Tác hại của iod phóng xạ là gì? Những lưu ý cần biết sau khi điều trị bằng iod phóng xạ

Không phải bệnh nhân nào cũng gặp phải tác dụng phụ sau khi điều trị bệnh ung thư tuyến giáp bằng phương pháp iod phóng xạ. Tuỳ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khoẻ và liều dùng iod mà mỗi người bệnh có thể sẽ gặp phải những tác dụng phụ khác nhau của liệu pháp iod phóng xạ. Vậy uống iod phóng xạ có mệt không? Tác hại của iod phóng xạ là gì?

Tìm hiểu về liệu pháp iod phóng xạ

Hầu như tất cả iot được đưa vào cơ thể đều được tuyến giáp hấp thu. Do đó, iod phóng xạ là một phương pháp được áp dụng trong điều trị bệnh ung thư tuyến giáp.

Liệu pháp iod phóng xạ được sử dụng nhằm phá huỷ bất kỳ tế bào hay mô tuyến giáp nào không được loại bỏ sau phẫu thuật hoặc điều trị một số loại ung thư do tế bào ung thư tuyến giáp đã di căn đến hạch bạch huyết hay các cơ quan khác trong cơ thể. Liều lượng bức xạ được sử dụng trong liệu pháp này cao hơn nhiều so với liều bức xạ được sử dụng trong quét tia phóng xạ.

Điều trị bằng liệu pháp iod phóng xạ có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào, thông thường là từ 6 tuần - 6 tháng sau phẫu thuật.

Phương pháp iod phóng xạ giúp kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân bị ung thư tuyến giáp thể nang hoặc thể nhú đã di căn đến một số bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, lợi ích mà liệu pháp iod phóng xạ mang lại ít hơn so với những bệnh nhân bị ung thư tuyến giáp nhỏ chưa có dấu hiệu di căn và thường được loại bỏ hoàn toàn bằng phương pháp phẫu thuật. Bên cạnh đó, liệu pháp iod phóng xạ không thể sử dụng trong điều trị bệnh ung thư biểu mô tuyến giáp không biệt hoá và thể tuỷ.

Liệu pháp iod phóng thể có thể gây ra các rủi ro ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của người bệnh. Do đó, tùy thuộc vào tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân cũng như diễn tiến của bệnh mà bác sĩ sẽ cân nhắc giữa lợi ích và rủi ro của liệu pháp này để đưa ra quyết định có nên sử dụng hay không. Vậy tác hại của iod phóng xạ là gì?

Tác hại của iod phóng xạ là gì?

Liệu pháp iod phóng xạ thường được xem xét để điều trị cho những bệnh nhân bị ung thư tuyến giáp giai đoạn 2 - 4. Tuy nhiên, người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều rủi ro về sức khoẻ từ phương pháp này. Vậy tác hại của iod phóng xạ là gì? Dưới đây là những tác dụng phụ của liệu pháp iod phóng xạ, bao gồm:

Tác hại ngắn hạn

Trong điều trị ung thư tuyến giáp, người bệnh có thể gặp đối mặt với một số tác dụng phụ ngắn hạn sau khi sử dụng liệu pháp iod phóng xạ như:

Viêm tuyến nước bọt

Viêm tuyến nước bọt là một trong những tác hại của iod phóng xạ mà người bệnh có thể gặp phải. Lúc này, người bệnh sẽ bị sưng đau tuyến nước bọt, đau tăng lên khi nuốt. Để khắc phục tình trạng này, người bệnh có thể sử dụng thuốc kháng viêm và thuốc giảm đau thông thường.

Khô miệng

Sau điều trị iod phóng xạ, người bệnh có thể bị khô miệng do tuyến nước bọt bị sưng viêm, dẫn đến tiết ít nước bọt. Triệu chứng này sẽ giảm dần theo thời gian, tuy nhiên vẫn có bệnh nhân bị khô miệng vĩnh viễn.

Để giảm thiểu nguy cơ gặp phải tình trạng này sau khi điều trị bằng liệu pháp iod phóng xạ, người bệnh nên:

• Uống nhiều nước;
• Ngậm kẹo hoặc nhai kẹo cao su để kích thích tuyến nước bọt tăng tiết dịch;
• Sử dụng nước bọt nhân tạo.

Thay đổi khẩu vị

Khẩu vị của người bệnh có thể bị thay đổi trong thời gian ngắn sau khi điều trị bằng iod phóng xạ. Tình trạng này thường kéo dài từ 4 - 8 tuần rồi giảm dần. Người bệnh nên uống nhiều nước để cải thiện triệu chứng này.

Sưng đau vùng cổ

Một số bệnh nhân sẽ có cảm giác căng tức hoặc sưng tấy vùng cổ trong thời gian ngắn sau khi điều trị bằng iod phóng xạ. Triệu chứng này sẽ phổ biến hơn ở những bệnh nhân vẫn còn một phần tuyến giáp. Hãy báo lại cho bác sĩ nếu gặp phải tình trạng này để được kê đơn thuốc giảm đau hoặc thuốc kháng viêm trong trường hợp này.

Buồn nôn

Người bệnh có thể sẽ cảm thấy buồn nôn, thậm chí là nôn ói trong vài ngày đầu sau khi uống iod phóng xạ. Đối với trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh sử dụng thuốc chống nôn trong quá trình điều trị.

Tác hại lâu dài

Dưới đây là một số tác hại của iod phóng xạ kéo dài mà người bệnh phải đối mặt, bao gồm:

Mệt mỏi

Uống iod phóng xạ có mệt không? Tất cả các bệnh nhân sau khi điều trị bằng liệu pháp iod phóng xạ sẽ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi trong vòng 1 năm. Tình trạng này sẽ thuyên giảm dần và người bệnh sẽ cảm thấy khoẻ hơn sau đó.

Ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản

Liệu pháp iod phóng xạ không ảnh hưởng đến khả năng có con của người bệnh. Tuy nhiên, sức khoẻ sinh sản của người bệnh có thể bị ảnh trong vài tháng đến một năm sau khi uống iod phóng xạ, cụ thể:

• Nam giới: Nồng độ testosterone và số lượng tinh trùng sẽ suy giảm trong vài tháng sau khi điều trị iod phóng xạ. Tình trạng sẽ được cải thiện dần trong vài tháng sau đó. Theo các chuyên gia, nam giới nên đợi ít nhất 4 tháng sau khi uống iod phóng xạ rồi mới lên kế hoạch có con. Một số trường hợp hiếm gặp, nam giới bị vô sinh trong vòng 2 năm.
• Nữ giới: Chị em có thể bị rối loạn kinh nguyệt kéo dài đến 1 năm sau khi uống iod phóng xạ. Nữ giới nên đợi ít nhất là 6 tháng rồi mới lên hoạch mang thai để bảo vệ sức khoẻ của thai nhi tránh khỏi tổn thương do xạ trị.

Nồng độ hormone tuyến giáp bị ảnh hưởng

Iod phóng xạ tiêu diệt các mô tuyến giáp vĩnh viễn, từ đó có thể gây ra tình trạng suy giáp. Lúc này, nồng độ hormone tuyến giáp bị giảm xuống mức thấp nhất, thậm chí là không thể sản sinh ra hormone và buộc người bệnh phải sử dụng thuốc thay thế hormone tuyến giáp nhằm duy trì hoạt động sống của cơ thể.

Tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư

Người bệnh có thể tăng nguy cơ mắc phải căn bệnh ung thư thứ hai sau khi điều trị bằng iod phóng xạ. Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu cho biết, tỷ lệ của nguy cơ này là rất thấp. Nếu lo lắng, bạn có thể trao đổi trực tiếp với bác sĩ về vấn đề này để cân nhắc có sử dụng phương này hay không.

Những lưu ý cần biết sau khi điều trị bằng iod phóng xạ

Sau khi điều trị bằng liệu pháp iod phóng xạ, người bệnh cần lưu ý đến một số vấn đề sau đây để đảm bảo an toàn cho sức khoẻ, cụ thể là:

• Tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ: Sau khi xạ trị bằng iod phóng xạ, người bệnh cần tuân thủ theo đúng các chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc, chế độ cách ly, chế độ ăn uống và sinh hoạt để bảo vệ sức khoẻ của bản thân.
• Hạn chế tiếp xúc gần với người khác: Sau khi uống iod phóng xạ, người bệnh nên tránh tiếp xúc gần với thai phụ, phụ nữ đang cho con bú, trẻ nhỏ và người già để giảm nguy cơ phơi nhiễm cho họ.
• Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân: Việc vệ sinh cá nhân sạch sẽ là điều rất quan trọng nhằm ngăn ngừa nguy cơ nhiễm vi khuẩn và nhiễm trùng. Do vậy, người bệnh nên tăng cường vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên để bảo vệ cơ thể tránh khỏi tác nhân gây bệnh.
• Chế độ dinh dưỡng: Người bệnh nên uống đủ nước để tránh các tác dụng của iod phóng xạ lên các cơ quan khác. Đồng thời, người bệnh cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, ăn nhiều hoa quả tươi và rau xanh, tránh tiêu thụ các thực phẩm có chứa iot.
• Chế độ sinh hoạt: Dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, có phòng vệ sinh riêng, giặt - phơi đồ riêng và không khạc nhổ bừa bãi để tránh gây ô nhiễm phóng xạ ra môi trường.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường: Nếu người bệnh gặp phải dấu hiệu bất thường sau khi điều trị iod phóng xạ như khó thở, đau tức ngực hoặc phát ban thì cần báo lại ngay với bác sĩ để được xử trí kịp thời.
• Kiểm tra sức khoẻ định kỳ: Người bệnh cần tuân thủ đúng lịch hẹn khám lại của bác để giúp bác sĩ theo dõi tình trạng sức khoẻ và phát hiện sớm những bất thường trên cơ thể.

Hy vọng với những thông tin được chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về liệu pháp iod phóng xạ và những tác hại của iod phóng xạ. Iod phóng xạ là một liệu pháp được sử dụng trong điều trị bệnh ung thư tuyến giáp nhằm kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. Tuy nhiên, liệu pháp này gây ra nhiều tác dụng phụ gây ảnh hưởng đến sức khoẻ nên người bệnh cần tuân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị.

Xem thêm:

• Bệnh ung thư nào nguy hiểm nhất? Biện pháp phòng tránh bệnh
• Những thói quen gây ung thư cần loại bỏ sớm để phòng ngừa