U màng não: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

U màng não là gì?

U màng não là loại u phát triển từ màng bao quanh não và tủy sống, gọi là màng não (meninges). Đây không phải là u não trực tiếp, nhưng có thể chèn ép lên các mô não, dây thần kinh và mạch máu lân cận, gây ra các triệu chứng. U màng não là loại u phổ biến nhất xuất hiện ở vùng đầu.

Phần lớn u màng não phát triển rất chậm, trong nhiều năm mà không gây ra triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi khối u đủ lớn, nó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng do chèn ép các mô xung quanh.

U màng não xuất hiện nhiều hơn ở phụ nữ và thường được chẩn đoán ở những người lớn tuổi, nhưng có thể xảy ra ở mọi độ tuổi. Do tính chất phát triển chậm, không phải tất cả các trường hợp u màng não đều cần điều trị ngay lập tức. Nhiều trường hợp chỉ cần theo dõi thường xuyên qua thời gian.

Phân loại u màng não

Meningioma được chia thành 3 cấp độ (grade) dựa trên phân tích mô bệnh học:

• Cấp độ I: U màng não cấp thấp, lành tính, tế bào phát triển chậm. Loại này chiếm khoảng 80% trường hợp.
• Cấp độ II: U màng não trung cấp, phát triển nhanh hơn, có khả năng tái phát cao hơn sau khi phẫu thuật. Các loại u bao gồm u màng não dạng dây sống và u màng não tế bào sáng.
• Cấp độ III: U màng não ác tính (ung thư), phát triển nhanh và lan rộng nhanh chóng. Loại u này bao gồm u màng não dạng nhú và u màng não dạng cơ vân.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u màng não

Do u màng não thường phát triển chậm, triệu chứng có thể không rõ ràng cho đến khi khối u đủ lớn để chèn ép lên các cấu trúc quan trọng xung quanh. Các triệu chứng phụ thuộc vào vị trí khối u trong não hoặc tủy sống.

Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau đầu, thường tồi tệ hơn vào buổi sáng;
• Chóng mặt, buồn nôn và nôn mửa;
• Thay đổi thị lực, bao gồm nhìn đôi, mờ mắt hoặc mất thị lực;
• Mất thính giác;
• Co giật;
• Thay đổi hành vi hoặc tính cách;
• Vấn đề về trí nhớ;
• Yếu cơ hoặc liệt ở một số bộ phận cơ thể;
• Tăng phản xạ.

Triệu chứng theo vị trí:

• U màng não rãnh khứu giác: Mất một phần hoặc hoàn toàn khả năng ngửi.
• U màng não rãnh trung tâm: Liệt chân và nửa dưới cơ thể.
• U màng não cánh bướm: Gây hội chứng xoang hang và lồi mắt.

Triệu chứng liên quan đến tủy sống:

• Đau tại vị trí khối u;
• Yếu cơ, mất trương lực cơ và giảm hoặc mất phản xạ;
• Rối loạn thần kinh như tê liệt hoặc giảm khả năng vận động.

Biến chứng của u màng não

U màng não và các phương pháp điều trị bệnh có thể gây ra các biến chứng lâu dài. Điều trị thường bao gồm phẫu thuật và xạ trị. Các biến chứng có thể bao gồm:

• Khó tập trung;
• Mất trí nhớ;
• Thay đổi tính cách;
• Co giật;
• Yếu liệt tay chân;
• Những thay đổi về giác quan;
• Có vấn đề về ngôn ngữ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hầu hết các triệu chứng của u màng não thường xuất hiện chậm. Nhưng đôi khi u màng não cần được chăm sóc ngay lập tức. Hãy đến bệnh viện cấp cứu ngay nếu bạn có:

• Cơn động kinh khởi phát đột ngột;
• Thay đổi đột ngột về thị lực hoặc trí nhớ.

Đăng ký khám bác sĩ chuyên khoa Thần kinh nếu bạn có các triệu chứng kéo dài khiến bạn lo lắng, chẳng hạn như đau đầu ngày càng nặng hơn theo thời gian.

Thông thường, vì u màng não không gây ra bất kỳ triệu chứng nào mà bạn nhận thấy nên chúng chỉ được phát hiện tình cờ thông qua hình ảnh chụp cắt lớp vi tính khi bạn khám các bệnh lý khác.

Nguyên nhân dẫn đến u màng não

Hiện tại, nguyên nhân chính xác gây ra u màng não vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã xác định một số yếu tố nguy cơ và các yếu tố di truyền có liên quan đến sự phát triển của u màng não:

• Đột biến gen: U màng não có liên quan đến các thay đổi di truyền. Khoảng 40% đến 80% các trường hợp u màng não có sự bất thường trên nhiễm sắc thể 22, vốn liên quan đến việc ngăn chặn sự phát triển của khối u. Phần lớn các đột biến này xảy ra ngẫu nhiên, nhưng đôi khi là do yếu tố di truyền.
• Phơi nhiễm bức xạ: Tiếp xúc với bức xạ, đặc biệt là trong thời thơ ấu, làm tăng nguy cơ phát triển u màng não.
• U xơ thần kinh loại 2 (Neurofibromatosis type 2 - NF2): Đây là một bệnh lý di truyền hiếm gặp, làm tăng nguy cơ phát triển u màng não.