Những điều cần biết về xét nghiệm creatinine máu

Mức độ creatinine trong huyết thanh thường được sử dụng như một chỉ số đánh giá chức năng thận. Nếu thận hoạt động không hiệu quả, mức độ creatinine trong huyết thanh sẽ tăng lên do sự suy giảm của khả năng loại bỏ creatinine khỏi cơ thể. Nếu kết quả xét nghiệm creatinine vượt quá mức bình thường, đây có thể là dấu hiệu cho thấy thận bị tổn thương, cần phải được đánh giá kỹ lưỡng để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.

Creatinine là gì?

Creatinine là sản phẩm của quá trình phân hủy creatin trong cơ thể và được lọc qua cầu thận. Trong cơ thể, creatinine bao gồm creatinine ngoại sinh và nội sinh. Nguồn ngoại sinh bao gồm creatinine từ chế độ ăn uống hàng ngày, trong khi nguồn nội sinh chủ yếu là do gan tổng hợp từ arginine và methionine.

Creatin trong cơ thể được chuyển hóa thành creatinine, một phần lớn được duy trì trong cơ vân. Trong các cơ, enzyme Creatin-phospho Kinase (CPK) tham gia vào quá trình này bằng cách chuyển đổi creatin-phosphate thành creatinine cung cấp năng lượng cho cơ thể.

Creatinine sau đó được đưa vào máu và tiếp tục được lọc qua cầu thận. Tại đây, creatinine không được tái hấp thu bởi ống thận, mà thay vào đó được loại bỏ qua quá trình tiểu tiện. Do đó, nồng độ creatinine trong máu thường được sử dụng như một chỉ số để đánh giá chức năng thận của bệnh nhân.

Xét nghiệm đo nồng độ creatinine máu được coi là tiêu chuẩn vàng để đánh giá chức năng thận. Bất kỳ sự thay đổi nào đều chỉ ra sự rối loạn trong chức năng thận hoặc các bệnh lý liên quan đến thận. Xét nghiệm này thường được sử dụng để chẩn đoán và đánh giá mức độ suy thận.

Ý nghĩa lâm sàng của các chỉ số xét nghiệm creatinine

Khi thực hiện xét nghiệm creatinine, bệnh nhân không cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu máu. Mức độ creatinine trong huyết thanh thường được sử dụng như một chỉ số đánh giá chức năng thận. Nếu thận hoạt động không hiệu quả, mức độ creatinine trong huyết thanh sẽ tăng lên do sự suy giảm của khả năng loại bỏ creatinine khỏi cơ thể. Các giá trị bình thường cho mức độ creatinine trong huyết thanh có thể thay đổi tùy theo yếu tố như tuổi, giới tính và khối lượng cơ bắp của cá nhân, nhưng thường nằm trong khoảng 0.6 - 1.2 mg/dL (miligam mỗi decilit) ở người trưởng thành.

Phạm vi giá trị bình thường của creatinine trong máu:

• Nữ giới trưởng thành: 44 - 97 µmol/l;
• Nam giới trưởng thành: 53 - 106 µmol/l;
• Trẻ sơ sinh: 26 - 106 µmol/l.

Có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả của xét nghiệm, bao gồm:

• Sự tổn thương của hồng cầu có thể khiến kết quả không chính xác.
• Việc tiêu thụ một lượng lớn protein trong bữa ăn trước khi xét nghiệm có thể làm tăng giá trị của creatinine.
• Thời gian trong ngày cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả, với mức creatinine cao nhất thường xảy ra vào cuối buổi chiều và thấp nhất vào khoảng 7 giờ sáng.

Dấu hiệu của bệnh suy thận

Suy thận là một tình trạng bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng và giảm hiệu quả của việc điều trị. Bệnh suy thận thường xảy ra ở những người có tiền sử bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp, hội chứng thận đa nang, nhiễm khuẩn, lupus ban đỏ hệ thống, hoặc ung thư. Dấu hiệu của bệnh thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, chỉ khi bệnh đã tiến triển mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng.

Một số dấu hiệu nhận biết bệnh cần chú ý bao gồm:

• Đi tiểu bất thường: Đi tiểu nhiều hơn vào ban đêm, nước tiểu có mùi hoặc màu sắc thay đổi, thể tích nước tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường, có máu hoặc bọt trong nước tiểu, cảm giác đau hoặc căng tức khi đi tiểu.
• Phù: Chức năng lọc và bài tiết của thận suy giảm, dẫn đến sự tích tụ chất lỏng trong cơ thể và gây phù ở mặt, chân tay, hoặc toàn thân.
• Mệt mỏi: Suy giảm hormone erythropoietin làm giảm lượng máu trong cơ thể, gây ra cảm giác mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, giảm trí nhớ và mất tập trung.
• Buồn nôn và nôn: Do tăng nồng độ ure trong máu.
• Ngứa: Tích tụ chất độc tố trong cơ thể gây ra cảm giác ngứa và khó chịu trên da.
• Hơi thở có mùi hôi: Do chất thừa không được loại bỏ tích tụ trong cơ thể.
• Khó thở và thở nông.
• Đau lưng hoặc đau vùng cạnh sườn.

Việc hiểu rõ về xét nghiệm creatinine không chỉ là một phần quan trọng trong việc đánh giá chức năng thận mà còn là một cơ hội để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Xét nghiệm này không chỉ giúp chẩn đoán suy thận mà còn có thể phản ánh các bệnh lý khác như đái tháo đường, tăng huyết áp và các bệnh lý khác. Xét nghiệm creatinine không chỉ giúp chúng ta hiểu hơn về sức khỏe của thận mà còn là một công cụ hữu ích trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. 

Xem thêm:

• Interleukin 6 trong các phản ứng viêm
• Xét nghiệm NT-proBNP là gì? Vai trò của xét nghiệm NT-proBNP