Huyết khối tĩnh mạch là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Huyết khối tĩnh mạch là tình trạng máu đông lại trong lòng tĩnh mạch, hình thành cục huyết khối gây cản trở tuần hoàn máu. Bệnh thường gặp ở tĩnh mạch sâu chi dưới, nhưng cũng có thể xuất hiện ở tay, vùng chậu hay phổi.

Nguyên nhân chủ yếu bao gồm ứ trệ tuần hoàn, tổn thương thành mạch và rối loạn đông máu. Các yếu tố nguy cơ như nằm lâu, phẫu thuật, béo phì, mang thai hay dùng thuốc nội tiết làm tăng khả năng hình thành huyết khối.

Triệu chứng thường là sưng, đau, nóng và đỏ ở vùng bị ảnh hưởng. Việc chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như thuyên tắc phổi, đồng thời cải thiện tiên lượng cho người bệnh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch

Các dấu hiệu và triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch có thể thay đổi tùy vị trí và mức độ tắc nghẽn, nhưng thường bao gồm:

• Sưng phù ở chi bị ảnh hưởng (thường là một bên chân);
• Cảm giác đau âm ỉ hoặc căng tức;
• Vùng da trở nên ấm, đỏ hoặc tím tái;
• Nổi tĩnh mạch bề mặt, cảm giác nặng hoặc mỏi chi.

Trong trường hợp huyết khối di chuyển lên phổi (thuyên tắc phổi), người bệnh có thể xuất hiện khó thở, đau ngực, tim đập nhanh hoặc ho ra máu, đây là dấu hiệu nguy hiểm cần được cấp cứu ngay.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh huyết khối tĩnh mạch

Huyết khối tĩnh mạch nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Nguy hiểm nhất là thuyên tắc phổi, xảy ra khi cục máu đông di chuyển lên phổi, gây tắc nghẽn mạch máu và có thể đe dọa tính mạng. Ngoài ra, bệnh nhân còn có nguy cơ bị hội chứng sau huyết khối với các biểu hiện như sưng đau mạn tính, loét da, giãn tĩnh mạch tái phát, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Một số trường hợp nặng có thể dẫn đến suy tĩnh mạch mạn tính hoặc tái phát huyết khối nhiều lần.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu như sưng, đau, đỏ hoặc nóng ở chân tay không rõ nguyên nhân, đặc biệt nếu triệu chứng xảy ra đột ngột ở một bên. Nếu có biểu hiện khó thở, đau ngực, tim đập nhanh hoặc ho ra máu, cần cấp cứu ngay vì đây có thể là dấu hiệu của thuyên tắc phổi - biến chứng nguy hiểm của huyết khối tĩnh mạch.

Huyết khối tĩnh mạch hình thành do sự kết hợp của nhiều yếu tố làm thay đổi dòng máu, thành mạch và khả năng đông máu. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Ứ trệ tuần hoàn máu: Do nằm lâu, ngồi lâu, bất động sau phẫu thuật hoặc chấn thương.
• Tổn thương thành mạch: Xảy ra sau phẫu thuật, chấn thương, tiêm truyền hoặc do viêm tĩnh mạch.
• Rối loạn đông máu: Tăng đông bẩm sinh hoặc mắc phải làm máu dễ đông hơn bình thường.
• Sử dụng thuốc nội tiết: Như thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone.
• Mang thai và sau sinh: Do áp lực lên tĩnh mạch và thay đổi nội tiết tố.
• Béo phì, hút thuốc lá, ung thư hoặc bệnh lý mạn tính: Đều làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối.