Bệnh Still ở người lớn là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Bệnh Still ở người lớn là gì?

Bệnh Still ở người lớn (Adult-Onset Still’s Disease, AOSD) là một bệnh viêm khớp hiếm gặp. Bệnh Still ở người lớn có thể phân loại thành ba thể khác nhau, dựa vào các biểu hiện lâm sàng và sự phát triển của bệnh:

• Thể tự hạn chế bệnh: Là thể nhẹ nhất, triệu chứng bệnh bao gồm sốt, ban đỏ, tăng kích thước gan, lách và hạch. Bệnh nhân thường khỏi bệnh trong vòng một năm.
• Thể bán cấp: Có sự tiến triển qua nhiều đợt cấp, xen kẽ bởi những giai đoạn ổn định kéo dài vài tháng hoặc vài năm. Các đợt bệnh sau thường có tiên lượng tốt hơn so với thời điểm khởi phát bệnh. Thể này được xếp vào mức độ trung bình, có thể bao gồm các biểu hiện tại khớp hoặc không.
• Thể viêm khớp mạn tính: Gây tổn thương khớp nghiêm trọng, đặc biệt ở gốc chi. Bệnh nhân cần phải thay khớp giả và có ban đỏ trên da. Thể bệnh này có tiên lượng xấu nhất.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Still ở người lớn

Bệnh Still ở người lớn thường có những triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

• Sốt: Sốt cao, trên 39 độ C và kéo dài nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần. Sốt thường xuất hiện vào buổi chiều hoặc tối và giảm vào sáng hôm sau. Sốt có thể đi kèm với run rẩy, mồ hôi, đau đầu, mệt mỏi.
• Viêm khớp: Người bệnh thường bị viêm khớp ở một hoặc nhiều khớp, thường là các khớp lớn như khớp vai, khớp khuỷu tay, khớp đầu gối, khớp cổ chân. Viêm khớp gây ra đau nhức, sưng, nóng, khó vận động. Viêm khớp có thể xuất hiện trước, sau hoặc cùng lúc với sốt.
• Nổi ban đỏ: Người bệnh thường có nổi ban đỏ trên da, thường ở ngực, bụng, lưng, cánh tay, đùi. Ban đỏ có màu hồng hoặc đỏ, không ngứa, có thể biến mất trong vài giờ hoặc vài ngày. Ban đỏ thường xuất hiện cùng với sốt hoặc sau khi sốt giảm.
• Các biểu hiện ở cơ quan khác: Viêm gan, viêm lách, viêm phổi, viêm màng tim, viêm màng phổi, suy thận, viêm kết mạc, viêm não, suy giáp, suy thượng thận…

Tác động của bệnh Still ở người lớn đối với sức khỏe

Bệnh Still ở người lớn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh theo nhiều cách, tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ và thể bệnh của từng người. Có một số ảnh hưởng có thể được đề cập như sau:

Giảm chất lượng cuộc sống: Người bệnh có thể bị mất ngủ, mất cân, mất sức lao động, mất khả năng tham gia các hoạt động xã hội, gia đình, gặp khó khăn trong việc chăm sóc bản thân và người thân. Những triệu chứng của bệnh như sốt, viêm khớp, nổi ban đỏ có thể gây ra cảm giác khó chịu, đau đớn, lo lắng, trầm cảm, ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần của người bệnh.

Tăng nguy cơ mắc các bệnh khác: Người bệnh Still ở người lớn có thể có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh khác do sự suy giảm của hệ miễn dịch, hoặc do tác dụng phụ của các thuốc điều trị. Một số bệnh có thể kể đến như nhiễm trùng, loét dạ dày, xơ gan, loãng xương, đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh thận, bệnh lý tuyến giáp, bệnh lý tuyến thượng thận.

Gây ra các biến chứng nghiêm trọng: Viêm màng tim, viêm màng phổi, suy thận, viêm não, suy giáp, suy thượng thận, vô sinh, ung thư…

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bệnh Still ở người lớn là một bệnh viêm hệ thống có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Bạn nên gặp bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng sau:

• Sốt cao, kéo dài trên 39 độ C và không giảm sau khi dùng thuốc hạ sốt.
• Viêm và đau khớp, ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
• Nổi ban đỏ trên da, thường xuất hiện vào buổi chiều hoặc tối, có thể lan rộng khắp cơ thể.
• Sưng hạch, gan, lách hoặc phổi, gây khó thở, ho, đau ngực hoặc bụng.
• Mệt mỏi, suy nhược, giảm cân, mất ngủ hoặc rối loạn tâm trạng.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh Still ở người lớn

Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh Still ở người lớn vẫn chưa được hiểu rõ. Nhiều chuyên gia đồng ý rằng, bệnh có liên quan đến sự bất thường của hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể tự sản sinh ra các chất gây viêm và tấn công các mô và cơ quan của chính mình. Một số yếu tố có thể gây ra hoặc kích hoạt bệnh Still ở người lớn bao gồm:

Nhiễm trùng: Một số loại vi khuẩn, virus hoặc nấm có thể gây ra nhiễm trùng ở hô hấp, tiêu hóa, niệu đạo hoặc xương khớp và kích thích hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức, dẫn đến bệnh Still ở người lớn.

Di truyền: Một số nghiên cứu đã phát hiện ra sự liên quan giữa bệnh Still ở người lớn và các gen liên quan đến hệ thống miễn dịch như HLA-B17, HLA-B18, HLA-B35, HLA-DR2, HLA-DR4. Các gen này có thể làm tăng sự nhạy cảm của cơ thể với các tác nhân gây viêm, hoặc làm giảm khả năng kiểm soát các phản ứng viêm.

Môi trường: Các yếu tố môi trường như nhiệt độ cao, ánh sáng mặt trời, ô nhiễm không khí, hóa chất, thuốc lá, rượu… có thể làm suy giảm miễn dịch, hoặc làm kích hoạt các chất gây viêm trong cơ thể.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh Still ở người lớn?

Bệnh Still ở người lớn là một bệnh hiếm gặp, với tần suất khoảng 0,16 trên 100.000 người. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng thường gặp ở lứa tuổi từ 16 đến 35. Bệnh không phân biệt giới tính, tỷ lệ nam nữ mắc bệnh như nhau. Bệnh không có sự khác biệt về sắc tộc nhưng có thể có sự biến động về địa lý, với tần suất cao hơn ở châu Âu và châu Á so với châu Mỹ và châu Phi.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh Still ở người lớn

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Still ở người lớn, bao gồm:

• Tiếp xúc với các tác nhân nhiễm trùng: Có tiền sử nhiễm trùng ở hô hấp, tiêu hóa, niệu đạo hoặc xương khớp, hoặc tiếp xúc với những người bị nhiễm trùng.
• Có di truyền liên quan đến bệnh: Có người thân trong gia đình mắc bệnh Still ở người lớn, hoặc có các gen liên quan đến hệ thống miễn dịch như HLA-B17, HLA-B18, HLA-B35, HLA-DR2, HLA-DR4.
• Tiếp xúc với các yếu tố môi trường độc hại: Nếu bạn sống ở những nơi có nhiệt độ cao, ánh sáng mặt trời, ô nhiễm không khí, hoá chất, hoặc nếu bạn có thói quen hút thuốc, uống rượu, hoặc chịu nhiều stress, bạn có thể có nguy cơ cao hơn mắc bệnh Still ở người lớn.
• Các yếu tố sinh lý: Béo phì, stress, thiếu ngủ, thiếu dinh dưỡng, sử dụng rượu hoặc thuốc lá có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm bệnh Still ở người lớn

Bệnh Still ở người lớn là một chẩn đoán loại trừ, nghĩa là bác sĩ sẽ loại trừ các bệnh khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự như nhiễm trùng, ung thư, bệnh cơ xương khớp hoặc bệnh tự miễn. Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, xét nghiệm máu, siêu âm hoặc chụp X-quang để chẩn đoán bệnh Still ở người lớn.

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử bệnh, các triệu chứng, thói quen sinh hoạt, tiếp xúc với các tác nhân nhiễm trùng, di truyền, môi trường. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các dấu hiệu bệnh như sốt, viêm khớp, nổi ban đỏ, sưng hạch, gan, lách, phổi, tim, thận, mắt, não, tuyến giáp, tuyến thượng thận.

Xét nghiệm máu

Bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để phân tích các chỉ số như:

• Số lượng các tế bào máu: Người bệnh Still ở người lớn thường có tăng số lượng tế bào máu trắng, giảm số lượng tế bào máu đỏ, giảm số lượng tiểu cầu.
• Độ nhạy cảm của huyết thanh: Người bệnh thường có tăng độ nhạy cảm của huyết thanh như tăng CRP, tăng ESR, tăng fibrinogen, tăng ferritin.
• Các chất gây viêm: Tăng các chất gây viêm như tăng Interleukin 6, tăng TNF alpha, tăng IFN gamma.
• Các kháng thể: Người bệnh Still ở người lớn thường âm tính với các kháng thể như ANA, RF, anti-CCP, anti-DNA, anti-Sm, anti-RNP, anti-SSA, anti-SSB, anti-Jo1, anti-Scl70, anti-centromere.

Siêu âm hoặc chụp X-quang

Bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp này để kiểm tra các tổn thương ở khớp, gan, lách, phổi, tim, thận, mắt, não, tuyến giáp, tuyến thượng thận. Các tổn thương có thể bao gồm viêm, sưng, xơ hóa, thoái hóa, loét, u, nang, chảy máu, nhiễm trùng.

Điều trị bệnh Still ở người lớn

Bệnh Still ở người lớn không có phương pháp điều trị chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể được kiểm soát bằng các loại thuốc kháng viêm, kháng sinh, chống sốt hoặc chống sinh học. Mục tiêu của điều trị là giảm các triệu chứng, ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bạn nên thực hiện theo chỉ định của bác sĩ và đến khám định kỳ để theo dõi tình trạng bệnh.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của bệnh Still ở người lớn

Chế độ sinh hoạt:

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, bạn cũng nên chú ý đến chế độ sinh hoạt để hỗ trợ quá trình hồi phục và hạn chế diễn tiến của bệnh. Một số thói quen sinh hoạt giúp bạn cải thiện tình trạng sức khỏe bao gồm:

• Nghỉ ngơi đủ: Bạn nên ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi ngày, tránh thức khuya, dậy sớm, để giúp cơ thể phục hồi năng lượng, giảm stress, tăng cường hệ thống miễn dịch.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Bạn nên tập thể dục nhẹ nhàng để giúp cải thiện chức năng khớp, tăng cường sức bền cơ, giảm đau, sưng, viêm, tăng tuần hoàn máu, cải thiện tâm trạng.
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích: Bạn nên tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao, ánh sáng mặt trời, ô nhiễm không khí, hoá chất, thuốc lá, rượu, stress.
• Tham gia các hoạt động xã hội, gia đình: Bạn nên duy trì mối quan hệ tốt với bạn bè, người thân, tham gia các hoạt động xã hội, gia đình, để giảm cảm giác cô đơn, buồn chán, trầm cảm, tăng cường sự ủng hộ, động viên, giúp đỡ.

Chế độ dinh dưỡng:

Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh có thể giúp cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, giảm các chất gây viêm, tăng cường hệ thống miễn dịch, giảm cân nếu thừa cân, bảo vệ các cơ quan bị tổn thương. Một số nguyên tắc cơ bản của chế độ dinh dưỡng cho người bệnh Still ở người lớn bao gồm:

• Ăn đa dạng các loại thực phẩm, đặc biệt là rau, quả, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, protein nạc, chất béo lành mạnh.
• Hạn chế hoặc tránh các loại thực phẩm có thể gây viêm, kích thích bệnh như đường, muối, chất béo bão hòa, chất béo trans, thịt đỏ, thịt chế biến, rượu, bia, trà, cà phê.
• Uống đủ nước, khoảng 1.5 - 2.5 lít mỗi ngày, để giúp thanh lọc cơ thể, giảm độ đặc của nước tiểu, ngăn ngừa sỏi thận, giảm nhiệt độ cơ thể, giảm sốt.
• Ăn đúng giờ, đều đặn, tránh bỏ bữa hoặc ăn quá nhiều trong một bữa. Nên chia bữa ăn thành 3 bữa chính và 1 đến 2 bữa phụ, để duy trì đường huyết ổn định, tránh cảm giác đói, thèm ăn, giảm cân nếu thừa cân. Bữa phụ nên chọn các loại rau quả, sữa chua, hạt, trà thảo mộc, nước ép hoa quả.

Phòng ngừa bệnh Still ở người lớn

Bởi vì bệnh Still ở người lớn là một bệnh hệ thống và nguyên nhân chưa được xác định rõ, nên hiện vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa cụ thể cho bệnh này. Tuy nhiên, bạn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm chậm diễn tiến của bệnh bằng cách thực hiện một số biện pháp sau:

• Điều trị kịp thời các nhiễm trùng: Nếu bạn có tiền sử nhiễm trùng, bạn nên đi khám và điều trị sớm, để ngăn ngừa sự kích thích của hệ thống miễn dịch và phát triển thành bệnh Still ở người lớn. Bạn cũng nên thực hiện các biện pháp ngăn chặn nhiễm trùng như việc rửa tay đều đặn, tiêm chủng đầy đủ, tránh tiếp xúc với người mắc bệnh, và sử dụng bảo vệ khi thực hiện quan hệ tình dục.
• Kiểm tra di truyền: Nếu bạn có người thân trong gia đình mắc bệnh Still ở người lớn, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn về khả năng mắc bệnh và cách phòng ngừa. Bạn cũng nên theo dõi sức khỏe của mình và báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào bất thường.
• Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố môi trường độc hại: Bạn nên hạn chế tiếp xúc với các yếu tố môi trường có hại, cải thiện lối sống lành mạnh, giảm stress bằng các phương pháp thư giãn, tập thể dục, thiền. 

Các câu hỏi thường gặp về bệnh Still ở người lớn

Bệnh Still ở người lớn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nào?

Bệnh Still ở người lớn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở nhiều cơ quan trong cơ thể, như tim, phổi, thận, não, tuyến giáp, tuyến thượng thận, vô sinh, ung thư. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể gây ra tử vong. Do đó, bệnh Still ở người lớn là một bệnh nguy hiểm, cần được chú ý và điều trị sớm.

Bệnh Still ở người lớn có chữa khỏi được không?

Bệnh Still ở người lớn là một bệnh mãn tính, không có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh có thể được kiểm soát và làm giảm các triệu chứng bằng các phương pháp điều trị như thuốc chống viêm, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc sinh học, thay khớp giả. Mục tiêu của điều trị là giảm đau, cải thiện chức năng khớp, ngăn ngừa các biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Bệnh Still ở người lớn có lây không?

Bệnh Still ở người lớn không phải là một bệnh truyền nhiễm, không có đường lây truyền từ người sang người. Nguyên nhân gây ra bệnh Still ở người lớn chưa được hiểu rõ, có thể liên quan đến các yếu tố di truyền, miễn dịch, môi trường, nhiễm trùng. Do đó, bạn không cần lo lắng về việc bệnh Still ở người lớn có lây không.

Bệnh Still ở người lớn có phải là bệnh ung thư không?

Bệnh Still ở người lớn không phải là bệnh ung thư, mặc dù một số triệu chứng của bệnh có thể giống với bệnh ung thư, như sốt, nổi ban đỏ, viêm gan, viêm lách, hạch to. Tuy nhiên, bệnh Still ở người lớn là một bệnh viêm hệ thống, không liên quan đến sự tăng sinh bất thường của tế bào. Để phân biệt bệnh Still ở người lớn với bệnh ung thư, cần có các xét nghiệm cận lâm sàng như máu, nước khớp, sinh thiết mô.

Bệnh Still ở người lớn có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Bệnh Still ở người lớn có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người bệnh, do bệnh có thể gây ra các biến chứng ở các cơ quan sinh dục, như viêm buồng trứng, viêm niệu đạo, viêm tinh hoàn, vô sinh. Ngoài ra, một số thuốc điều trị bệnh Still ở người lớn cũng có thể gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, như thuốc chống viêm không steroid, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc sinh học. Do đó, người bệnh Still ở người lớn cần được tư vấn và hướng dẫn về các biện pháp bảo vệ và điều trị khả năng sinh sản trước và trong quá trình điều trị bệnh.