U tuyến thượng thận trái là gì? Phương pháp chẩn đoán và điều trị

Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị của u tuyến thượng thận trái phụ thuộc vào loại u, kích thước và triệu chứng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu căn bệnh này.

U tuyến thượng thận trái là gì?

U tuyến thượng thận trái là một khối u phát triển ở tuyến thượng thận trái, nằm phía trên quả thận trái. Có hai loại u tuyến thượng thận chính:

• U tuyến thượng thận lành tính: Loại u này có kích thước nhỏ (thường dưới 4 cm), tốc độ phát triển chậm hơn u ác tính và thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào.
• U tuyến thượng thận ác tính: Loại u này có kích thước lớn (thường trên 4 cm), tốc độ phát triển nhanh và có thể lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Nguyên nhân gây ra u tuyến thượng thận vẫn chưa được biết rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là có liên quan đến sự phát triển của bệnh bao gồm:

• Một số hội chứng di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc u tuyến thượng thận, chẳng hạn như hội chứng đa nang tuyến thượng thận (FAP), hội chứng von Hippel-Lindau (VHL), hội chứng u nội tiết đa dạng loại 1 (MEN1). Nếu có tiền sử gia đình mắc u tuyến thượng thận hoặc mắc một trong những hội chứng di truyền này, sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
• Yếu tố khác: Một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc u tuyến thượng thận như huyết áp cao, bệnh tiểu đường, béo phì, tiếp xúc với một số hóa chất nhất định.
• Loại u: Nguyên nhân cụ thể của u tuyến thượng thận cũng có thể phụ thuộc vào loại u. U vỏ thượng thận (adenoma) thường do đột biến gen gây ra. U tủy thượng thận (pheochromocytoma) có thể do đột biến gen hoặc do một số bệnh di truyền nhất định gây ra.

Triệu chứng

Triệu chứng của u tuyến thượng trái phụ thuộc vào loại hormone mà khối u tiết ra quá nhiều. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

• Hội chứng Cushing: Gây ra bởi u tuyến thượng thận tiết ra quá nhiều cortisol, làm tăng cân (đặc biệt ở mặt, cổ và thân mình), da mỏng, mụn trứng cá, vết rạn da màu đỏ tím, yếu cơ, huyết áp cao, lo lắng, trầm cảm và đái tháo đường,.
• Cơn tăng huyết áp kịch phát: Gây ra bởi u tủy thượng thận tiết ra quá nhiều adrenaline và noradrenaline khiến cho huyết áp tăng đột ngột, có thể lên tới 250 - 280/120 - 140 mmHg. Ngoài ra còn những biển hiện đau đầu dữ dội, đổ mồ hôi, khó thở, bồn chồn.
• Hội chứng Conn: Gây ra bởi u tuyến thượng thận tiết ra quá nhiều aldosterone. Triệu chứng thường có huyết áp cao, tăng natri, giảm kali, hay cảm thấy mệt và bị chuột rút.

Ngoài ra, u tuyến thượng thận phát triển lớn còn có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, táo bón,... ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Biến chứng

U tuyến thượng thận trái phát triển lớn có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Ung thư tuyến thượng thận: Khi u phát triển lớn, nguy cơ ung thư hóa sẽ cao hơn. Ung thư tuyến thượng thận có thể di căn sang các bộ phận khác của cơ thể, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến tính mạng.
• Xuất huyết tuyến thượng thận: U phát triển lớn có thể làm tăng nguy cơ vỡ u, dẫn đến chảy máu bên trong ổ bụng. Đây là một tình trạng cấp cứu y tế cần được điều trị kịp thời để tránh nguy hiểm đến tính mạng.
• Tổn thương các cơ quan lân cận: U phát triển lớn có thể chèn ép các cơ quan lân cận như thận, ruột, tĩnh mạch chủ,... gây ra các vấn đề về chức năng của các cơ quan này.
• Rối loạn nội tiết: U tuyến thượng thận sản xuất các hormone quan trọng cho cơ thể. Khi u phát triển lớn, nó có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone, dẫn đến các rối loạn nội tiết nghiêm trọng.
• Biến chứng do điều trị: Việc điều trị u tuyến thượng thận phát triển lớn, đặc biệt là phẫu thuật cắt bỏ u, có thể dẫn đến một số biến chứng như nhiễm trùng, chảy máu, tổn thương các cơ quan lân cận,...

Mức độ nguy hiểm của các biến chứng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại u, kích thước u, vị trí u, sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và phương pháp điều trị. Do đó, nếu bạn nghi ngờ mình có u tuyến thượng thận, điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ để được chẩn đoán, điều trị kịp thời nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị

Phương pháp chẩn đoán

Chẩn đoán u tuyến thượng thận thường dựa trên sự kết hợp của các yếu tố khác nhau. Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng, thời gian xuất hiện triệu chứng, tiền sử bệnh lý bản thân và gia đình, các loại thuốc bạn đang sử dụng,... và sau đó bác sĩ sẽ kiểm tra huyết áp, nhịp tim, cân nặng để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến u tuyến thượng thận. Tùy vào mức độ, sẽ có phương pháp chẩn đoán khác phù hợp với trạng thái của u như:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp đo lường nồng độ hormone do tuyến thượng thận sản xuất, bao gồm cortisol, aldosterone, adrenaline, noradrenaline,...
• Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu 24 giờ có thể giúp kiểm tra nồng độ hormone aldosterone và cortisol trong nước tiểu.
• Xét nghiệm hình ảnh: Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp CT, MRI, PET/CT có thể giúp xác định vị trí, kích thước và hình dạng của u tuyến thượng thận.
• Sinh thiết: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần thực hiện sinh thiết u tuyến thượng thận để lấy mẫu mô để xét nghiệm. Sinh thiết có thể được thực hiện bằng phương pháp chọc hút bằng kim nhỏ hoặc phẫu thuật.

Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị u tuyến thượng thận phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại u ác tính hay lành tính, kích thước lớn hay nhỏ, u nằm ở vị trí nào trong tuyến thượng thận, u có ảnh hưởng việc tiết hormone hay không và mức độ tiết hormone như thế nào, đặc biệt là sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Dưới đây là một số phương pháp điều trị u tuyến thượng thận phổ biến:

• Phẫu thuật cắt bỏ u: Đây là phương pháp điều trị chính cho cả u lành tính và ác tính. Phẫu thuật có thể được thực hiện bằng phương pháp mổ hở hoặc mổ nội soi.
• Phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tuyến thượng thận: Phương pháp này chỉ được áp dụng trong trường hợp u ảnh hưởng đến toàn bộ tuyến thượng thận hoặc bệnh nhân mắc bệnh Addison.
• Điều trị bằng thuốc: Dùng thuốc điều hòa hormone, chống tăng huyết áp, thuốc giảm đau,...
• Xạ trị: Xạ trị có thể được sử dụng để điều trị u ác tính hoặc u lành tính có kích thước lớn.
• Hóa trị: Hóa trị có thể được sử dụng để điều trị u ác tính đã di căn sang các bộ phận khác của cơ thể.
• Theo dõi: Đối với một số trường hợp u lành tính nhỏ không tiết hormone, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh để kiểm tra sự phát triển của u.

Lưu ý rằng, việc điều trị u tuyến thượng thận có thể gây ra một số tác dụng phụ, tùy thuộc vào phương pháp điều trị được sử dụng. Bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về việc điều trị và theo dõi sức khỏe sau điều trị.

Cách phòng ngừa u tuyến thượng thận trái

Hiện nay, nguyên nhân gây ra u tuyến thượng thận trái vẫn chưa được xác định rõ ràng, do đó, việc phòng ngừa hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh là rất khó khăn. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh và đồ ngọt. Giảm lượng muối, cholesterol trong khẩu phần ăn và duy trì cân nặng hợp lý.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần. Lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và sở thích của bản thân.
• Quản lý stress: Tìm kiếm các phương pháp giải tỏa căng thẳng hiệu quả như yoga, thiền, nghe nhạc,... Tránh thức khuya và sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm để phát hiện sớm các bệnh lý, bao gồm cả u tuyến thượng thận trái.
• Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Không tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ. Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc của bác sĩ.

Hiểu rõ về chức năng và vai trò của tuyến thượng thận, cũng như những nguy cơ tiềm ẩn của u tuyến thượng thận trái là điều vô cùng cần thiết. Hãy luôn quan tâm đến bản thân, lắng nghe cơ thể và chủ động tìm kiếm sự trợ giúp y tế khi cần thiết để bảo vệ sức khỏe tuyến thượng thận, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.