Xây dựng thực đơn cho người ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp là một trong những bệnh ung thư phổ biến và có tiên lượng tốt, nghĩa là có khả năng chữa khỏi cao nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết các dấu hiệu ban đầu và chăm sóc tốt bệnh nhân trong quá trình điều trị có vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và điều trị hiệu quả. Một chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh không chỉ giúp người bệnh ung thư tuyến giáp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi.

Ung thư tuyến giáp là gì?

Theo báo cáo từ Globocan, ung thư tuyến giáp đứng thứ 9 trong các loại ung thư phổ biến ở nữ giới, với hơn 160.000 ca mắc mới mỗi năm trên toàn cầu. Ở nam giới, tỷ lệ mắc bệnh ít hơn, với gần 50.000 ca mới mỗi năm, đứng thứ 20 trong danh sách các loại ung thư phổ biến.

Ung thư tuyến giáp xảy ra khi có sự phát triển bất thường của các tế bào tuyến giáp, dẫn đến sự xuất hiện của khối u ác tính tại vùng tuyến giáp. Tuyến giáp là một tuyến nội tiết quan trọng nằm ở cổ, chịu trách nhiệm sản xuất các hormone điều hòa quá trình trao đổi chất, tăng trưởng và phát triển của cơ thể.

Ung thư tuyến giáp có thể được chia thành bốn dạng chính:

Ung thư nhú (Papillary carcinoma): Đây là loại ung thư tuyến giáp phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% các trường hợp. Ung thư nhú có tiên lượng tốt và tỷ lệ sống sót cao, đặc biệt nếu được phát hiện sớm.

Ung thư nang (Follicular carcinoma): Chiếm khoảng 10-15% các trường hợp, ung thư nang cũng có tiên lượng khá tốt. Tuy nhiên, loại ung thư này có thể di căn đến các cơ quan khác như phổi và xương.

Ung thư thể tủy (Medullary thyroid carcinoma): Loại này ít phổ biến hơn, chiếm khoảng 3-4% các trường hợp. Ung thư thể tủy có thể di truyền và thường liên quan đến các rối loạn di truyền khác.

Ung thư không biệt hóa (Anaplastic carcinoma): Đây là loại ung thư tuyến giáp nguy hiểm nhất và khó điều trị nhất. May mắn là loại này rất hiếm, chiếm chưa đến 2% các trường hợp, nhưng khi xảy ra, nó thường phát triển nhanh và có tiên lượng xấu.

Một tin vui là ung thư tuyến giáp, đặc biệt là ung thư nhú và nang, có tỷ lệ chữa khỏi cao nhất trong số các loại ung thư. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, tỷ lệ chữa khỏi có thể lên tới 90%. Điều này làm cho ung thư tuyến giáp trở thành một trong những loại ung thư có tiên lượng tốt nhất.

Nguyên nhân gây ra ung thư tuyến giáp

Hiện tại, nguyên nhân chính xác gây ra ung thư tuyến giáp vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ chính:

Rối loạn hệ miễn dịch

Rối loạn hệ miễn dịch được coi là một trong những yếu tố hàng đầu làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp. Khi hệ miễn dịch bị suy yếu, khả năng sản xuất các kháng thể chống lại sự xâm nhập của virus và vi khuẩn bị giảm sút. Điều này tạo điều kiện cho các tác nhân gây hại xâm nhập và tấn công cơ thể, bao gồm cả tuyến giáp. Việc tuyến giáp bị tổn thương có thể dẫn đến sự phát triển của các tế bào ung thư tại khu vực này.

Nhiễm phóng xạ

Phơi nhiễm phóng xạ là một yếu tố nguy cơ quan trọng khác. Cơ thể con người có thể nhiễm phóng xạ qua đường tiêu hóa hoặc hô hấp, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến tuyến giáp. Những người đã từng trải qua xạ trị vùng đầu và cổ, hoặc sống trong khu vực có mức phóng xạ cao, có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn.

Yếu tố di truyền

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp. Thực tế cho thấy khoảng 70% bệnh nhân ung thư tuyến giáp có người thân trong gia đình, như bố mẹ hoặc anh chị em, cũng mắc bệnh. Những người có tiền sử gia đình mắc các loại ung thư khác cũng có nguy cơ cao hơn.

Yếu tố tuổi tác và thay đổi hoóc-môn

Nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp tăng lên theo độ tuổi, đặc biệt ở những người trong độ tuổi từ 30 đến 50. Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-4 lần so với nam giới. Lý do chính là do sự thay đổi hoóc-môn ở phụ nữ, kích thích quá trình hình thành bướu và hạch tuyến giáp. Theo thời gian, các bướu này có thể phát triển thành ung thư.

Mắc bệnh tuyến giáp

Những người mắc các bệnh tuyến giáp như bướu tuyến giáp, viêm tuyến giáp, bệnh Basedow, hoặc suy giảm hoóc-môn tuyến giáp có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn. Những bệnh lý này làm thay đổi cấu trúc và chức năng của tuyến giáp, tạo điều kiện cho sự phát triển của tế bào ung thư.

Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Một số loại thuốc, đặc biệt là i-ốt phóng xạ dùng trong điều trị các bệnh về tuyến giáp, có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp. Bệnh nhân sử dụng i-ốt phóng xạ cần được theo dõi chặt chẽ và kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Các yếu tố nguy cơ khác

Một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp bao gồm:

• Thiếu i-ốt: Thiếu i-ốt trong chế độ ăn uống là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh lý tuyến giáp, bao gồm cả ung thư tuyến giáp.

• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Uống rượu thường xuyên, hút thuốc lá, thừa cân và béo phì đều là những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh.
• Tiếp xúc với chất độc hại: Làm việc hoặc sống trong môi trường có nhiều hóa chất độc hại cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp.

Xây dựng thực đơn cho người ung thư tuyến giáp

Khi lựa chọn thực phẩm xây dựng thực đơn cho người ung thư tuyến giáp, có những nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản cần tuân thủ để giúp cải thiện sức khỏe và hỗ trợ quá trình điều trị.

Trước khi phẫu thuật

Ăn nhẹ: Khi chuẩn bị phẫu thuật, người bệnh cần ăn nhẹ để đảm bảo cơ thể nhận đủ dinh dưỡng cần thiết và giúp dễ dàng tiêu hóa trước khi vào mổ.

Chọn thực phẩm mềm: Vì vùng họng và cổ thường bị ảnh hưởng, nên ưu tiên ăn các thực phẩm mềm để giảm khó khăn khi nuốt.

Hạn chế chất xơ: Dinh dưỡng có chất xơ tốt cho tiêu hóa, nhưng có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu thuốc điều trị ung thư tuyến giáp, do đó nên hạn chế ăn chất xơ nhiều.

Ít chất béo: Giảm lượng chất béo trong khẩu phần giúp kiểm soát cân nặng và hỗ trợ sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Ăn ít hơn vào buổi chiều: Điều này giúp giảm lượng thực phẩm trong dạ dày và giúp cơ thể dễ dàng tiêu hóa trước khi phẫu thuật diễn ra.

Sau phẫu thuật

Bổ sung Protein: Cung cấp đủ lượng Protein từ các nguồn như cá, thịt, sữa, trứng… giúp tái tạo và phục hồi nhanh chóng sau phẫu thuật, đồng thời hỗ trợ quá trình lành vết mổ.

Thực phẩm giàu canxi: Canxi quan trọng để ngăn ngừa tình trạng hạ Canxi máu sau phẫu thuật, nên bổ sung qua các nguồn thực phẩm như sữa, sữa chua, phô mai…

Cung cấp I-ốt, Magie, Selen: Những dưỡng chất này hỗ trợ cho hoạt động của tuyến giáp và giúp cân bằng hormone sau phẫu thuật. Các nguồn cung cấp bao gồm hải sản, thực phẩm giàu I-ốt, các loại hạt, trái cây và rau quả.

Ăn thức ăn lỏng: Trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật, khi cổ họng còn yếu, việc ăn thực phẩm lỏng sẽ giúp người bệnh dễ nuốt và tiêu hóa.

Trước khi điều trị I-131

Giảm lượng I-ốt: Người bệnh cần giảm lượng I-ốt trong khẩu phần dưới mức 50 mcg/ngày để chuẩn bị cho điều trị I-131. Điều này giúp cơ thể chuẩn bị tốt hơn cho quá trình hấp thu I-ốt phóng xạ.

Hạn chế các thực phẩm giàu I-ốt: Tránh ăn các loại hải sản, lòng đỏ trứng, rau họ cải, rong biển, sô-cô-la và các sản phẩm làm từ sữa và trứng chưa loại bỏ I-ốt.

Tránh các loại thuốc chứa I-ốt: Ngoài ăn uống, cũng cần hạn chế sử dụng các loại thuốc chứa I-ốt, bao gồm cả thuốc uống và thuốc bôi ngoài da.

Hạn chế gluten và goitrogens: Những chất này có thể ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp, do đó cần hạn chế trong khẩu phần dinh dưỡng.

Xây dựng thực đơn cho người ung thư tuyến giáp phù hợp và khoa học sẽ giúp người bệnh ung thư tuyến giáp cải thiện chất lượng sống và hỗ trợ quá trình điều trị. Việc chọn lựa thực phẩm phù hợp sẽ đảm bảo nguồn dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và giảm nguy cơ tái phát bệnh. Hơn nữa, nó cũng giúp xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh và phù hợp với từng giai đoạn trong quá trình điều trị của người bệnh.

Xem thêm: U tuyến giáp kích thước bao nhiêu thì mổ?