Viêm kết mạc cấp: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Viêm kết mạc cấp là gì?

Viêm kết mạc cấp, hay còn gọi là "đau mắt đỏ", là tình trạng viêm nhiễm ở kết mạc - lớp màng trong suốt bao phủ phần nhãn cầu phía trước của mắt và mặt trong của mí mắt. Đây là một bệnh lý rất phổ biến vì nó có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau và các nguyên nhân này hầu hết đều thường gặp.

Viêm kết mạc cấp là dạng viêm kết mạc cấp tính, ngắn hạn, thường kéo dài dưới 4 tuần. Bệnh có thể xuất hiện ở một mắt hoặc cả hai mắt cùng lúc. Tình trạng này xảy ra ở mọi lứa tuổi và thường thay đổi tùy theo nguyên nhân cũng như thời điểm trong năm. Một dạng phổ biến của viêm kết mạc là viêm kết mạc dị ứng, xảy ra ở 15% đến 40% người bệnh do dị ứng theo mùa.

Mặc dù viêm kết mạc cấp có thể gây khó chịu nhưng hiếm khi ảnh hưởng đến thị lực. Các phương pháp điều trị có thể giúp làm dịu cơn đau do viêm kết mạc cấp. Một số nguyên nhân gây viêm kết mạc cấp có thể lây truyền, vì thế chẩn đoán sớm và thực hiện một số biện pháp phòng ngừa có thể giúp hạn chế lây bệnh.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm kết mạc cấp

Triệu chứng của viêm kết mạc cấp bao gồm nhiều dấu hiệu phổ biến và đôi khi có thể trùng lặp với các bệnh lý mắt khác. Các triệu chứng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai mắt và mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Những triệu chứng thường gặp là:

• Đỏ mắt: Có thể nhìn thấy được ở phần tròng trắng của mắt (củng mạc) hoặc mặt trong của mí mắt.
• Tiết dịch ở mắt: Chất dịch thường đặc hơn so với nước mắt bình thường, có thể có màu vàng, xanh hoặc trắng, gây đóng vảy trên lông mi hoặc mí mắt. Đặc biệt là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, có thể làm khó mở mắt.
• Cảm giác cộm xốn: Cảm giác như có dị vật trong mắt dù không có gì trong đó.
• Nhìn mờ: Có thể xảy ra và thay đổi theo thời điểm.
• Khô mắt hoặc chảy nước mắt quá mức.
• Ngứa, đau hoặc kích ứng mắt.
• Cảm giác nóng rát ở mắt.
• Nhạy cảm với ánh sáng (hay còn gọi là sợ ánh sáng - photophobia).
• Sưng mí mắt.

Biến chứng của viêm kết mạc cấp

Nếu không điều trị kịp thời, viêm kết mạc cấp, đặc biệt do nhiễm trùng, có thể gây một số biến chứng nghiêm trọng:

• Bệnh mắt hột;
• Viêm màng bồ đào;
• Viêm loét giác mạc, viêm giác mạc - kết mạc;
• Áp xe, thủng, viêm toàn nhãn cầu và mù lòa;
• Nếu do dị ứng, có thể dẫn đến khô mắt, sẹo giác mạc, giảm thị lực, bội nhiễm vi khuẩn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hầu hết các trường hợp viêm kết mạc sẽ tự khỏi khi hệ miễn dịch của bạn hoạt động tốt. Tuy nhiên, nếu viêm kết mạc do nhiễm trùng hoặc các triệu chứng viêm kết mạc nặng hơn, bạn cần đến khám bác sĩ chuyên khoa mắt:

• Đỏ mắt và nhiều gỉ mắt, gỉ mắt có màu vàng, xanh hoặc có máu;
• Nhìn mờ;
• Nhạy cảm với ánh sáng nhiều.

Nguyên nhân của viêm kết mạc cấp có thể chia thành hai nhóm chính: Nguyên nhân nhiễm trùng và nguyên nhân không nhiễm trùng.

Nguyên nhân nhiễm trùng

Nhiễm trùng là nguyên nhân gây viêm kết mạc có khả năng lây lan sang mắt còn lại hoặc sang người khác. Nguyên nhân này được chia thành 4 nhóm nhỏ bao gồm virus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng. Trong đó, viêm kết mạc do virus và vi khuẩn rất phổ biến, còn viêm kết mạc do nấm và ký sinh trùng hiếm gặp.

Viêm kết mạc do virus

• Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm kết mạc cấp. Loại virus thường gặp nhất là nhóm adenovirus, gây ra nhiễm trùng đường hô hấp trên tương tự cảm lạnh hoặc cúm.
• Nhiều loại virus khác cũng có thể gây viêm kết mạc bao gồm sởi, quai bị, các virus gây herpes mắt, Molluscum contagiosum, enterovirus hoặc coxsackievirus (thường gây bệnh tay - chân - miệng, hiếm gặp), SARS-CoV-2 (virus gây COVID-19, hiếm gặp).

Viêm kết mạc do vi khuẩn

• Đây là nguyên nhân phổ biến thứ hai của viêm kết mạc nhiễm trùng.
• Nhiều nhóm vi khuẩn có thể gây viêm kết mạc cấp như Staphylococcus, Streptococcus, Haemophilus influenzae, một số loại vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục như Chlamydia, Neisseria gonorrhoeae (lậu) và Treponema pallidum (giang mai). Khi các vi khuẩn này lây từ mẹ sang con trong quá trình sinh con, chúng có thể gây viêm kết mạc sơ sinh, dẫn đến tổn thương mắt vĩnh viễn hoặc mù lòa.

Viêm kết mạc do nấm và ký sinh trùng: Đây là nguyên nhân hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra trong một số trường hợp đặc biệt.

Nguyên nhân không nhiễm trùng

Đây là các nguyên nhân không có tính lây truyền từ người sang người, động vật sang người, hoặc từ các bề mặt bị ô nhiễm.

Dị ứng: Các chất gây dị ứng như nấm mốc, phấn hoa hoặc các chất kích ứng khác có thể gây viêm kết mạc dị ứng.

Chất kích thích hoặc chất độc hại:

• Bao gồm các sản phẩm như dầu gội, mỹ phẩm, kính áp tròng hoặc dung dịch vệ sinh kính áp tròng, bụi bẩn, khói, và clo trong hồ bơi.
• Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị glaucoma góc mở.

Chấn thương mắt: Những tổn thương vật lý gây tổn hại đến kết mạc.

Rối loạn miễn dịch hoặc các khối u kết mạc: Các rối loạn miễn dịch hoặc ung thư liên quan đến kết mạc cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh.