diện tích màng bụng gần bằng diện tích của cơ thể. Khoang ổ bụng chứa khoảng 100ml dịch sinh lý và có khả năng chứa lên đến 2 lít dịch lọc mang bụng mà không khiến người bệnh cảm thấy khó chịu hay ảnh hưởng đến chức năng hô hấp của người bệnh.

Màng bụng được dùng như một tấm màng bán thấm ngăn cách giữa hai khoang, trong đó một khoang chứa các mao mạch quanh màng bụng và một khoang chứa dịch. Trong quá trình lọc, màng bụng lưu trong khoang bụng, quá trình khuếch tán và siêu lọc sẽ diễn ra đồng thời cùng quá trình hấp thu.

Quá trình khuếch tán là hiện tượng các chất hòa tan đi từ nơi có nồng độ cao như creatinin, ure và kali… qua màng bụng hay còn gọi là màng bán thấm, đến khoang chứa dịch lọc. Sự chênh lệch áp lực thẩm thấu giữa mạch máu và dịch lọc sẽ giúp nước thẩm thấu từ khoang máu sang khoang dịch lọc từ đó loại bỏ lượng nước dư thừa trong cơ thể.

Các phương pháp lọc màng bụng

Hiện nay có 3 phương pháp lọc màng bụng được sử dụng rộng rãi tại các bệnh viện bao gồm:

Lọc màng bụng cấp

Ở phương pháp lọc màng bụng cấp, bác sĩ sẽ tiến hành đặt một ống thông tạm thời vào khoang bụng của người bệnh. Trung bình, cứ 2 lít dịch lọc được đưa vào khoang màng bụng sau 2 giờ dịch được tháo ra sau đó tiếp tục đưa 2 lít dịch lọc mới vào. Bác sĩ sẽ thực hiện liên tục việc này cho đến khi tình trạng rối loạn điện giải của người bệnh được cải thiện, nội mô được cân bằng và chức năng thận được hồi phục.

Phương pháp này được thực hiện khi người bệnh chống chỉ định với thận nhân tạo hoặc không có thận nhân tạo. Lọc màng bụng cấp được chỉ định trong các trường hợp suy thận cấp tính hoặc suy thận mạn tiến triển nặng, pH máu từ 7,2 mmol trở lên, kali máu từ 6,5 mmol/l, ure máu từ 30mmol/l, quá tải thể tích tuần hoàn đe dọa phù phổi cấp…

Lọc màng bụng liên tục ngoại trú

Với phương pháp này, các bác sĩ sẽ luồn một ống thông catheter tenckhoff có 2 nút chặn cố định qua một đường dưới da thành bụng vào khoang bụng đến vị trí sát túi cùng Douglas.

Khi lọc màng bụng liên tục ngoại trú, dịch lọc luôn có mặt trong khoang bụng của người bệnh. Trong 1 ngày, các bác sĩ sẽ thay dịch 4 lần. Quá trình thay và tháo dịch được tiến hành bằng tay và có thể được thực hiện tại nhà. Quá trình này diễn ra theo 3 giai đoạn:

• Giai đoạn 1: Dịch chưa lọc với trùng được đưa vào ổ bụng thông qua catheter.
• Giai đoạn 2: Ngâm dịch lọc trong ổ bụng. Tùy theo nồng độ dịch mà các bác sĩ sẽ chỉ định thời gian ngâm dịch trong khoảng 4 - 8 tiếng.
• Giai đoạn 3: Dưới tác dụng của trọng lực, xả dịch đã ngâm ra ngoài. Sau khi xả hết dịch ngâm trong ổ bụng, bác sĩ lại tiếp tục đưa dịch vào như giai đoạn 1.

Lọc màng bụng chu kỳ tự động

Với phương pháp lọc màng bụng tự động, các bác sĩ sẽ tiến hành thiết lập một ống thông để trao đổi lịch. Phương pháp lọc màng bụng được chia thành:

• Lọc liên tục chu kỳ: Mỗi đêm khoảng 3 - 10 lần, thông qua một thiết bị trao đổi dịch tự động, dịch lưu được đưa vào cơ thể. Thể tích dịch lọc trong ổ bụng được lưu vào ban ngày, lượng dịch này được tháo ra trước chu kỳ lọc ban đêm.
• Lọc cách quãng ban đêm: Quá trình lọc diễn ra như lọc theo chu kỳ, ngoại trừ việc không có dịch lọc trong cơ thể của người bệnh vào ban ngày. Để bù lại sự thiếu lần lưu dịch ban ngày, số chu kỳ lọc sẽ được tăng lên vào ban đêm.
• Lọc màng bụng thủy triều: Đây là phương pháp sử dụng thể tích dịch đưa vào ban đầu sau đó lưu dịch một phần trong các khoảng nghỉ chu kỳ.

Chỉ định và chống chỉ định của lọc màng bụng

Đến đây, chắc hẳn bạn đọc đã phần nào hiểu được kỹ thuật lọc màng bụng và các phương pháp lọc màng bụng rồi phải không? Vậy bạn có biết phương pháp này chỉ định trong trường hợp nào và chống chỉ định trong trường hợp nào chưa?

Chỉ định

Lọc màng bụng được chỉ định sử dụng trong một số trường hợp như:

• Người suy thận cấp, suy thận mạn và chống chỉ định với các kỹ thuật nhân tạo.
• Người bệnh không thiết lập được đường vào mạch máu cho việc chạy thận nhân tạo.
• Những đối tượng có sự mất ổn định trong sức khỏe tim mạch và khi chạy thận nhân tạo có nguy cơ cao bị tai biến.

Chống chỉ định

Lọc màng bụng chống chỉ định trong các trường hợp:

• Khoang màng bụng có nhiễm trùng, dính màng bụng nhiều, cơ hoành không kín để dịch tràn lên khoang ngực, khả năng thanh lọc của màng bụng kém hoặc thoát vị bẹn rộng.
• Người bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát phổi khi lọc màng bụng. Do đó, khi mắc bệnh phổi tắc nghẽn thường người bệnh sẽ không được chỉ định phương pháp lọc màng bụng.
• Không có người hỗ trợ, người bệnh không thể tự thực hiện được.
• Người vừa trải qua các phẫu thuật tại ổ bụng, người mắc viêm ruột, đại tràng mạn tính, viêm ruột hay rối loạn tâm thần.
• Suy dinh dưỡng hoặc béo phì.

Nguy cơ có thể xảy ra sau lọc màng bụng

Sau khi thực hiện phương pháp lọc màng bụng, người bệnh có thể phải đối mặt với một số nguy cơ sau:

• Dịch lọc màng bụng có nồng độ glucose 1,5g%, 2,5g% hoặc 4,25g%, do vậy sau lọc màng bụng người bệnh có nguy cơ bị tăng đường huyết.
• Viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng đường ra của ống thông do khi thực hiện tại nhà, người bệnh không tuân thủ quy trình được hướng dẫn.
• Siêu lọc rút ra nhiều dịch dẫn đến tình trạng hạ huyết áp. Đối với người bệnh xơ vữa động mạch, người bệnh dễ bị tăng huyết áp trong những ngày đầu.
• Ngoài ra, người bệnh sau lọc màng bụng còn có thể phải đối mặt với một số nguy cơ như rối loạn nhịp tim, hạ thân nhiệt, mất nhiều protein qua lọc, rò rỉ dịch từ ổ bụng, catheter bị tuột vào trong hoặc ra ngoài ổ bụng, tắc catheter, chảy máu vào khoang phúc mạc hoặc tại vị trí đặt catheter.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh chủ đề lọc màng bụng cho người bệnh suy thận. Hy vọng, với những chia sẻ trên đây, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về kỹ thuật này. Chúc bạn sẽ luôn vui vẻ, hạnh phúc và bình an.

Xem thêm: 

• Thay huyết tương: Liệu pháp hiệu quả cho nhiều bệnh lý nguy hiểm
• Tìm hiểu về phẫu thuật tạo đường vào mạch máu chạy thận