Thoát vị não là gì? Những vấn đề cần biết về thoát vị não

Thoát vị não là gì?

Hộp sọ là một khoảng không gian có thể tích không đổi chứa máu, dịch não tủy và nhu mô não. Khi thể tích một trong ba thành phần tăng lên sẽ có sự bù trừ bằng giảm các thành phần còn lại. Khi thể tích gia tăng vượt quá khả năng bù trừ các thành phần còn lại thì nhu mô não bị giảm tưới máu và di chuyển từ ngăn này sang ngăn khác.

Thoát vị não (Brain herniation) xảy ra khi mô não, dịch não tủy (CSF) và máu di chuyển khỏi vị trí thông thường bên trong hộp sọ và có sự gia tăng áp lực bên trong hộp sọ. Nó có thể xảy ra do chấn thương đầu, khối u não hoặc đột quỵ. Có 3 nhóm thoát vị não khác nhau, tùy thuộc vào phần não bị ảnh hưởng:

Thoát vị não dưới liềm

Đây là một trong những loại thoát vị não phổ biến nhất. Các mô não di chuyển bên dưới liềm não, các mô não sẽ bị đẩy sang một bên.

Thoát vị xuyên lều tiểu não

Tiểu não và thân não sẽ di chuyển lên trên thông qua lều tiểu não hoặc thùy thái dương trong sẽ dịch chuyển xuống vào hố sọ sau.

Thoát vị hạnh nhân tiểu não

Các hạnh nhân tiểu não di chuyển thông qua lỗ chẩm lớn xuống phía dưới hộp sọ (một lỗ ở đáy hộp sọ nơi tủy sống kết nối với não). Thân não hạ thấp vì thế các trung tâm hô hấp, tim mạch bị đè ép vào nền sọ có thể gây ngưng tim, ngưng thở.

Những dấu hiệu và triệu chứng của thoát vị não

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng thoát vị và phần não bị chèn ép mà người mắc sẽ có vấn đề về một hoặc nhiều phản xạ hoặc chức năng thần kinh liên quan đến vùng não bị tổn thương xuất hiện. Các dấu hiệu hay triệu chứng bất thường gợi ý tình trạng thoát vị não có thể bao gồm:

• Huyết áp cao;
• Mạch không đều hoặc chậm;
• Đau đầu dữ dội;
• Nôn vọt;
• Ngừng tim;
• Ngừng thở;
• Mất ý thức, hôn mê;
• Mất tất cả các phản xạ của thân não (chớp mắt, nôn ọe và đồng tử phản ứng với ánh sáng);
• Đồng tử giãn và không cử động ở một hoặc cả hai mắt.

Tác động của thoát vị não đối với sức khỏe

Thoát vị não thường gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sống sót, các chức năng thần kinh trong não bộ ở người mắc phải.

Biến chứng có thể gặp khi mắc thoát vị não

Thoát vị não là một tình trạng đe dọa tính mạng có thể dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Ngoài ra còn có một số biến chứng sau:

• Hôn mê;
• Chết não;
• Ngừng hô hấp - tuần hoàn;
• Tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất kỳ bệnh lý sọ não nào, bạn nên điều trị ngay để giảm nguy cơ mắc tình trạng thoát vị não.

Nguyên nhân dẫn đến thoát vị não

Thoát vị não xảy ra khi có thứ gì đó bên trong hộp sọ tạo ra áp lực làm đẩy các mô não di chuyển qua các lỗ hay các màng kém bền trong não. Các nhóm nguyên nhân chính gây tình trạng này là khối choán chỗ trong hộp sọ, phù não, tắc đường lưu thông của dịch não tủy hay sự gia tăng áp lực nội sọ sau phẫu thuật.

Khối choán chỗ trong hộp sọ có thể là khối u não di căn, khối u não nguyên phát, áp xe, tụ máu do xuất huyết, chấn thương,...

Các nguyên nhân gây phù não: Viêm não - màng não, bệnh lý chuyển hóa (như bệnh xơ gan, bệnh thận mạn), thiếu oxy não kéo dài, động kinh,...

Thoát vị não cũng có thể do các yếu tố khác dẫn đến tăng áp lực bên trong hộp sọ như:

• Tích tụ mủ và các chất khác trong não thường là do nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm (áp xe não).
• Sự tích tụ chất lỏng bên trong hộp sọ dẫn đến phù não (não úng thủy).
• Khiếm khuyết trong cấu trúc não (chẳng hạn như dị tật Arnold-Chiari).