Phương pháp chiếu đèn vàng da ở trẻ sơ sinh

Khoảng 50% trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non bị vàng da, thường xuất hiện từ 2 đến 4 ngày sau khi sinh và tự khỏi sau 1 đến 2 tuần. Vàng da là do sự lắng đọng bilirubin trên da. Hầu hết bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh là kết quả của sự phân hủy hồng cầu tăng lên và giảm bài tiết bilirubin. Và trong đó chiếu đèn vàng da là một trong những phương pháp điều trị hiện nay.

Vàng da ở trẻ sơ sinh là gì?

Trước khi tìm hiểu về phương pháp chiếu đèn vàng da, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu một số thông tin về tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh. Bệnh vàng da sơ sinh là sự đổi màu hơi vàng ở phần trắng của mắt và da ở trẻ sơ sinh do nồng độ bilirubin cao. Các triệu chứng khác có thể bao gồm buồn ngủ quá mức hoặc bú kém. Các biến chứng có thể bao gồm co giật, bại não hoặc vàng da nhân.

Trong hầu hết các trường hợp không có rối loạn sinh lý cơ bản cụ thể. Trong các trường hợp khác, nó là kết quả của sự phá vỡ tế bào hồng cầu, bệnh gan, nhiễm trùng, suy giáp hoặc rối loạn chuyển hóa (bệnh lý). Có thể thấy nồng độ bilirubin cao hơn 34 μmol/L (2 mg/dL). Mối lo ngại, ở những trẻ khỏe mạnh, xảy ra khi nồng độ cao hơn 308 μmol/L (18 mg/dL), vàng da được nhận thấy trong ngày đầu tiên của cuộc đời, nồng độ tăng nhanh, nên kiểm tra thêm để xác định nguyên nhân.

Nhu cầu điều trị phụ thuộc vào nồng độ bilirubin, độ tuổi của trẻ và nguyên nhân cơ bản. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm cho ăn thường xuyên hơn, trị liệu bằng ánh sáng (chiếu đèn vàng da) hoặc truyền máu thay thế. Vàng da sinh lý thường kéo dài dưới bảy ngày. Tình trạng này ảnh hưởng đến hơn một nửa số trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên của cuộc đời. Trong số trẻ sinh non, khoảng 80% bị ảnh hưởng. Trên toàn cầu có hơn 100.000 trẻ sinh non và đủ tháng tử vong mỗi năm do bệnh vàng da. Vì vậy khi thấy trẻ có dấu hiệu vàng da kéo dài, phụ huynh cần cho con trẻ đến thăm khám ở cơ sở y tế có uy tín để kịp thời điều trị.

Phương thức hoạt động của chiếu đèn vàng da

Quang trị liệu (chiếu đèn vàng da) là phương pháp điều trị chính cho bệnh vàng da sơ sinh. Phương pháp này dựa trên việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trực tiếp hoặc ánh sáng nhân tạo ở bước sóng được kiểm soát. Nồng độ bilirubin khi điều trị bằng đèn chiếu thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, bất kỳ trẻ sơ sinh nào có tổng lượng bilirubin trong huyết thanh lớn hơn 359 μmol/L (21 mg/dL) đều nên được điều trị bằng liệu pháp quang học.

Bilirubin, một sắc tố màu vàng thường được hình thành trong gan trong quá trình phân hủy các tế bào hồng cầu cũ, không phải lúc nào cũng có thể được gan của trẻ sơ sinh loại bỏ một cách hiệu quả, gây ra bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh. Sự tích tụ bilirubin quá mức có thể gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, và do đó sự tích tụ bilirubin này phải được điều trị. Quang trị liệu sử dụng năng lượng từ ánh sáng hay chiếu đèn vàng da sẽ đồng phân hóa bilirubin và sau đó biến nó thành các hợp chất mà trẻ sơ sinh có thể bài tiết qua nước tiểu và phân. Do đó, các công nghệ trị liệu bằng ánh sáng sử dụng các bước sóng xanh này là công nghệ thành công nhất trong việc đồng phân hóa bilirubin.

Các bước thực hiện và một số tác dụng phụ của chiếu đèn vàng da

Để có hiệu quả trong việc điều trị cho trẻ thì các bác sĩ cần thực hiện các bước chuẩn bị hiệu quả. Bên cạnh đó cũng cần lưu ý một số tác dụng phụ của chiếu đèn vàng da.

Các bước thực hiện

Khi thực hiện chiếu đèn vàng da cần chuẩn bị các bước như sau:

• Vệ sinh lồng ấp để vận hành chính xác và điều chỉnh các thông số phù hợp. Đèn vàng da cần phải đủ tiêu chuẩn, cao khoảng 30 đến 50 cm và ánh sáng có thể là màu trắng hoặc xanh với bước sóng khoảng 400 đến 480mm. Khi chiếu sáng, điều quan trọng là phải đánh dấu cẩn thận ngay từ đầu để đảm bảo thời gian thay bóng đèn phù hợp. Chú ý, không để bóng đèn quá gần để tránh nguy cơ bị bỏng da, đồng thời cũng không chiếu đèn quá xa sẽ làm giảm tác dụng của điều trị.
• Khi chiếu đèn vàng da cần che lại mắt cho trẻ bằng băng vải, để trẻ nằm trần và quấn một miếng vải khô (để tránh ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục của trẻ) đảm bảo trẻ được che chắn nhẹ nhàng nhất có thể.
• Chiếu đèn liên tục và thay đổi tư thế cho trẻ sau 2 đến 4 giờ.
• Trong quá trình chiếu đèn, cung cấp nước cho trẻ bằng sữa mẹ là tốt nhất.
• Sau 12 đến 24 giờ, có thể xét nghiệm bilirubin trong máu để xác định chính xác hơn thời gian chiếu đèn vàng da cho trẻ. Khi bệnh vàng da được cải thiện và chỉ số Bilirubin trở lại bình thường, có thể dừng liệu pháp quang trị liệu.
• Trong quá trình chiếu đèn, theo dõi tình trạng của trẻ thường xuyên như tinh thần, phản xạ bú,... để sớm phát hiện những bất thường trong đó có nhiễm độc thần kinh và được xử lý ngay. Trong trường hợp vàng da nặng, có thể sử dụng 2 đến vài đèn quang trị liệu cùng lúc để mang lại kết quả tốt nhất.

Nếu chiếu đèn không hiệu quả cần thay thế bằng các phương pháp điều trị khác.

Tác dụng phụ

Một số tác dụng phụ của liệu pháp quang học đối với bệnh vàng da như:

• Tăng nhiệt độ cơ thể;
• Đi ngoài phân xanh;
• Gây mất nước;
• Phát ban, mẩn đỏ trên da;
• Nếu không che chắn đúng cách, có thể gây tổn thương nhãn cầu, bỏng,...
• Không áp dụng phương pháp trị liệu bằng ánh sáng vàng da cho trẻ bị vàng da do tăng bilirubin trực tiếp.

Thời gian chiếu đèn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ vàng da, chỉ số bilirubin gián tiếp, mức độ ánh sáng hoặc khoảng cách từ đèn đến trẻ,... nên các bác sĩ cần phải theo dõi và quan sát để có chỉ định phù hợp, mang lại hiệu quả điều trị nhất định và giúp tránh được rủi ro.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về chiếu đèn vàng da ở trẻ sơ sinh. Đây là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả cho trẻ bị vàng da sơ sinh. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu theo dõi, cập nhật tin tức sức khỏe mới nhất nhé!