Xét nghiệm nội tiết tố nữ là gì? Khi nào cần thực hiện?

Xét nghiệm nội tiết tố nữ nữ là xét nghiệm máu đơn giản cung cấp thông tin chi tiết quan trọng về sức khỏe sinh sản. Bằng cách đo nồng độ estrogen chính, các xét nghiệm này giúp hướng dẫn điều trị, theo dõi các thay đổi về sức khỏe và đảm bảo can thiệp kịp thời cho các tình trạng khác nhau.

Xét nghiệm nội tiết tố nữ là gì?

Xét nghiệm nội tiết tố nữ là một công cụ quan trọng giúp bác sĩ đánh giá các tình trạng liên quan đến tuổi dậy thì, khả năng sinh sản, mãn kinh và các vấn đề sức khỏe sinh sản khác. Các xét nghiệm này chủ yếu đo nồng độ estrogen, đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của phụ nữ. Các hormone estrogen chính được kiểm tra trong xét nghiệm nội tiết tố nữ bao gồm:

• Estrone (E1): Estrogen chính ở phụ nữ sau mãn kinh.
• Estradiol (E2): Estrogen phổ biến nhất ở phụ nữ tiền mãn kinh, thường được gọi là hormone sinh sản chính.
• Estriol (E3): Chủ yếu được tìm thấy trong thời kỳ mang thai.

Các bác sĩ khuyên nên xét nghiệm nội tiết tố nữ để hiểu nguyên nhân cơ bản của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến mất cân bằng hormone. Dưới đây là cách sử dụng xét nghiệm nội tiết tố nữ:

Chẩn đoán

Xét nghiệm nội tiết tố nữ rất quan trọng trong việc chẩn đoán các tình trạng như dậy thì muộn, vô sinh, mãn kinh, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và các loại khối u cụ thể. Các xét nghiệm này xác định xem cơ thể có sản xuất quá nhiều hay quá ít estrogen hay không, điều này có thể góp phần gây ra các vấn đề sức khỏe này.

Theo dõi

Các xét nghiệm hormone được sử dụng để theo dõi những thay đổi về tình trạng sức khỏe và đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị. Ví dụ, phụ nữ đang điều trị vô sinh hoặc điều trị ung thư có thể cần theo dõi hormone thường xuyên. Ngoài ra, nồng độ hormone ở phụ nữ chuyển giới đang dùng liệu pháp thay thế hormone thường được theo dõi chặt chẽ.

Sàng lọc

Xét nghiệm sàng lọc kiểm tra các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn trước khi các triệu chứng xuất hiện. Trong thời kỳ mang thai, các xét nghiệm hormone cụ thể có thể sàng lọc các vấn đề sức khỏe của thai nhi. Tương tự như vậy, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có thể trải qua xét nghiệm hormone để xác nhận thai kỳ trước khi phẫu thuật hoặc các thủ thuật y tế khác.

Ai nên thực hiện xét nghiệm nội tiết tố nữ?

Bác sĩ thường khuyên nên xét nghiệm nội tiết tố nữ khi bệnh nhân gặp các dấu hiệu cho thấy sự mất cân bằng estrogen hoặc các hormone liên quan. Bạn có thể cần xét nghiệm hormone nữ nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

Dấu hiệu mãn kinh trước 40 tuổi

• Khô âm đạo;
• Bốc hỏa;
• Khó ngủ.

Các vấn đề về khả năng sinh sản

• Khó có thai hoặc duy trì thai kỳ;
• Các triệu chứng mang thai sớm;
• Mất kinh;
• Vú mềm;
• Buồn nôn;
• Đi tiểu thường xuyên.

Kinh nguyệt không đều

Chảy máu âm đạo bất thường, bao gồm cả kinh nguyệt dài hơn bình thường hoặc chảy máu sau khi hết kinh.

Kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh.

Thay đổi về da và tóc

• Mụn trứng cá;
• Mọc tóc bất thường.

Xét nghiệm nội tiết tố nữ cũng có thể phát hiện các tình trạng tuyến giáp, thường gặp ở phụ nữ và đặc biệt là những người sắp sinh con. Các triệu chứng mất cân bằng tuyến giáp bao gồm:

• Táo bón hoặc tiêu chảy;
• Cảm thấy lạnh bất thường;
• Thay đổi tâm trạng;
• Tăng cân không rõ nguyên nhân;
• Mệt mỏi;
• Nhịp tim chậm hoặc không đều;
• Cáu gắt;
• Khó ngủ;
• Thay đổi về da hoặc tóc.

Nếu bạn có tiền sử mắc các tình trạng sức khỏe liên quan đến hormone hoặc đang trải qua các phương pháp điều trị ảnh hưởng đến mức độ hormone, bạn nên xét nghiệm thường xuyên. Theo dõi mức độ hormone có thể giúp đảm bảo các phương pháp điều trị có hiệu quả và mọi vấn đề đều được giải quyết kịp thời.

Xét nghiệm nội tiết nữ bao gồm những gì?

Xét nghiệm nội tiết tố nữ cung cấp thông tin chi tiết có giá trị về sức khỏe sinh sản, giúp chẩn đoán và điều trị các tình trạng liên quan đến khả năng sinh sản, mãn kinh và mất cân bằng nội tiết tố. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm một hoặc nhiều mức hormone để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Sau đây là các chỉ số hormone chính thường có trong xét nghiệm hormone nữ:

Chỉ số testosterone

Mặc dù chủ yếu được biết đến là hormone nam, testosterone cũng rất quan trọng đối với phụ nữ. Mức testosterone bình thường dao động từ 15 đến 70 mg/dL. Xét nghiệm này có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào vì kết quả không bị ảnh hưởng bởi những biến động hàng ngày.

Chỉ số estrogen

Estrogen là một trong những hormone quan trọng nhất đối với phụ nữ, với mức bình thường dao động từ 70 đến 220 pmol/L. Estrogen được sản xuất trong buồng trứng và tồn tại ở ba dạng chính:

• E1 - Estrone: Dạng estrogen yếu nhất, chủ yếu được sản xuất sau thời kỳ mãn kinh.
• E2 - Estradiol: Dạng phổ biến nhất và là dấu hiệu chính trong xét nghiệm estrogen. Nồng độ E2 tăng cao có thể dẫn đến đau đầu, rụng tóc, chu kỳ kinh nguyệt không đều và tăng nguy cơ ung thư vú.
• E3 - Estriol: Thường được đo trong thời kỳ mang thai để phát hiện các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn của thai nhi.

Chỉ số progesterone

Ở phụ nữ, nồng độ progesterone cao có thể dẫn đến các triệu chứng như đau ngực, mệt mỏi, mụn trứng cá, ham muốn tình dục thấp và thay đổi tâm trạng. Tuy nhiên, trong thời kỳ mang thai, progesterone rất quan trọng để hỗ trợ sức khỏe của thai nhi. Phạm vi bình thường là từ 5 đến 20 ng/mL và xét nghiệm này thường được thực hiện vào ngày 21 - 22 của chu kỳ kinh nguyệt.

Chỉ số FSH (hormone kích thích nang trứng)

FSH chịu trách nhiệm cho sự phát triển của tế bào trứng và sản xuất estrogen. Nồng độ FSH tăng cao có thể chỉ ra tình trạng dự trữ buồng trứng kém hoặc nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) tăng cao. Nồng độ FSH thường nằm trong khoảng từ 1,4 đến 9,6 IU/L và được xét nghiệm vào ngày 2 - 4 của chu kỳ kinh nguyệt.

Chỉ số AMH (hormone Anti-Müllerian)

AMH là một trong những dấu hiệu chính xác nhất để đánh giá khả năng sinh sản. Mức AMH thấp cho thấy phản ứng giảm đối với các phương pháp điều trị khả năng sinh sản, chẳng hạn như IVF.

Ngược lại, mức AMH quá cao có thể dẫn đến tình trạng kích thích buồng trứng quá mức và nguy cơ vô sinh. Mức AMH bình thường dao động từ 2 đến 6,8 ng/mL và xét nghiệm có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào.

Chỉ số LH (hormone hoàng thể hóa)

LH do tuyến yên sản xuất và đóng vai trò kích thích buồng trứng sản xuất estradiol. Mức LH tăng cao có liên quan đến nguy cơ mắc PCOS cao hơn. Mức LH thường dao động từ 0,8 đến 26 IU/L và được đo vào ngày thứ 2 - 4 của chu kỳ kinh nguyệt.

Chỉ số prolactin

Prolactin rất cần thiết cho việc sản xuất sữa ở phụ nữ đang cho con bú và cũng ức chế rụng trứng bằng cách ức chế các hormone sinh sản. Mức prolactin cao là bình thường trong thời kỳ cho con bú, nhưng mức tăng cao ở phụ nữ không cho con bú có thể dẫn đến vô sinh. Mức prolactin thường dao động từ 127 đến 637 μU/mL.

Khi nào cần làm xét nghiệm nội tiết nữ?

Xét nghiệm nội tiết tố nữ đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và kiểm soát nhiều vấn đề sức khỏe của phụ nữ, từ thời kỳ mãn kinh đến sức khỏe sinh sản. Biết thời điểm cần xét nghiệm hormone có thể giúp xác định sớm các vấn đề tiềm ẩn, đảm bảo điều trị hiệu quả. Sau đây là những trường hợp mà bác sĩ có thể đề nghị làm xét nghiệm nội tiết tố nữ:

Chảy máu sau mãn kinh

Chảy máu âm đạo sau mãn kinh là dấu hiệu cảnh báo có thể chỉ ra các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Xét nghiệm estradiol (E2) hoặc estrone (E1) có thể giúp xác định xem nồng độ estrogen dao động có góp phần gây ra tình trạng chảy máu bất thường này hay không.

Chu kỳ kinh nguyệt không đều

Phụ nữ bị kinh nguyệt không đều, chảy máu kinh nhiều hoặc mất kinh có thể cần xét nghiệm hormone. Theo dõi nồng độ E2 có thể giúp phát hiện sự mất cân bằng ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt, có khả năng xác định các tình trạng như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) hoặc rối loạn chức năng buồng trứng.

Các vấn đề về vô sinh

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc thụ thai, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm nồng độ estrogen, đặc biệt là estradiol (E2), để đánh giá tình trạng sinh sản của bạn. Nồng độ hormone mất cân bằng có thể làm gián đoạn quá trình rụng trứng, khiến việc thụ thai trở nên khó khăn hơn.

Các triệu chứng mãn kinh

Các triệu chứng như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm và kinh nguyệt không đều là những triệu chứng phổ biến trong thời kỳ mãn kinh. Xét nghiệm E1 hoặc E2 có thể giúp theo dõi những thay đổi này, đặc biệt nếu bạn đang cân nhắc hoặc đã trải qua liệu pháp thay thế hormone (HRT).

Theo dõi liệu pháp hormone

Đối với những phụ nữ dùng HRT để làm giảm các triệu chứng mãn kinh, xét nghiệm hormone thường xuyên là điều cần thiết. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm E1 hoặc E2 để theo dõi cơ thể bạn phản ứng với phương pháp điều trị như thế nào và thực hiện bất kỳ điều chỉnh cần thiết nào.

Dậy thì sớm hoặc muộn ở bé gái

Những bé gái có bộ phận sinh dục phát triển quá sớm hoặc quá muộn so với mốc thời gian trung bình có thể được khuyên nên xét nghiệm hormone. Nồng độ E1 và E2 cung cấp thông tin quan trọng về việc liệu mất cân bằng hormone có phải là nguyên nhân gây ra dậy thì sớm hoặc muộn hay không.

Theo dõi thai kỳ

Xét nghiệm estriol (E3) chủ yếu được sử dụng ở phụ nữ mang thai vì đây là estrogen chính trong thai kỳ. Mức độ bất thường của E3 có thể chỉ ra các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn ở thai nhi, khiến nó trở thành một phần quan trọng trong việc chăm sóc trước khi sinh.

Tóm lại, xét nghiệm nội tiết tố nữ là việc cần thiết để bác sĩ chuyên khoa có thể chẩn đoán, theo dõi và kiểm soát nhiều tình trạng khác nhau ảnh hưởng đến sức khỏe của phụ nữ. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chăm sóc sức khỏe để xác định xem xét nghiệm hormone có phù hợp với bạn hay không. Kiểm tra hormone thường xuyên sẽ giúp duy trì sức khỏe sinh sản và giải quyết kịp thời các tình trạng liên quan khác.