Viêm phổi do cúm A: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Cúm A là một trong những loại virus cúm phổ biến nhất gây ra các đợt dịch bệnh hàng năm trên toàn thế giới. Một biến chứng nghiêm trọng của cúm A là viêm phổi, xảy ra khi virus hoặc vi khuẩn thứ phát xâm nhập và làm tổn thương phổi.

Viêm phổi do cúm A có thể tiến triển nhanh, dẫn đến khó thở, suy hô hấp và các biến chứng nghiêm trọng khác như viêm cơ tim, viêm não hoặc suy đa cơ quan nếu không được xử lý kịp thời. Người cao tuổi, trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu là nhóm đối tượng dễ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Hiểu rõ về viêm phổi do cúm A giúp nâng cao hiệu quả phòng ngừa và điều trị, giảm thiểu nguy cơ tử vong.

Nguyên nhân gây viêm phổi do cúm A

Viêm phổi do cúm A là một biến chứng nghiêm trọng, xuất phát từ sự xâm nhập và tấn công của virus cúm A vào niêm mạc đường hô hấp của người bệnh. Sau khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, virus cúm A có thể tấn công sâu vào các phế nang, gây viêm, phù nề và tổn thương mô phổi. Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm phổi do cúm, đặc biệt ở người có sức đề kháng yếu.

Bên cạnh đó, virus cúm làm suy yếu hàng rào miễn dịch của đường hô hấp, tạo điều kiện cho các vi khuẩn cơ hội như phế cầu khuẩn, tụ cầu vàng và liên cầu khuẩn nhóm A phát triển. Từ đó dẫn đến tình trạng nhiễm trùng vi khuẩn thứ phát. Nhiễm trùng này làm tổn thương sâu hơn mô phổi, gây viêm phổi cấp và làm tăng nguy cơ suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Ngoài ra, ở một số người, hệ miễn dịch phản ứng quá mạnh với virus cúm, giải phóng hàng loạt chất gây viêm khiến phổi bị tổn thương nghiêm trọng. Tình trạng này còn gọi là “cơn bão cytokine” – có thể gây suy hô hấp cấp.

Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai và người già trên 65 tuổi có hệ miễn dịch yếu hơn, dễ bị tổn thương khi virus và vi khuẩn tấn công.

Những người có bệnh nền mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, suy thận, hoặc người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch cũng nằm trong nhóm dễ bị viêm phổi do cúm A với mức độ nặng hơn.

Triệu chứng viêm phổi do cúm A

Viêm phổi do cúm A có thể biểu hiện với các triệu chứng như sốt cao đột ngột, ho khan hoặc ho có đờm, khó thở và đau ngực. Tuy nhiên, biểu hiện lâm sàng có thể khác nhau tùy theo từng bệnh nhân.

Theo các chuyên gia y tế, sốt cao kéo dài trên 3 ngày, không đáp ứng với thuốc hạ sốt, là dấu hiệu cảnh báo cần được theo dõi kỹ.

Khi bệnh tiến triển nặng, trẻ và người lớn có thể xuất hiện tình trạng thở nhanh, khó thở rõ rệt. Kèm theo đó là hiện tượng tím môi, tím đầu ngón tay, dấu hiệu của thiếu oxy máu nghiêm trọng. Đây là những biểu hiện cảnh báo suy hô hấp cấp cần được xử lý kịp thời tại cơ sở y tế.

Ngoài ra, bệnh nhân thường cảm thấy mệt mỏi, đau cơ toàn thân và giảm sút ý thức, đặc biệt trong các trường hợp viêm phổi do cúm A nặng hoặc biến chứng bội nhiễm vi khuẩn.

Một số bệnh nhân viêm phổi do cúm A có thể trải qua mệt mỏi kéo dài và rối loạn ý thức, đặc biệt trong các trường hợp nặng hoặc có biến chứng. Triệu chứng này cho thấy tình trạng nhiễm trùng lan rộng hoặc thiếu oxy lâu ngày ảnh hưởng tới chức năng não.

Chẩn đoán và điều trị viêm phổi do cúm A

Chẩn đoán viêm phổi do cúm A dựa trên khám lâm sàng kết hợp với chẩn đoán hình ảnh X-quang phổi để đánh giá tổn thương phổi.

Xét nghiệm PCR giúp phát hiện chính xác virus cúm A trong dịch tiết hô hấp. Việc áp dụng các kỹ thuật xét nghiệm hiện đại như PCR giúp rút ngắn thời gian chẩn đoán, tăng độ chính xác, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị.

Trong trường hợp nghi ngờ bội nhiễm vi khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm máu và cấy vi khuẩn nhằm xác định tác nhân và hướng điều trị phù hợp.

Điều trị viêm phổi do cúm A cần được thực hiện sớm và đúng cách để tránh biến chứng nặng:

Dùng thuốc kháng virus

Khi được chẩn đoán cúm A, đặc biệt trong giai đoạn đầu, bác sĩ thường chỉ định thuốc kháng virus như Oseltamivir (Tamiflu).

Thuốc này giúp ức chế sự phát triển của virus và giảm nguy cơ tiến triển thành viêm phổi. Việc dùng thuốc sớm trong vòng 48 giờ đầu sẽ mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.

Dùng kháng sinh nếu có bội nhiễm vi khuẩn

Nếu viêm phổi do cúm có dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn, kháng sinh giúp kiểm soát nhiễm khuẩn thứ phát và ngăn biến chứng nặng hơn. Việc sử dụng kháng sinh phải đúng chỉ định, tránh lạm dụng.

Trong các trường hợp nặng hoặc nghi ngờ nhiễm vi khuẩn kháng penicillin, bác sĩ có thể chỉ định các kháng sinh phối hợp, điển hình là sự kết hợp giữa amoxicillin và acid clavulanic nhằm mở rộng phổ kháng khuẩn và ức chế men beta-lactamase do vi khuẩn tiết ra.

Tuy nhiên, kháng sinh chỉ nên dùng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ, nhằm hạn chế tình trạng kháng thuốc và tăng khả năng hồi phục cho người bệnh.

Chăm sóc hỗ trợ tại nhà

Người bệnh cần được nghỉ ngơi nhiều, uống đủ nước và ăn thực phẩm dễ tiêu để hỗ trợ quá trình phục hồi. Thuốc hạ sốt và giảm ho có thể dùng theo chỉ định để cải thiện triệu chứng. Việc chăm sóc đúng cách giúp giảm thời gian bệnh và tăng hiệu quả điều trị.

Theo dõi các dấu hiệu trở nặng

Trong quá trình điều trị, cần theo dõi sát các biểu hiện như thở nhanh, khó thở, tím tái hoặc đau ngực. Đây là dấu hiệu cảnh báo viêm phổi nặng, cần nhập viện để can thiệp kịp thời. Tại bệnh viện, bác sĩ có thể chỉ định thở oxy, truyền dịch, kháng sinh và các biện pháp hỗ trợ khác.

Cách phòng ngừa viêm phổi do cúm A hiệu quả

Phòng ngừa viêm phổi do cúm A đóng vai trò quan trọng trong giảm thiểu tỷ lệ mắc và biến chứng nặng. Dưới đây là những cách phòng ngừa viêm phổi do cúm A hiệu quả mà mỗi người đều nên biết và áp dụng:

Tiêm vắc xin cúm hàng năm

Theo Bộ Y tế Việt Nam, tiêm vắc xin cúm hàng năm là biện pháp hiệu quả nhất để phòng tránh virus cúm A và các chủng virus cúm mùa khác.

Để biết thêm thông tin về loại vắc xin cúm phù hợp và lịch tiêm, người dân nên tham khảo ý kiến từ các cơ sở y tế hoặc trung tâm tiêm chủng uy tín. Việc tiêm vắc xin nên được thực hiện trước mùa cúm khoảng 1 - 2 tháng để đạt hiệu quả tối ưu.

Theo dõi và điều trị cúm A kịp thời

Khi có triệu chứng cúm A như sốt, ho, đau họng, người bệnh nên nghỉ ngơi, uống nhiều nước và theo dõi sát tình trạng sức khỏe. Nếu triệu chứng nặng hoặc kéo dài, cần đi khám sớm để được điều trị kịp thời, tránh biến chứng viêm phổi.

Bên cạnh đó, mỗi cá nhân cần duy trì thói quen rửa tay bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi. Việc tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng cúm, hạn chế đến nơi đông người trong mùa dịch cũng là cách phòng bệnh hiệu quả. Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ giúp nâng cao hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc cúm và biến chứng viêm phổi do cúm A.

Viêm phổi do cúm A cần được phát hiện và xử lý nhanh chóng để tránh biến chứng nghiêm trọng. Tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm là biện pháp phòng ngừa biến chứng viêm phổi do cúm A hiệu quả nhất. Vì vậy, hãy chủ động tiêm phòng để bảo vệ sức khỏe của chính bạn và cộng đồng.