Một số bệnh ung thư đường tiêu hóa thường gặp

Ung thư đường tiêu hóa đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng ngày càng nghiêm trọng trên toàn cầu. Đáng lo ngại là trên thế giới, số ca mắc ung thư đường tiêu hóa đang gia tăng, một phần do những thay đổi về lối sống và môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Ung thư hậu môn

Ung thư hậu môn là một trong các bệnh ung thư đường tiêu hoá thường gặp. Đây tình trạng các tế bào trong niêm mạc của ống hậu môn hoặc bờ hậu môn phát triển bất thường, không thể kiểm soát, làm hình thành nên các khối u. Ung thư tế bào vảy và ung thư biểu mô tuyến là hai loại phổ biến nhất. Ung thư hậu môn thường bắt đầu từ chứng loạn sản hậu môn và có thể di căn nếu không được điều trị kịp thời. 

Nguyên nhân có thể do nhiễm HPV, hút thuốc lá, bệnh trĩ hoặc HIV. Triệu chứng bao gồm thay đổi mô hình ruột, tiết dịch, ngứa và mất kiểm soát nhu động ruột. Các phương pháp điều trị bao gồm hóa trị, xạ trị, phẫu thuật và thử nghiệm lâm sàng.

Để giảm nguy cơ, các chuyên gia khuyến cáo tránh tiếp xúc với hóa chất, tiêm vắc xin viêm gan, ăn uống đầy đủ, tập thể dục thường xuyên, cai thuốc lá và khám sức khỏe định kỳ.

Ung thư đường mật

Ung thư đường mật là loại ung thư phát triển trong các tế bào biểu mô lót đường mật. Phần lớn ung thư đường mật xảy ra ở vùng rốn gan, với tỷ lệ thấp hơn ở hệ thống ống gan xa và trong gan.

Những yếu tố nguy cơ chính bao gồm tuổi cao, béo phì, viêm gan, tiền sử gia đình, xơ gan, tiểu đường, viêm đường mật, u nang đường mật và tiếp xúc với một số hóa chất.

Ung thư đại tràng (ruột kết)

Ung thư đại tràng là một loại ung thư đường tiêu hoá phổ biến, xảy ra do sự phát triển bất thường của tế bào trong thành đại tràng. Quá trình hình thành khối u thường mất nhiều năm, vì vậy ung thư đại tràng có thể được phát hiện sớm thông qua các xét nghiệm sàng lọc.

Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm: Tuổi từ 55 - 74, tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc polyp hoặc ung thư ruột kết, các bệnh về đường ruột như Crohn và viêm loét, lối sống như ăn nhiều chất béo, ít rau và trái cây, béo phì, hút thuốc và uống quá nhiều rượu.

Các triệu chứng của ung thư đại tràng bao gồm: Chảy máu từ trực tràng, phân lẫn máu, thay đổi hình dạng phân và cảm giác muốn đi tiêu. Để phòng ngừa, chuyên gia khuyến cáo nên ăn ít chất béo, nhiều trái cây và rau quả, tập thể dục thường xuyên và hạn chế hút thuốc và uống rượu.

Ung thư thực quản

Ung thư thực quản thường phát triển từ lớp lót bên trong thực quản (niêm mạc). Loại ung thư này có thể hình thành ở phần trên (gần) thực quản từ các tế bào vảy (ung thư biểu mô tế bào vảy) hoặc ở phần dưới (xa) thực quản (ung thư biểu mô tuyến). Ngoài ra, bệnh nhân đôi khi cũng được chẩn đoán với các tổn thương tiền ung thư, được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ.

Nghiên cứu cho thấy, ung thư thực quản ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn so với nữ giới. Các yếu tố nguy cơ bao gồm hút thuốc, uống rượu nhiều, béo phì, chế độ ăn giàu thịt chế biến sẵn, nhiễm virus HPV, tiếp xúc với sợi amiăng, nitrosamine và sản phẩm dầu mỏ, rối loạn nuốt và một số hội chứng di truyền.

Triệu chứng phổ biến nhất là khó nuốt, đau rát ngực, ho, nấc, nôn mửa và chảy máu thực quản. Để điều trị, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật, hóa trị, liệu pháp nhắm trúng đích, xạ trị hoặc chăm sóc hỗ trợ.

Ung thư túi mật

Túi mật là cơ quan lưu trữ mật, chất lỏng xanh lục tiết ra bởi gan giúp tiêu hoá chất béo. Ung thư túi mật xảy ra khi các tế bào túi mật phát triển vượt khỏi tầm kiểm soát, hình thành khối u bên trong túi mật. Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử bệnh túi mật, thương hàn, béo phì và gia đình mắc ung thư túi mật. 

Triệu chứng phổ biến là sụt cân, vàng da/mắt, buồn nôn và khó chịu dạ dày. Điều trị tùy thuộc vào vị trí, giai đoạn và kích thước khối u, có thể bao gồm xạ trị, hóa trị, phẫu thuật và liệu pháp giảm nhẹ.

Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là một bệnh nghiêm trọng, phát sinh khi các tế bào trong lớp niêm mạc dạ dày phát triển ngoài tầm kiểm soát. Khoảng 90 - 95% ung thư dạ dày phát sinh từ niêm mạc của dạ dày. Các yếu tố nguy cơ bao gồm chế độ ăn nhiều muối, đồ ngâm chua, hút thuốc, lạm dụng rượu, nhóm máu A, một số bệnh di truyền, và nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori.

Các triệu chứng ở giai đoạn sớm khó nhận biết, nhưng ở giai đoạn muộn có thể bao gồm rối loạn tiêu hoá, sụt cân, no sớm, đau bụng, phân hoặc nôn ra máu. Để phòng ngừa, cần có chế độ ăn uống lành mạnh, tránh sử dụng thuốc lá, và điều trị kịp thời nếu nhiễm vi khuẩn H. pylori.

Ung thư gan

Ung thư gan là một trong các bệnh ung thư đường tiêu hoá thường gặp, chúng thường phát triển khi việc điều hòa các tế bào gan, ống mật và mạch máu gặp vấn đề. Có nhiều loại ung thư gan như ung thư biểu mô tế bào gan, u máu và u nguyên bào gan. 

Các yếu tố nguy cơ bao gồm xơ gan, nhiễm virus viêm gan mạn tính, phơi nhiễm Aflatoxin, hút thuốc lá và một số yếu tố môi trường và di truyền. Khi ung thư gan tiến triển, có thể xuất hiện triệu chứng như đau bụng, mất cảm giác thèm ăn và sụt cân. Để phòng ngừa, cần giảm tiêu thụ rượu, cai thuốc lá, điều trị viêm gan virus và kiểm soát các yếu tố di truyền.

Ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy là một loại ung thư hiếm gặp của đường tiêu hoá. Căn bệnh này thường bắt nguồn từ những tế bào hoạt động bất thường, dẫn đến sự hình thành các khối u. Những khối u này có thể lây lan sang các cơ quan khác (di căn).

Các yếu tố nguy cơ bao gồm nghiện rượu, hút thuốc lá, mắc bệnh tiểu đường/béo phì, tiếp xúc với khí đốt và kim loại nặng, cũng như tiền sử gia đình mắc các loại ung thư khác. 

Triệu chứng thường xuất hiện khi khối u gây tắc nghẽn đường mật hoặc di căn, như sụt cân, đau bụng, ăn kém ngon miệng và vàng da. Hiện nay, các lựa chọn điều trị chính là hoá trị liệu, xạ trị, liệu pháp nhắm trúng đích, phẫu thuật Whipple và các biện pháp chăm sóc giảm nhẹ.

Ung thư trực tràng

Ung thư trực tràng là một bệnh lý phát triển từ các tế bào không kiểm soát được trong thành trực tràng, dẫn đến sự hình thành khối u. Quá trình này có thể mất nhiều năm, cho phép phát hiện sớm bằng các xét nghiệm sàng lọc. Hầu hết các trường hợp ung thư trực tràng là ung thư biểu mô tuyến.

Các yếu tố nguy cơ của ung thư trực tràng bao gồm tuổi cao, tiền sử cá nhân hoặc gia đình về polyp, ung thư đại tràng, viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn; cũng như các yếu tố lối sống như ăn nhiều thịt đỏ, chất béo, ít ăn trái cây và rau xanh, chế độ ăn nhiều calo, mức độ hoạt động thể chất thấp, béo phì, hút thuốc và uống rượu.

Hiện nay có một số xét nghiệm tầm soát giúp phát hiện sớm ung thư trực tràng như xét nghiệm kỹ thuật số trực tràng, xét nghiệm máu ẩn trong phân, nội soi đại tràng, soi đại tràng Sigma, xét nghiệm sinh hóa miễn dịch trong phân và xét nghiệm DNA trong phân.

Ung thư ruột non

Ruột non là một phần của đường tiêu hoá, nối từ dạ dày đến ruột già, gồm 3 phần chính: Tá tràng, hồi tràng và hỗng tràng. Ung thư ruột non xảy ra khi tế bào ruột non phát triển bất thường. Các loại ung thư phổ biến là ung thư biểu mô tuyến, Sarcoma, Carcinoid và Lymphoma.

Một số yếu tố rủi ro như ung thư ruột kết, bệnh Crohn/Celiac, hút thuốc và uống rượu có thể dẫn đến ung thư ruột non. Triệu chứng bao gồm: Đau bụng, phân lẫn máu, tiêu chảy, sụt cân, vàng da và mệt mỏi. Để chẩn đoán, bệnh nhân có thể thực hiện các xét nghiệm như kiểm tra phân trong máu, nội soi đường tiêu hoá, chụp X-quang và chụp cắt lớp.

Ung thư phần phụ (ruột thừa)

Ung thư ruột thừa là một loại ung thư đường tiêu hóa hiếm gặp, phát triển từ các tế bào bất thường trong ruột thừa. Các loại chính bao gồm ung thư biểu mô dạng ruột kết, khối u thần kinh nội tiết, niêm mạc ruột thừa, và ung thư biểu mô tế bào vòng Signet. 

Yếu tố nguy cơ có thể là tuổi cao và giới tính nữ. Triệu chứng có thể bao gồm đau vùng hông, cảm giác căng phồng, viêm ruột thừa, và thay đổi nhu động ruột. Các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, và liệu pháp nhắm trúng đích.

Trên đây là danh sách một số bệnh ung thư đường tiêu hóa thường gặp. Khám sàng lọc ung thư đường tiêu hóa là cách phát hiện sớm các loại ung thư này.

Xem thêm: 6 cách phòng ngừa bệnh tiêu hóa khi đi du lịch mùa hè