Ốc mỡ là gì? Thành phần dinh dưỡng, lợi ích sức khỏe và những lưu ý khi ăn

Ốc mỡ là một loại hải sản phổ biến, được nhiều người ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Mặc dù thường xuyên xuất hiện trong các bữa ăn, đặc biệt là các món ăn vặt nhưng ít ai biết rằng ốc mỡ chứa nhiều dưỡng chất quan trọng giúp cải thiện sức khỏe. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích của ốc mỡ và tránh các rủi ro về sức khỏe, việc chế biến và tiêu thụ ốc mỡ đúng cách là rất quan trọng.

Tổng quan về ốc mỡ

Ốc mỡ là thuật ngữ dùng để chỉ các loài ốc biển thuộc nhóm động vật thân mềm chân bụng, thường sống trong môi trường nước mặn. Những loài này bao gồm ốc mỡ hoa thuộc họ Naticidae, họ ốc mặt trăng (Littorina littorea), hoặc ốc bờ trong họ Littorinidae. Chúng được biết đến với lối sống săn mồi, thường ăn các loài động vật chân bụng khác hoặc động vật hai mảnh vỏ.

Tên gọi "ốc mỡ" xuất phát từ ngoại hình của chúng khi di chuyển trong nước, trông giống như một miếng thịt mỡ nhỏ màu vàng nhạt. Loài này thường cư trú tại các vùng đáy cát và bùn ven biển. Ở Việt Nam, ốc mỡ phân bố rộng rãi tại nhiều vùng biển như Phú Quốc, Hòn Tre, Nam Du, Cát Bà, Đồ Sơn, Cà Mau, mỗi nơi lại có đặc trưng riêng về hình dáng và màu sắc.

Chẳng hạn, ốc mỡ tại Cát Bà có vỏ mịn, dẹt và không có hoa văn, trong khi ở biển Sầm Sơn, chúng có vỏ tròn hơn với hoa văn đa dạng, gồm các chấm xanh, xám, nâu hoặc hồng sặc sỡ. Một số loài ốc mỡ phổ biến khác là ốc mỡ trắng và ốc mỡ trơn.

Ốc mỡ nổi tiếng nhờ hương vị thơm ngon, thịt chắc và béo ngậy vừa phải nên được ngư dân khai thác quanh năm. Đây là loại hải sản được ưa chuộng trong các bữa ăn và là một nét đặc trưng của nền ẩm thực biển Việt Nam.

Thành phần dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe khi ăn ốc mỡ

Ốc mỡ không chỉ là món ăn ngon mà còn là nguồn dinh dưỡng phong phú với nhiều thành phần quan trọng cho cơ thể. Loại hải sản này chứa ít chất béo nhưng lại giàu protein, vitamin và khoáng chất thiết yếu như magie, selen, vitamin E và phốt pho. Các thành phần dinh dưỡng trong ốc mỡ có thể tác động tích cực đến cơ thể theo những cách sau:

Cung cấp protein

Protein là thành phần quan trọng trong cơ thể, giúp xây dựng và duy trì các cơ quan và tế bào. Protein còn hỗ trợ hệ miễn dịch và phòng ngừa bệnh nhiễm trùng. Trong 100gr ốc mỡ, bạn có thể nhận được 16gr protein, giúp tăng cường sức khỏe và phục hồi cơ thể.

Cung cấp canxi

Canxi là khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển và bảo vệ xương khớp, đồng thời giúp điều hòa nhịp tim, co bóp cơ, truyền tín hiệu thần kinh và đông máu. Mỗi 100gr ốc mỡ cung cấp khoảng 140mg canxi, giúp duy trì sự chắc khỏe của xương và giảm nguy cơ loãng xương.

Magie

Magie là khoáng chất có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa năng lượng, duy trì xương và răng khỏe mạnh. Chất này cũng giúp điều hòa các dưỡng chất như kẽm, canxi, kali và vitamin D.

Trong 85gr ốc mỡ có khoảng 212mg magie, cung cấp 53% lượng magie khuyến nghị hàng ngày cho nam giới và 68% cho nữ giới. Việc bổ sung magie từ ốc mỡ giúp cải thiện chức năng cơ xương và hỗ trợ hệ thống miễn dịch.

Selen

Selen là một khoáng chất cần thiết cho việc sản xuất enzyme selenoprotein, giúp hỗ trợ hệ miễn dịch và nội tiết. Với khoảng 23,3mcg selen trong 85gr ốc mỡ cung cấp 42% nhu cầu selen hàng ngày của cơ thể. Selen có tác dụng chống oxy hóa, giảm nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như ung thư, tim mạch, viêm khớp và các bệnh nhiễm trùng tái phát.

Vitamin E

Vitamin E có trong ốc mỡ có tác dụng tổng hợp hồng cầu, chuyển hóa vitamin K và bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của gốc tự do. Thiếu vitamin E có thể dẫn đến các vấn đề về cơ bắp, mắt và gan. Cung cấp đủ vitamin E sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng, bệnh đái tháo đường, rối loạn thần kinh và bệnh tim mạch.

Phốt pho

Phốt pho trong ốc mỡ hỗ trợ duy trì mật độ xương, điều hòa chuyển hóa năng lượng và tham gia vào quá trình sản xuất ADN và ARN. Đây là một khoáng chất quan trọng giúp tăng cường sự phát triển của xương và hỗ trợ các chức năng tế bào.

Cung cấp sắt

Sắt có vai trò quan trọng trong việc sản xuất hồng cầu, vận chuyển oxy trong cơ thể, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch và chống thiếu máu. Với 28mg sắt trong 100gr ốc mỡ, đây là nguồn cung cấp sắt tự nhiên tuyệt vời giúp cải thiện năng lượng và ngăn ngừa tình trạng mệt mỏi.

Cung cấp kẽm

Kẽm hỗ trợ quá trình tăng trưởng, phát triển, chuyển hóa và miễn dịch. Nó cũng giúp bảo vệ da, tóc, móng và mắt. Một khẩu phần 100gr ốc mỡ cung cấp khoảng 5mg kẽm, giúp cải thiện làn da, tóc và sức khỏe tổng thể.

Cung cấp omega-3

Omega-3 là axit béo có lợi cho tim mạch, não bộ và khớp. Omega-3 trong ốc mỡ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, cao huyết áp và các rối loạn viêm. Mỗi 100gr ốc mỡ cung cấp khoảng 0.3 gram omega-3, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và duy trì chức năng thần kinh.

Tóm lại, ốc mỡ không chỉ thơm ngon mà còn là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho cơ thể, giúp duy trì sức khỏe xương, tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các tác động xấu từ môi trường.

Những lưu ý quan trọng khi ăn ốc mỡ

Ốc mỡ là món ăn không chỉ thơm ngon mà còn giàu dưỡng chất. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và tận dụng tối đa lợi ích từ ốc mỡ, người tiêu dùng cần lưu ý một số vấn đề quan trọng khi chế biến và ăn ốc.

Làm sạch ốc kỹ lưỡng trước khi chế biến

Ốc, giống như nhiều loại hải sản khác, có thể mang theo các ký sinh trùng gây hại cho sức khỏe. Những ký sinh trùng này có thể xâm nhập vào các cơ quan như phổi, gan, thận, não và gây ra các bệnh nguy hiểm, bao gồm ung thư, suy nội tạng. Để làm sạch ốc một cách hiệu quả, bạn nên ngâm ốc trong nước vo gạo, nước muối pha chanh, hoặc dấm để giúp ốc nhả hết cát bẩn và ký sinh trùng.

Không nên ngâm ốc quá lâu hoặc sử dụng ốc đã để lâu ngày

Ốc sống trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thích hợp nhưng khi ngâm quá lâu hoặc sử dụng ốc đã chết, chúng có thể bị biến chất, làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm, tả hoặc tiêu chảy. Vì vậy, bạn nên sử dụng ốc ngay sau khi mua và không để lâu ngày.

Chế biến ốc thật kỹ

Ốc cần được nấu chín hoàn toàn để tránh nguy cơ bị nhiễm ký sinh trùng. Nếu ốc được chế biến chưa chín kỹ, nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hóa, viêm nhiễm và các bệnh nghiêm trọng như ung thư, suy gan, thận sẽ tăng cao.

Không ăn ốc cùng với các thực phẩm chứa vitamin C

Khi ăn ốc, bạn không nên kết hợp với các loại thực phẩm giàu vitamin C như trái cây họ cam, quýt, ổi,… vì sự kết hợp này có thể tạo thành hợp chất độc hại tương tự như thạch tín, dẫn đến ngộ độc thực phẩm, đau bụng, đầy hơi, khó tiêu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tránh ăn ốc với rượu, bia hoặc chất kích thích

Việc sử dụng ốc cùng với bia, rượu hay các chất kích thích có thể gây ra phản ứng không tốt cho sức khỏe. Khi ốc vào cơ thể sẽ tạo ra axit uric, làm tăng nguy cơ mắc bệnh gout. Nếu kết hợp với rượu bia, quá trình bài tiết chất đạm dư thừa sẽ bị cản trở, dẫn đến tích tụ axit uric trong máu, gây hại cho sức khỏe.

Lượng tiêu thụ hợp lý

Dù ốc là thực phẩm bổ dưỡng nhưng không nên ăn quá nhiều. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, chỉ nên ăn 1 - 2 bữa ốc mỗi tuần để đảm bảo sức khỏe và tránh gây áp lực cho hệ tiêu hóa.

Tóm lại, khi ăn ốc mỡ, bạn cần tuân thủ các lưu ý về cách chế biến, kết hợp thực phẩm và mức độ tiêu thụ để đảm bảo an toàn sức khỏe. Việc tự chế biến ốc tại nhà cũng sẽ giúp kiểm soát chất lượng và vệ sinh thực phẩm tốt hơn.