Đau dây thần kinh thiệt hầu: Triệu chứng và phương pháp điều trị

Dây thần kinh thiệt hầu là dây thần kinh thứ 9 trong mười hai dây thần kinh sọ. Tương tự các dây thần kinh sọ khác, dây thần kinh thiệt hầu có hai dây tương ứng với hai bên não. Thần kinh thiệt hầu chi phối vận động của các cơ vùng hầu và cảm giác của ⅓ sau lưỡi.

Đau dây thần kinh thiệt hầu là bệnh hiếm gặp đặc trưng bởi các cơn đau nhói như điện giật hay dao đâm ở những nơi dây thần kinh thiệt hầu chi phối như lưỡi, tai, phía sau cổ họng và amidan. Các cơn đau có thể xảy ra vài phút sau đó hết hẳn trong nhiều ngày. Tuy nhiên, lâu dài các cơn đau này sẽ diễn ra thường xuyên hơn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau dây thần kinh thiệt hầu

Đau dây thần kinh thiệt hầu có nguy cơ bị chẩn đoán nhầm thành bệnh đau dây thần kinh sinh ba do triệu chứng của chúng khá giống nhau. Và trong một trường hợp hiếm gặp, đau dây thần kinh thiệt hầu và đau dây thần kinh sinh ba có thể xảy ra đồng thời với nhau.

Tuy nhiên, bệnh lý này có triệu chứng đau điển hình là đau một bên họng (một số ít có thể xuất hiện cả hai bên họng), từng đợt, thời gian kéo dài có thể vài phút đến vài ngày hoặc vài tuần, cảm giác được mô tả như nhói, dao đâm, điện giật. Cơn đau xuất hiện đột ngột không báo trước hoặc được kích hoạt khi bạn ho, nói chuyện, ngáp, cười, hoặc nhai và nuốt. Đau ở nơi dây thần kinh thiệt hầu phân bố như góc hàm, tai, hố hạnh nhân và phía trong lưỡi.

Các cơn đau này sẽ tái phát từng đợt rồi thuyên giảm trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Ban đầu bạn sẽ chỉ xuất hiện các cơn đầu thời gian ngắn, cường độ nhẹ và có thời gian hết bệnh. Nhưng sau này khi bệnh tiến triển sẽ gây ra những cơn đau kéo dài hơn và thường xuyên hơn.

Bạn có thể có những triệu chứng bất thường ở tim có nguy cơ đe dọa tính mạng, do dây thần kinh thiệt hầu có liên quan đến dây thần kinh phế vị gần đó như mạch chậm, tụt huyết áp đột ngột, ngất, co giật.

Tác động của đau dây thần kinh thiệt hầu đối với sức khỏe

• Người bệnh đau dây thần kinh thiệt hầu có xu hướng sụt cân do cơn đau dữ dội khi nhai và nuốt khiến người bệnh khó khăn trong việc ăn uống.
• Cơn đau thường xuất hiện chủ yếu vào ban ngày, tuy nhiên vẫn có thể xuất hiện vào ban đêm khiến người bệnh thức giấc giữa đêm.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh đau dây thần kinh thiệt hầu

Ngất và rối loạn nhịp tim: Khi dây thần kinh thiệt hầu bị kích thích cấp tính sẽ tác động đến dây thần kinh phế vị khiến nhịp tim chậm, hạ huyết áp và rối loạn nhịp tim. Những thay đổi cấp đột ngột này sẽ làm giảm tưới máu não gây tình trạng co giật và ngất. Dấu hiệu của thiếu oxy não gồm cử động co giật chân tay, mắt trợn, cử động mím môi bất thường.

Các biến chứng tim mạch xảy ra trong cơn đau hoặc ngay sau khi cơn đau thuyên giảm. Các biến chứng này sẽ được kiểm soát bằng thuốc hoặc phẫu thuật.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có triệu chứng đau có đặc điểm như đã mô tả ở trên, hãy đi khám bác sĩ bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được khám và chẩn đoán chính xác bệnh. Hoặc nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng như ngất, nhịp tim chậm, hạ huyết áp, co giật, hãy gọi cấp cứu hay đến bệnh viện ngay lập tức.

Nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh thiệt hầu được chia thành hai nhóm gồm nguyên phát và thứ phát. Đau dây thần kinh thiệt hầu nguyên phát hay còn gọi là đau dây thần kinh thiệt hầu vô căn.

Các nguyên nhân đau dây thần kinh thiệt hầu thứ phát:

• Chèn ép mạch máu: Là nguyên nhân phổ biến nhất;
• Bệnh mất myelin như đa xơ cứng;
• Các bệnh tự miễn và viêm nhiễm như bệnh Sjogren;
• Nhiễm trùng trong miệng và quanh amidan;
• Tổn thương choán chỗ trong sọ như u tủy hoặc u xuất phát từ góc cầu tiểu não;
• Những dị dạng ở hố sau và cột sống cổ;
• Hội chứng Eagle hay đau mỏm trâm: Khi mỏm trâm dài hơn 25 mm hoặc dây chằng mỏm trâm bị vôi hóa có thể gây chèn ép dây thần kinh thiệt hầu.
• Ung thư não, ung thư hầu họng gồm ung thư biểu mô của lưỡi và u lành tính như u thần kinh ngoại biên lành tính.