U trong ống sống: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

U trong ống sống là gì?

U trong ống sống là sự phát triển bất thường của các tế bào bên trong hoặc xung quanh ống sống. Các khối u trong ống sống có thể được xác định dựa trên vị trí như sau:

• Trong tủy sống;
• Trong màng tủy;
• Ngoài màng tủy;
• Trong đốt sống.

Các khối u cột sống có thể lành tính (không ung thư) hoặc ác tính (ung thư). Nếu khối u tiếp tục phát triển, nó có thể gây tổn thương cho các mô và cấu trúc khác nhau trong cột sống.

Các khối u phát triển có nguồn gốc từ đốt sống hoặc tủy sống được gọi là u trong ống sống nguyên phát. Các khối u di căn từ một khu vực khác trong cơ thể đến cột sống được gọi là khối u trong ống sống thứ phát. Các u trong ống sống di căn phổ biến hơn so với các u trong ống sống nguyên phát.

Các khối u trong ống sống thứ phát phổ biến hơn, chiếm 97% tổng số các khối u trong ống sống. Hàng năm, có khoảng 10.000 người ở Hoa Kỳ phát hiện có khối u di căn đến ống sống. Các nghiên cứu cho thấy 30% đến 70% số người mắc bệnh ung thư sẽ bị di căn tế bào ung thư đến khu vực ống sống.

Các khối u cột sống nguyên phát, bắt đầu ở cột sống của bạn, rất hiếm gặp. Các khối u trong ống sống nguyên phát lành tính chiếm 0,5% trong tổng số các khối u mới được chẩn đoán. Các khối u trong ống sống nguyên phát ác tính (ung thư) thậm chí còn ít phổ biến hơn.

Phân loại u trong ống sống

Một số loại u trong ống sống có thể gặp phải:

• U tế bào hình sao;
• U nguyên sống;
• U màng nội tủy;
• U thần kinh đệm;
• U nguyên bào mạch máu;
• U màng não;
• U sợi thần kinh;
• Sarcoma xương;
• U thần kinh ngoại biên lành tính;
• U máu trong ống sống.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u trong ống sống

U trong ống sống có thể dẫn đến các dấu hiệu và triệu chứng khác nhau, đặc biệt là khi khối u phát triển và có hiện tượng chèn ép. Các khối u có thể ảnh hưởng đến tủy sống, rễ thần kinh, mạch máu hoặc xương đốt sống của bạn. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh có thể bao gồm:

• Đau tại vị trí khối u do khối u phát triển;
• Đau lưng, thường đau lan sang các bộ phận khác trên cơ thể;
• Giảm hoặc mất cảm giác đau, cảm giác nhiệt (nóng và lạnh);
• Rối loạn chức năng của ruột hoặc bàng quang;
• Khó khăn khi đi lại và có nguy cơ té ngã cao;
• Cong vẹo cột sống;
• Đau lưng nặng hơn về đêm, đau liên tục tăng dần, thậm chí cả khi nghỉ ngơi;
• Yếu liệt cơ, đặc biệt là ở tay hoặc chân;
• Cơn đau ảnh hưởng giấc ngủ;
• Triệu chứng không giảm với các thuốc giảm đau thông thường.

Biến chứng của u trong ống sống

U trong ống sống có thể dẫn đến một số biến chứng như:

• Chèn ép rễ dây thần kinh gây rối loạn vận động hoặc cảm giác của tay chân và cơ thể;
• Rối loạn chức năng ruột và bàng quang;
• Gãy xương;
• Tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Có nhiều nguyên nhân gây đau lưng và không phải lúc nào cũng do khối u gây ra. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và điều trị sớm rất quan trọng đối với các khối u trong ống sống, nên hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng:

• Đau tăng dần và liên tục;
• Không liên quan đến vận động và tư thế;
• Đau tăng về đêm;
• Tiền căn ung thư và xuất hiện đau lưng;
• Yếu cơ tiến triển hoặc rối loạn cảm giác ở tay chân;
• Rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang.

Nguyên nhân dẫn đến u trong ống sống nguyên phát

Nguyên nhân u trong ống sống nguyên phát

Các nhà khoa học vẫn chưa rõ về nguyên nhân của các khối u trong ống sống nguyên phát. Một trong số chúng được cho rằng do tiếp xúc với các hóa chất hoặc chất gây ung thư. U lympho tủy sống (ung thư ảnh hưởng đến một loại tế bào miễn dịch) phổ biến ở những người suy giảm miễn dịch. Các khối u trong ống sống có thể có tính di truyền trong gia đình như bệnh u sợi thần kinh loại 2 (NF2) hoặc bệnh Von Hippel - Lindau.

Nguyên nhân u trong ống sống thứ phát

Các loại bệnh ung thư phổ biến thường di căn đến cột sống bao gồm:

• Ung thư phổi: Đây là loại ung thư di căn sang cột sống phổ biến nhất, đặc biệt ở nam giới.
• Ung thư vú: Đây là loại ung thư di căn sang cột sống phổ biến nhất, đặc biệt ở nữ.
• Ung thư tuyến tiền liệt.
• Bệnh bạch cầu (ung thư máu).
• Ung thư hạch (ung thư hệ bạch huyết).
• Đa u tủy (một loại ung thư bạch cầu).
• Khối u ác tính (ung thư da).
• Sarcoma (ung thư mô liên kết).
• Ung thư thận.
• Ung thư tuyến giáp.
• Ung thư đường tiêu hóa.

Những ai có nguy cơ mắc phải u trong ống sống

Một số đối tượng có nguy cơ mắc u trong ống sống bao gồm:

• U sợi thần kinh loại 2 (NF2): Trong bệnh lý di truyền này, các khối u lành tính phát triển gần các dây thần kinh liên quan đến thính giác, dẫn đến tình trạng mất thính lực tiến triển ở một hoặc cả hai tai. Một số người mắc bệnh u sợi thần kinh loại 2 cũng phát triển khối u trong ống sống.
• Bệnh Von Hippel - Lindau: Rối loạn đa hệ thống hiếm gặp này có liên quan đến các khối u nguyên bào mạch máu trong não, võng mạc và tủy sống cũng như các loại khối u khác ở thận hoặc tuyến thượng thận.
• Người suy giảm miễn dịch.
• Tiền căn ung thư tại các cơ quan khác.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải u trong ống sống

Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc phải u trong ống sống:

• Hệ miễn dịch suy yếu;
• Tiếp xúc với hóa chất độc hại;
• Tiếp xúc với các chất có khả năng gây ung thư.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm u trong ống sống

Vì các khối u trong ống sống nguyên phát thường không có triệu chứng nên các bác sĩ thường phát hiện một cách tình cờ khi người bệnh làm các cận lâm sàng hình ảnh học vì một bệnh lý khác.

Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh của người bệnh. Sau đó thăm khám thần kinh cơ xương khớp một số đặc điểm như:

• Điểm đau ở cột sống;
• Khám cảm giác;
• Khám vận động;
• Phản xạ gân cơ, cơ vòng.

Bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm để chẩn đoán xác định khối u ống sống, bao gồm:

• Xét nghiệm hình ảnh: Chụp X-quang cột sống là xét nghiệm hình ảnh thường dùng cho người bệnh nhập viện vì đau lưng.
• Chụp MRI và/hoặc CT: Đánh giá tủy sống, dây thần kinh và cột sống xung quanh (xương và mô mềm) có tổn thương không. Các cận lâm sàng này còn có khả năng xác định vị trí khối u từ đâu di căn đến nếu đó là khối u trong ống sống thứ phát.
• Sinh thiết: Lấy mẫu mô từ khối u để giúp xác định xem khối u là lành tính hay ác tính.
• Xạ hình xương: Trong quá trình xạ hình xương, bác sĩ sẽ tiêm một lượng rất nhỏ chất phóng xạ vào tĩnh mạch và sau đó sử dụng hình ảnh để đánh giá xương.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra bất thường của các chất trong máu như calci và phosphatase kiềm. Cơ thể sẽ giải phóng những chất này vào máu khi mô xương bị phá vỡ, điều này có thể xảy ra do ung thư.

Điều trị u trong ống sống

Việc điều trị các khối u cột sống rất riêng biệt và phụ thuộc vào vị trí, kích thước và loại khối u. Mục tiêu của điều trị khối u cột sống di căn bao gồm:

• Giảm đau;
• Duy trì hoặc cải thiện chức năng của cột sống và các dây thần kinh;
• Cải thiện chất lượng và thời gian sống.

Điều trị khối u trong ống sống di căn (thứ phát)

Bác sĩ có thể sử dụng kết hợp các liệu pháp để điều trị khối u trong ống sống di căn, bao gồm:

• Hóa trị: Bạn có thể được hóa trị bằng cách tiêm vào tĩnh mạch hoặc uống thuốc. Đôi khi, bác sĩ sử dụng hóa trị liệu trước khi phẫu thuật để làm cho khối u nhỏ hơn.
• Xạ trị: Tia X liều cao phá hủy tế bào khối u hoặc thu nhỏ khối u.
• Xạ phẫu định vị: Đây là một thủ thuật không không xâm lấn, đưa các chùm bức xạ chính xác đến khối u trong khi vẫn giữ mức tiếp xúc bức xạ với các mô lân cận ở mức tối thiểu.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật là một lựa chọn cho những người có khối u cột sống di căn khi khả năng sống của người bệnh có thể từ 3 đến 4 tháng hoặc lâu hơn và khối u không đáp ứng với xạ trị hoặc hóa trị.
• Theo dõi: Bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ bệnh lý để tìm các dấu hiệu phát triển và di căn của ung thư bằng các xét nghiệm hình ảnh thường xuyên.

Điều trị khối u trong ống sống nguyên phát

Nếu khối u nguyên phát lành tính không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhẹ, không thay đổi kích thước hoặc tiến triển, bác sĩ có thể đưa ra chỉ định theo dõi khối u bằng chụp MRI thường xuyên và không can thiệp gì.

Một số khối u trong ống sống nguyên phát có thể được phẫu thuật cắt bỏ. Nếu khối u là ác tính, người bệnh sẽ cần các phương pháp điều trị ung thư như các lựa chọn được liệt kê của điều trị khối u thứ phát.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của u trong ống sống

Chế độ sinh hoạt:

Người bệnh cần tuân thủ một số biện pháp chăm sóc bản thân trong quá trình điều trị bệnh:

• Tuân theo kế hoạch điều trị của bác sĩ để mang lại hiệu quả tốt nhất có thể;
• Giữ tinh thần lạc quan, cố gắng kiên trì trong quá trình điều trị;
• Tái khám thường xuyên để được bác sĩ theo dõi tiến triển bệnh;
• Nghỉ ngơi hợp lý, tránh các việc làm có thể làm ảnh hưởng đến cột sống.

Chế độ dinh dưỡng:

Trong quá trình điều trị, người bệnh mắc u trong ống sống cần tuân thủ một số nguyên tắc trong chế độ dinh dưỡng:

• Ăn uống đa dạng và cân đối các nhóm chất: Người bệnh được phẫu thuật, hóa trị, xạ trị,... cần một cơ thể có khả năng chống chịu. Bữa ăn chính nên đảm bảo 4 nhóm thực phẩm gồm chất đường bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, không nên bồi bổ quá mức và cần hạn chế thực phẩm chiên, nướng, thực phẩm đóng hộp.
• Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ: Người bệnh thường chán ăn, mất ngon miệng, ăn kém. Vì thế, cần chia nhỏ bữa ăn để người bệnh dễ tiếp nhận và nạp được lượng dinh dưỡng cần thiết.
• Không ăn kiêng: Chưa có bằng chứng khẳng định rằng các nhóm thực phẩm hoặc loại thực phẩm nào có thể khiến tình trạng khối u tồi tệ hơn. Thịt đỏ không chỉ chứa lượng protein cao hỗ trợ làm lành vết thương mà còn cung cấp sắt, một chất rất cần thiết để tạo hồng cầu, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu do quá trình hóa trị.
• Bổ sung dinh dưỡng đa dạng phương pháp: Nếu người bệnh không thể ăn qua đường miệng, có thể nuôi ăn qua ống thông mũi dạ dày, mở ruột hoặc qua đường tĩnh mạch.

Phòng ngừa u trong ống sống

Phòng ngừa khối u trong ống sống nguyên phát

Thật không may, các khối u trong ống sống nguyên phát không thể phòng ngừa được. Trong một số ít trường hợp, nếu bạn có người thân trực hệ cấp 1 (anh chị em hoặc cha mẹ) mắc một trong những bệnh di truyền như bệnh u sợi thần kinh loại 2 hoặc bệnh Von Hippel - Lindau, bạn cần được tư vấn hoặc xét nghiệm di truyền. Việc phát hiện các khối u trong ống sống nguyên phát ở giai đoạn đầu thường mang lại kết quả điều trị tốt nhất.

Phòng ngừa khối u trong ống sống thứ phát (di căn)

Hiện nay, không phải tất cả các trường hợp u trong ống sống thứ phát (di căn) đều có thể phòng ngừa được. Nhiều người được chẩn đoán mắc bệnh lý này khi đã có một ung thư tại vị trí khác.

Cách tốt nhất để phòng ngừa các u trong ống sống thứ phát là điều trị tích cực nếu bạn đã được chẩn đoán ung thư tại các cơ quan khác. Mục tiêu là thu nhỏ khối u nguyên phát và ngăn chặn các tế bào khối u di căn.