Nguyên nhân bị đau họng: Tìm hiểu các tác nhân gây bệnh và cách điều trị hiệu quả

Đau họng là triệu chứng phổ biến, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ những nguyên nhân bị đau họng giúp bạn phòng ngừa và điều trị hiệu quả, bảo vệ sức khỏe đường hô hấp.

Nguyên nhân bị đau họng: Các tác nhân gây bệnh thường gặp

Đau họng thường là dấu hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang phải đối mặt với một bệnh nhiễm trùng. Hai "thủ phạm" chính gây ra tình trạng này là virus và vi khuẩn. Hãy cùng các chuyên gia tìm hiểu về hai tác nhân chính này.

Virus

Virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau họng. Chúng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp và tấn công các tế bào niêm mạc họng, gây viêm nhiễm và kích ứng. Một số loại virus thường gặp gây đau họng bao gồm:

• Virus cảm lạnh: Đây là loại virus phổ biến nhất gây ra các triệu chứng nhẹ như sổ mũi, nghẹt mũi, ho và đau họng nhẹ.
• Virus cúm: Không chỉ gây đau họng dữ dội, virus cúm còn gây ra các triệu chứng toàn thân như sốt cao, đau nhức cơ thể, mệt mỏi, ớn lạnh và đau đầu.
• Các loại virus khác: Virus sởi, rubella, adenovirus, enterovirus, coronavirus và Epstein-Barr virus (EBV) cũng có thể gây đau họng kèm theo các triệu chứng đặc trưng khác như phát ban, nổi hạch, mệt mỏi kéo dài.

Vi khuẩn

Mặc dù ít phổ biến hơn virus, vi khuẩn cũng có thể gây đau họng, đặc biệt là viêm họng do liên cầu khuẩn. Vi khuẩn Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A) là "thủ phạm" chính gây ra tình trạng này. Viêm họng liên cầu khuẩn thường gặp ở trẻ em và gây ra các triệu chứng như:

• Đau họng dữ dội: Cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi nuốt hoặc nói chuyện.
• Sốt cao: Thường trên 38 độ C.
• Sưng hạch bạch huyết ở cổ: Các hạch bạch huyết ở cổ có thể sưng to và đau khi chạm vào.
• Mệt mỏi: Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải và chán ăn.

Các nguyên nhân bị đau họng khác: Môi trường và lối sống

Bên cạnh các tác nhân gây bệnh trực tiếp như virus và vi khuẩn, một số yếu tố môi trường và lối sống cũng có thể góp phần gây đau họng hoặc làm tình trạng đau họng trở nên trầm trọng hơn.

Dị ứng

Khi tiếp xúc với các chất gây dị ứng như phấn hoa, bụi, lông động vật, nấm mốc hoặc một số loại thực phẩm, hệ thống miễn dịch của bạn sẽ phản ứng thái quá bằng cách giải phóng histamin. Histamin là một chất gây viêm và kích ứng niêm mạc họng, gây ra các triệu chứng dị ứng như sổ mũi, ngứa mắt, hắt hơi và đau họng.

Ô nhiễm không khí

Các chất ô nhiễm trong không khí như khói bụi, hóa chất, khí thải công nghiệp và giao thông có thể gây kích ứng và viêm niêm mạc họng. Đặc biệt, những người sống ở các khu vực có chất lượng không khí kém hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm có nguy cơ cao bị đau họng mãn tính.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá, cả chủ động và thụ động, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đau họng mãn tính. Các chất độc hại trong khói thuốc làm tổn thương niêm mạc họng, gây viêm và kích ứng, dẫn đến đau họng dai dẳng, ho khan và khàn tiếng.

Các nguyên nhân ít phổ biến hơn

Ngoài các nguyên nhân bị đau họng phổ biến như nhiễm virus, vi khuẩn, hoặc dị ứng, còn có một số nguyên nhân ít gặp hơn nhưng cũng có thể gây ra tình trạng đau họng:

• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và có thể lan đến cổ họng. Axit dạ dày gây kích ứng và viêm niêm mạc thực quản và cổ họng, dẫn đến đau họng khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu. Các triệu chứng đi kèm thường bao gồm ợ nóng, ợ chua, và cảm giác nóng rát ở ngực. Nếu bị GERD, cơn đau họng thường tồi tệ hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ăn.
• Khối u: Mặc dù hiếm gặp, khối u ở cổ họng hoặc thanh quản cũng có thể là nguyên nhân gây đau họng dai dẳng. Khối u có thể gây ra các triệu chứng như khó nuốt, khàn giọng, ho kéo dài, và cảm giác có vật cản trong cổ họng. Nếu bạn đã loại trừ tất cả các nguyên nhân phổ biến khác mà vẫn bị đau họng dai dẳng, hãy đến bệnh viện để kiểm tra kỹ lưỡng. Bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm như nội soi, chụp X-quang, hoặc sinh thiết để xác định xem có khối u hay không.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị cao huyết áp, thuốc chống trầm cảm, và thuốc giảm đau, có thể gây khô miệng và kích ứng cổ họng, dẫn đến đau họng.

Hiểu rõ các nguyên nhân bị đau họng là bước quan trọng để bạn có thể chủ động phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Nếu bạn bị đau họng kéo dài hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng khác, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân bị đau họng rất đa dạng, từ các tác nhân gây bệnh như virus và vi khuẩn đến các yếu tố môi trường và lối sống. Nhận biết được nguyên nhân gây đau họng sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Nếu đau họng kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường khác, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn.

Xem thêm:

• Viêm họng kéo dài mãi không dứt nguyên nhân do đâu?
• Cách trị đau họng tại nhà không phải ai cũng biết