Nguyên nhân sỏi thận: Quá trình hình thành sỏi thận

Sỏi thận là căn bệnh đã khiến nhiều người phải trải qua những cơn đau quặn thận và mất ngủ. Tuy nhiên, hiểu rõ nguyên nhân gây ra sỏi thận có thể giúp chúng ta dự phòng và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân sỏi thận và quá trình hình thành của sỏi thận.

Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là các hạt rắn hình thành trong thận từ các chất khoáng tích tụ như canxi, oxalat và urat. Quá trình hình thành sỏi thường do nước tiểu quá bão hòa với các chất khoáng, điều này xảy ra khi uống nước không đủ hoặc do chế độ ăn uống.

Sỏi thận hình thành như thế nào?

Hầu hết các loại sỏi thận thường không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Tuy nhiên, chúng được hình thành bằng cách kết hợp những phần tử nhỏ lại với nhau, dần dần phát triển và gây ra các triệu chứng đau, thường được biểu hiện qua các cơn đau quặn ở vùng thận.

Có năm loại thành phần chính tạo nên các loại sỏi thận là canxi oxalate, canxi photphat, struvite, axit uric và cysteine. Trong số này, các sỏi thận có thành phần canxi oxalate là phổ biến nhất.

Sự hình thành của sỏi thận dựa trên tăng nồng độ các tinh thể trong nước tiểu. Ví dụ, tinh thể canxi oxalate bắt đầu từ việc chúng được lọc qua thận và sau đó chúng đi vào nước tiểu. Tại đây, các tinh thể này nhanh chóng gắn kết với nhau và hình thành tinh thể lớn hơn.

Có hai loại tinh thể cơ bản:

• Tinh thể đồng nhất: Bao gồm các phân tử có cùng cấu trúc, chúng gắn kết lại thành một nhân.
• Tinh thể không đồng nhất: Bao gồm các phân tử có cấu trúc khác nhau, ví dụ như mảnh vỡ của tế bào, chúng gắn kết lại xung quanh một nhân.

Sỏi thận hình thành khi lượng nước tiểu quá ít hoặc nồng độ các chất khoáng tăng cao, dẫn đến sự lắng đọng của chúng tại thận. Những tinh thể này thường được tạo ra trong quá trình lọc máu tại các túi thận, tạo thành nước tiểu. Chúng thường lắng đọng tại các núi thận, nơi chúng sẽ trải qua giai đoạn gắn kết lại với nhau. Theo thời gian, tinh thể này sẽ trở nên lớn hơn, hình thành các viên sỏi và tiếp tục phát triển.

Quá trình hình thành sỏi thận

Sỏi thận thường được loại bỏ tự nhiên thông qua dòng nước tiểu. Ban đầu, khi sỏi còn nhỏ, nhiều bệnh nhân không cảm nhận sự hiện diện của chúng. Tuy nhiên, khi viên sỏi lớn đạt kích thước từ 4 đến 5 mm, chúng không thể đi qua các đoạn hẹp của ống niệu quản. Cạnh sắc bén trên bề mặt sỏi có thể gây kẹt tại bất kỳ vị trí nào trong niệu quản, đặc biệt là tại đoạn hẹp của niệu quản khi bắt chéo với động mạch chậu trước khi dẫn vào bàng quang. Sỏi kẹt có thể gây ra đau đớn cho đến khi chúng rơi vào bàng quang và được đào thải khi đi tiểu.

Trong 78% các trường hợp, sỏi sẽ tự nhiên bị loại bỏ mà không cần can thiệp. Tuy nhiên, khi sỏi kẹt trong niệu quản, người bệnh cần can thiệp để loại bỏ chúng. Các phương pháp tán sỏi như sử dụng laser thông qua nội soi là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả. Nó giúp bảo tồn chức năng thận, giảm đau, và nhanh hồi phục mà không để lại sẹo do phẫu thuật. Phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật cao và thường được thực hiện ở các bệnh viện lớn.

Nguyên nhân sỏi thận

Có nhiều nguyên nhân gây ra sỏi thận, bao gồm:

• Uống ít nước: Nước tiểu trở nên quá cô đặc khi uống ít nước, dẫn đến nồng độ tinh thể tăng cao trong nước tiểu.
• Dị dạng bẩm sinh hoặc sau chấn thương: Một số dị dạng bẩm sinh hoặc chấn thương đường tiết niệu có thể làm cho nước tiểu không thoát ra được và tích tụ lại, tạo điều kiện cho sỏi thận hình thành.
• Phì đại tiền liệt tuyến, u xơ, túi thừa trong bàng quang: Những tình trạng này có thể làm nước tiểu bị đọng lại ở khe kẽ, tạo điều kiện cho sỏi thận hình thành.
• Nhiễm trùng vùng sinh dục tái đi tái lại: Nhiễm trùng có thể làm vi trùng xâm nhập và gây viêm đường tiết niệu dai dẳng, lâu dần tạo ra mủ và lắng đọng các chất bài tiết, hình thành sỏi thận.
• Chế độ ăn uống và thuốc: Ăn nhiều thực phẩm chứa oxalate, canxi và sử dụng lâu dài một số loại thuốc như acetazolamide, thuốc lợi tiểu quai, thiazide, glucocorticoids, theophyline, vitamin D, vitamin C có thể góp phần tạo điều kiện cho sỏi thận hình thành.

Để đối phó với sỏi thận, việc hiểu rõ nguyên nhân và cách ngăn chặn sự hình thành của chúng là vô cùng quan trọng. Bệnh nhân suy thận cần duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, giữ cho cơ thể luôn được cung cấp đủ nước và hạn chế những thức ăn và chất có thể tạo ra sỏi thận là điều có thể giảm nguy cơ mắc bệnh này. Đồng thời, hãy luôn tuân thủ lời khuyên của bác sĩ và thực hiện các biện pháp đề phòng, kiểm soát ngăn ngừa sỏi thận.

Xem thêm:

• Những loại rau tốt cho người bị sỏi thận
• Bị sỏi thận nên ăn gì, kiêng gì
• Người bị sỏi thận uống gì để hỗ trợ điều trị bệnh tốt hơn