Nguyên nhân men gan cao là gì? Cách ngăn ngừa men gan cao

Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương hoặc gặp vấn đề, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh, lạm dụng rượu bia, nhiễm virus viêm gan hoặc các bệnh lý tiềm ẩn. Nếu không được kiểm soát kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy đâu là nguyên nhân men gan cao và làm thế nào để ngăn ngừa hiệu quả? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

Nguyên nhân men gan cao là gì?

Nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này, từ các yếu tố sinh hoạt đến bệnh lý tiềm ẩn. Dưới đây là những nguyên nhân men gan cao phổ biến.

Gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi chất béo tích tụ quá mức trong tế bào gan. Dạng phổ biến nhất là do tiêu thụ rượu bia kéo dài. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể xuất hiện ở những người không uống rượu, đặc biệt là ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2, béo phì hoặc rối loạn chuyển hóa. Ngoài ra, một số loại thuốc như aspirin, steroids, tamoxifen hoặc tetracycline cũng có thể gây tích tụ mỡ trong gan, dẫn đến tổn thương và men gan cao.

Tác dụng phụ của thuốc tân dược

Sử dụng kéo dài các loại thuốc tân dược, đặc biệt là thuốc kháng sinh, giảm đau, kháng viêm hoặc các liệu pháp điều trị bệnh mạn tính, có thể làm tăng gánh nặng chuyển hóa ở gan. Khi gan phải xử lý quá nhiều chất độc từ thuốc, tế bào gan bị tổn thương, dẫn đến men gan tăng cao. Do đó, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng tới gan.

Viêm gan virus

Viêm gan virus là nguyên nhân thường gặp làm tăng chỉ số men gan. Virus tấn công và phá hủy tế bào gan, dẫn đến việc enzyme từ tế bào gan bị giải phóng vào máu. Tình trạng này không chỉ làm tăng men gan mà còn tiềm ẩn nguy cơ xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh lý gan do rượu bia

Lạm dụng rượu bia là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh lý gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu và xơ gan. Rượu làm tổn thương tế bào gan trực tiếp, dẫn đến sự gia tăng men gan và suy giảm chức năng gan. Để giảm thiểu tác động, người bệnh nên ngừng uống rượu hoàn toàn.

Bệnh gan tự miễn

Viêm gan tự miễn là một tình trạng hiếm gặp, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn và tấn công tế bào gan, gây viêm và tổn thương. Tình trạng này làm men gan tăng cao và có thể dẫn đến xơ gan nếu không được kiểm soát. Điều trị thường bằng thuốc ức chế miễn dịch và theo dõi chỉ số men gan định kỳ.

Nhiễm trùng Cytomegalovirus (CMV)

Cytomegalovirus là loại virus thuộc nhóm herpes, thường gây tổn thương gan ở những người có hệ miễn dịch suy yếu. Virus này hoạt động âm thầm và có thể không biểu hiện triệu chứng rõ rệt cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến men gan cao.

Rối loạn chuyển hóa chất sắt

Tình trạng rối loạn chuyển hóa chất sắt, hay hội chứng Hemochromatosis, xảy ra khi cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt từ thực phẩm. Sắt dư thừa tích tụ trong gan và gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến men gan tăng cao.

Bệnh Wilson

Bệnh Wilson là một rối loạn di truyền hiếm gặp do tích tụ đồng trong gan và các cơ quan khác. Đồng dư thừa không chỉ gây men gan cao mà còn dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan hoặc tổn thương thần kinh.

Bệnh lý về đường mật

Các bệnh lý như sỏi mật, viêm đường mật hoặc viêm túi mật làm cản trở dòng chảy mật, dẫn đến tổn thương tế bào gan và làm tăng chỉ số men gan. Nếu không được xử lý kịp thời, những bệnh này có thể gây viêm và tổn thương gan nghiêm trọng hơn.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh

Chế độ ăn nhiều đường, chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn và ít chất xơ là một trong những nguyên nhân men gan cao làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ và viêm gan. Ngoài ra, lối sống ít vận động và căng thẳng kéo dài cũng góp phần gây tổn thương gan và men gan cao.

Biến chứng nguy hiểm của men gan cao

Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo tổn thương gan nghiêm trọng, nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng đe dọa tính mạng. 

• Viêm gan mạn tính: Tình trạng viêm gây tổn thương tế bào gan không hồi phục, làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng.
• Xơ gan: Đây là hậu quả của quá trình viêm kéo dài khi các mô gan khỏe mạnh dần bị thay thế bởi mô xơ. Xơ gan làm suy giảm khả năng lọc độc tố, chuyển hóa và tổng hợp của gan, dẫn đến nhiều biến chứng khác như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan.
• Ung thư gan: Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của men gan cao là ung thư gan nguyên phát. Các tế bào gan bị tổn thương liên tục có nguy cơ đột biến, dẫn đến sự hình thành và phát triển của tế bào ác tính.
• Suy gan: Tình trạng men gan cao không kiểm soát có thể gây mất chức năng gan hoàn toàn, dẫn đến suy gan cấp hoặc mạn tính, gây nguy hiểm tính mạng.

Cách ngăn ngừa men gan cao

Phòng ngừa men gan cao không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe gan mà còn ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm liên quan. Dưới đây là các biện pháp hữu hiệu giúp giảm nguy cơ men gan tăng cao:

• Hạn chế rượu bia: Nên tránh sử dụng hoặc hạn chế ở mức tối thiểu để bảo vệ tế bào gan khỏi nguy cơ bị hủy hoại.
• Tránh lây nhiễm qua đường máu: Không dùng chung kim tiêm, dao cạo, hoặc các vật dụng cá nhân có khả năng tiếp xúc với máu. 
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa và giảm tiêu thụ đồ ăn nhanh, dầu mỡ hay thực phẩm chế biến sẵn. 
• Tiêm phòng vaccine: Tiêm đầy đủ vaccine phòng viêm gan A và B để giảm nguy cơ nhiễm các loại virus có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng.
• Kiểm soát bệnh nền: Những bệnh lý như đái tháo đường cần được kiểm soát tốt bằng cách duy trì lượng đường huyết ở mức ổn định. 
• Sử dụng thuốc an toàn: Thận trọng khi dùng thuốc, thực phẩm chức năng hoặc các chất bổ sung. 
• Duy trì cân nặng hợp lý: Duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về gan.
• Tăng cường vận động: Thói quen tập thể dục đều đặn không chỉ cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn giúp tăng cường chức năng gan, hỗ trợ đào thải độc tố hiệu quả.

Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo gan đang chịu tổn thương và cần được quan tâm kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân men gan cao không chỉ giúp phát hiện sớm mà còn giúp ngăn ngừa hiệu quả, giảm nguy cơ các biến chứng nguy hiểm. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, ăn uống khoa học và kiểm soát tốt các bệnh lý nền, bạn có thể bảo vệ sức khỏe gan một cách toàn diện. Đừng quên thăm khám định kỳ và tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ để giữ cho lá gan luôn khỏe mạnh, đảm bảo sức khỏe toàn diện cho cơ thể.