Ngón chân hình búa là gì? Nguyên nhân và cách điều trị ngón chân hình búa

Ngón chân hình búa là gì?

Ngón chân hình búa là thuật ngữ chỉ các triệu chứng tiến triển và những thay đổi ở khớp liên quan đến một hoặc nhiều ngón chân, xảy ra do sự mất cân bằng giữa cơ và dây chằng xung quanh khớp ngón chân, khiến khớp ngón chân giữa bị cong và cố định ở vị trí này. Hậu quả của ngón chân hình búa là sự cọ xát và kích ứng ở phần trên của ngón chân cong với giày dép, khiến cho chỗ va chạm vị sưng tấy, gây đau, lở loét và nhiễm trùng. 

Ở người mắc bệnh đái tháo đường, ngón chân hình búa là một trong những nguyên nhân dẫn đến loét bàn chân, gây nhiễm trùng từ nhẹ đến nặng.

Có ba loại ngón chân hình búa:

• Ngón chân hình búa linh hoạt: Ngón chân hình búa ở mức độ đang phát triển nên các ngón chân bị ảnh hưởng vẫn có thể cử động ở khớp.
• Ngón chân hình búa bị cứng một nửa: Ngón chân búa đang bắt đầu cứng lại.
• Ngón chân hình búa bị cứng toàn phần: Ngón chân hình búa cứng không thể cử động được nữa vì các gân và mô mềm đã bị xơ cứng.

Ngón chân hình búa đôi khi bị nhầm lẫn với ngón chân vồ và ngón chân móng vuốt. Tuy nhiên, 3 loại này có sự khác nhau:

• Móng vuốt: Chỗ uốn cong ở khớp ngón chân thứ nhất và thứ hai.
• Ngón chân hình búa: Chỗ uốn cong ở khớp ngón chân thứ hai (hoặc giữa).
• Ngón chân vồ: Chỗ uốn cong nằm ở khớp ngón chân thứ 3.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ngón chân hình búa

Khớp bị cứng, đau ở đầu ngón chân, cong và sưng tấy là một số triệu chứng của ngón chân hình búa. Ngoài ra, cố gắng di chuyển khớp có thể gây đau, đặc biệt đau ở mu bàn chân. Cọ xát nhiều sẽ để lại vết chai gây khó chịu.

Các triệu chứng khác của ngón chân búa bao gồm:

• Khớp ở ngón chân trở nên cứng và kém linh hoạt.
• Đau ở đầu ngón chân bị cong.
• Chai u ở đầu khớp ngón chân.
• Đỏ, viêm hoặc cảm giác nóng rát.
• Di chuyển hạn chế hoặc đau nhiều ở khớp ngón chân.
• Sưng khớp.
• Lở loét, nhiễm trùng dai dẳng (ở người đái tháo đường).

Ngón chân hình búa có thể trở nên trầm trọng hơn theo thời gian, đặc biệt là khi đi giày không có miếng đệm lót ở ngón chân hoặc khi các gân bị căng quá mức.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến ngón chân hình búa

Sự cân bằng cơ bất thường ở ngón chân có thể dẫn đến tăng áp lực lên gân và khớp, gây ra ngón chân hình búa. Nguyên nhân gây mất cân bằng cơ đó bao gồm:

• Di truyền: Bàn chân phẳng, linh hoạt có thể dẫn đến ngón chân hình búa khi bàn chân cố gắng thích nghi với một vòm phẳng. Bàn chân có vòm cao cũng có thể tạo thành ngón chân hình búa do các gân duỗi lấn át các cơ gấp.
• Giày dép không phù hợp: Giày quá hẹp, không vừa vặn, chẳng hạn như giày cao gót. Giày cao gót gây áp lực đè nén lên các ngón chân và khớp của bàn chân. Đó là lý do tại sao các trường hợp ngón chân hình búa được phát hiện ở phụ nữ nhiều hơn nam giới.
• Bệnh thần kinh cơ: Các bệnh về thần kinh cơ có thể góp phần vào sự phát triển của ngón chân hình búa. Những người mắc bệnh đái tháo đường có thể tăng nguy cơ bị biến chứng. Ở những người này, ngón chân bị chai hoặc vết loét là bằng chứng cho thấy có quá nhiều áp lực lên ngón chân. Người mắc bệnh đái tháo đường có lưu lượng máu kém hoặc bệnh thần kinh, các vết chai và vết thương bị nhiễm trùng có thể dẫn đến hoại tử ngón chân hoặc bàn chân.
• Chấn thương: Hiếm khi, chấn thương ở ngón chân có thể dẫn đến ngón chân hình búa.

Những ai có nguy cơ mắc phải ngón chân hình búa?

Những người đi giày cao gót có nhiều khả năng phát triển ngón chân hình búa hơn.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải ngón chân hình búa

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ngón chân hình búa, bao gồm:

• Mắc bệnh thần kinh - cơ.
• Di truyền.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ngón chân hình búa

Thông thường, phương pháp chẩn đoán hình ảnh là khá hữu ích (ví dụ chụp X-quang) trong việc hỗ trợ đánh giá mức độ biến dạng của ngón chân, bàn chân.

Phương pháp điều trị ngón chân hình búa hiệu quả

Phương pháp điều trị tùy theo mức độ nghiêm trọng của ngón chân hình búa:

• Mang giày dép phù hợp: Nếu mang giày quá chật hoặc bó sát chân thì quá trình di chuyển sẽ xảy ra cọ xát giữa giày và chân nên làm trầm trọng thêm tình trạng sưng viêm ngón chân.
• Dùng thuốc kháng viêm, giảm đau: Ví dụ, thuốc kháng viêm nhóm NSAIDs, corticoid để giảm cơn đau cấp tính.
• Để giảm tái phát cơn đau và giữ cho ngón chân hình búa không bị nặng hơn, có thể sử dụng miếng đệm lót dưới ngón chân.
• Có thể nẹp ngón chân ở giai đoạn nhẹ để giúp ngón chân đỡ bị sưng đau khi di chuyển.
• Tập ngón chân có thể thay đổi sự mất cân bằng cơ gân, giúp cơ gân linh hoạt, tránh bị cứng khớp.
• Phẫu thuật nếu đau ở mức độ nặng, nghiêm trọng, các phương pháp khác không hiệu quả, ngón chân hình búa làm ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Phẫu thuật loại bỏ phần xương nhô ra trên ngón chân và căn chỉnh khớp hoặc gắn thêm giá đỡ xương để điều chỉnh vị trí ngón chân.

Ngón chân hình búa ảnh hưởng đến việc đi lại. Khớp bị biến dạng và các vết chai có thể gây đau và hạn chế hoạt động hằng ngày. Ngón chân hình búa có thể ngày càng nặng hơn nếu không được điều trị kịp thời, thậm chí có thể trầm trọng hơn và biến chứng nguy hiểm hơn (loét bàn chân ở người đái tháo đường).

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của ngón chân hình búa

Chế độ sinh hoạt:

• Nên màng giày dép kích cỡ phù hợp với chân, có thể rộng hơn để có khoảng cách giữa ngón chân dài nhất và mũi giày, tránh quá chật gây cọ xát. Không nên đi giày quá cao, nên mang giày có độ cao phù hợp và giúp thoải mái khi di chuyển.
• Để giúp mang giày thoải mái, có thể mang miếng đệm dành cho người có ngón chân hình búa. Miếng đệm sẽ được thiết kế lót vừa với đầu nhọn của khớp ngón chân và giúp giảm áp lực đè lên ngón chân gây đau.
• Người có ngón chân hình búa nên thường xuyên nhẹ nhàng xoa bóp ngón chân hoặc chườm nước lạnh để giúp giảm sưng đau.
• Ngón chân hình búa có thể gây đau khi di chuyển hoặc gây sưng khi vận động nhiều quá mức, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, người bệnh nên giữ tinh thần lạc quan, tích cực để giúp quá trình điều trị bệnh tốt hơn.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng
• Tham khảo chế độ ăn cho người đái tháo đường (nếu đang mắc bệnh đái tháo đường).

Phương pháp phòng ngừa ngón chân hình búa hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Mang giày phù hợp: Vị trí giày tiếp xúc với ngón chân rộng hơn và sâu hơn để phù hợp với hình dạng bàn chân. Một đôi giày phù hợp có thể làm chậm sự tiến triển của tình trạng này.
• Dùng đá bọt: Vết chai hình thành trên đầu ngón chân búa có thể gây khó chịu khi đi giày. Dùng dũa hoặc đá bọt chà xát sau khi tắm nước ấm để giảm kích thước vết chai. Sau đó, thoa chất làm mềm để giữ cho vùng da đó mềm và giảm chai cứng.
• Tập thể dục cho bàn chân: Các bài tập ngón chân giữ cho ngón chân linh hoạt và tăng cường sức mạnh cho các cơ di chuyển chúng. Bài tập cơ bản gồm duỗi thẳng, sau đó uốn cong các ngón chân, dang rộng các ngón chân và di chuyển các ngón chân riêng lẻ có thể giúp ngăn ngừa tình trạng co rút gây ra ngón chân hình búa.