Rối loạn nhân cách ái kỷ là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder) là một tình trạng sức khỏe tâm thần mà người mắc có nhận thức một cách vô lý về tầm quan trọng của bản thân. Họ cần và tìm kiếm quá nhiều sự chú ý, muốn mọi người ngưỡng mộ họ. Họ thường có cảm giác đặc quyền và mong đợi được đối xử đặc biệt mà không cần lý do. Những người mắc chứng rối loạn này có thể thiếu khả năng quan tâm hoặc hiểu đến cảm xúc của người xung quanh. Nhưng đằng sau lớp mặt nạ cực kỳ tự tin này, họ không chắc chắn về giá trị bản thân và dễ dàng khó chịu trước những lời chỉ trích dù là nhỏ nhất.

Rối loạn nhân cách ái kỷ gây ra các vấn đề trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống, chẳng hạn như các mối quan hệ, công việc, trường học hoặc các vấn đề tài chính. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ nhìn chung có thể không vui và thất vọng khi họ không nhận được sự ưu ái hoặc ngưỡng mộ đặc biệt mà họ tin rằng mình xứng đáng. Họ cũng có xu hướng lợi dụng người khác để đạt được mục đích cá nhân.

Những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ

Các triệu chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ có thể bao gồm:

• Phản ứng lại những lời chỉ trích bằng sự giận dữ, xấu hổ hoặc sỉ nhục người khác.
• Lợi dụng mọi người để đạt được mục đích của mình.
• Có cảm giác quá coi trọng bản thân.
• Cư xử một cách kiêu ngạo, khoe khoang nhiều và tỏ ra tự phụ.
• Phóng đại thành tích và tài năng bản thân.
• Bị bận tâm bởi những tưởng tượng về thành công, quyền lực, sắc đẹp, trí thông minh hoặc tình yêu lý tưởng.
• Cần sự quan tâm và ngưỡng mộ từ người khác.
• Không quan tâm đến cảm xúc của người khác và ít có khả năng cảm thông.
• Thiếu khả năng chịu đựng sự thất bại và có thể phản ứng tiêu cực khi không đạt được mục tiêu.

Biến chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ

Rối loạn nhân cách ái kỷ nếu không được điều trị có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến người bệnh và những người xung quanh. Các biến chứng có thể bao gồm:

• Khó khăn trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ cá nhân và đồng nghiệp, do hành vi thường xuyên lợi dụng người khác;
• Trầm cảm, lo âu và các rối loạn tâm thần khác, khi người bệnh không đạt được những kỳ vọng về thành công và sự ngưỡng mộ;
• Lạm dụng chất kích thích, như rượu hoặc ma túy, để đối phó với cảm giác tự ti hoặc thất vọng, giận dữ;
• Suy giảm chất lượng cuộc sống tổng thể, bao gồm các vấn đề về tài chính, sức khỏe thể chất hoặc pháp lý do hành vi liều lĩnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhân cách ái kỷ, hãy lập tức liên hệ ngay với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc can thiệp sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn nhân cách ái kỷ

Rối loạn nhân cách ái kỷ là một tình trạng sức khỏe tâm thần, vì vậy các chuyên gia không chắc chắn chính xác nguyên nhân gây ra bệnh.

Các yếu tố chính góp phần dẫn đến rối loạn nhân cách ái kỷ bao gồm:

• Di truyền: Những người mắc rối loạn nhân cách ái kỷ có nhiều khả năng có cha mẹ hoặc người thân mắc bệnh này.
• Quan sát và bắt chước: Trẻ có thể quan sát, bắt chước và học hỏi những đặc điểm cũng như hành vi của những người thân xung quanh và có thể phát triển thành rối loạn nhân cách ái kỷ.
• Trải nghiệm thời thơ ấu tiêu cực: Chấn thương, bị từ chối, bị bỏ rơi và thiếu thốn trong thời thơ ấu đều có thể góp phần phát triển những đặc điểm tự ái.
• Phong cách nuôi dạy con cái: Việc nuông chiều con cái quá mức và cách nuôi dạy bảo vệ quá mức có thể khiến đứa trẻ lớn lên mong đợi và đòi hỏi sự đối xử tương tự mà chúng nhận được từ cha mẹ. Nó cũng có thể khiến con bạn không học được cách điều chỉnh cảm xúc của chính mình, điều này có thể góp phần gây khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc khi mọi thứ không theo ý muốn.
• Tổn thương não: Những người mắc chứng rối loạn nhân cách ái kỷ được phát hiện có ít chất xám hơn ở thùy não trước bên trái, phần não liên quan đến sự đồng cảm, điều tiết cảm xúc, lòng trắc ẩn và chức năng nhận thức.