U nguyên bào thần kinh đệm là gì? Dấu hiệu nhận biết và mức độ nguy hiểm của u nguyên bào thần kinh đệm

U nguyên bào thần kinh đệm là gì?

U nguyên bào thần kinh đệm (Glioblastoma) là một khối u não ác tính, còn gọi là u nguyên bào thần kinh đệm đa dạng (Glioblastoma Multiforme - GBM). Khối u chủ yếu được tạo thành từ các tế bào hình sao bất thường (đây là tế bào thần kinh đệm, có dạng hình sao, giúp nuôi dưỡng và hỗ trợ tế bào thần kinh não). Nhưng u nguyên bào thần kinh đệm cũng có thể chứa các loại tế bào khác nhau (bao gồm cả mạch máu) và các tế bào hoại tử (tế bào chết).

U nguyên bào thần kinh đệm có tính thâm nhiễm lan tỏa và xâm lấn các vùng lân cận của não. Đôi khi chúng có thể lan sang phía đối diện của não thông qua thể chai hoặc hệ thống não thất. Rất hiếm trường hợp u nguyên bào thần kinh đệm lan ra ngoài não và tủy sống.

U nguyên bào thần kinh đệm là u não nguyên phát thường gặp nhất ở người trưởng thành, chiếm 45,2% các u não nguyên phát và u hệ thần kinh trung ương ác tính. Đây là một bệnh nan y với thời gian sống sót trung bình chỉ 15 tháng. Chỉ 5,5% người bệnh sống sót sau 5 năm được chẩn đoán.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa u nguyên bào thần kinh đệm là bệnh ung thư độ IV có đặc điểm ác tính, hoạt động phân bào và dễ bị hoại tử. U nguyên bào thần kinh đệm có tiên lượng rất xấu.

Có hai loại u nguyên bào thần kinh đệm:

• Nguyên phát (de novo): Đây là u nguyên bào thần kinh đệm phổ biến nhất, nguy hiểm nhất.
• Thứ phát (Secondary Glioblastoma): U nguyên bào thần kinh đệm thứ phát ít phổ biến hơn, thường bắt đầu từ u tế bào hình sao ở mức độ thấp hơn, ít xâm lấn hơn, sau đó chuyển sang khối u độ 4.

Những dấu hiệu và triệu chứng của u nguyên bào thần kinh đệm

Người bệnh mắc u nguyên bào thần kinh đệm phát triển các triệu chứng nhanh chóng do tác động từ chính khối u hoặc từ chất lỏng bao quanh khối u gây sưng não thêm (phù nề). Các triệu chứng thường gặp khi chẩn đoán bao gồm:

• Co giật;
• Đau đầu dữ dội;
• Vấn đề về trí nhớ và ngôn ngữ;
• Thay đổi về hành vi và tính cách;
• Yêu cơ hoặc tê liệt;
• Mệt mỏi;
• Các vấn đề về phối hợp;
• Các vấn đề về giọng nói, thính giác và thị giác.

Các triệu chứng khác có thể xảy ra tùy thuộc vào kích thước và vị trí của khối u.

Biến chứng có thể gặp khi mắc u nguyên bào thần kinh đệm

U nguyên bào thần kinh đệm có tiên lượng rất xấu nếu không được điều trị, thời gian sống trung bình khoảng 15 tháng sau khi được chẩn đoán.

Bên cạnh đó, có thể gặp các biến chứng liên quan đến quá trình điều trị như biến chứng do phẫu thuật, xạ trị hay hóa trị. Bản thân quá trình bệnh còn có các biến chứng như tái phát.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

U nguyên bào thần kinh đệm là một loại ung thư não nguyên phát nguy hiểm. Khi khối u phát triển, nó gây áp lực lên các tế bào não xung quanh và dẫn đến các triệu chứng như đau đầu, co giật, vấn đề về trí nhớ, thay đổi tính cách, thị lực, ngôn ngữ, yếu và tê liệt.

Một số triệu chứng có thể giống như đột quỵ, tuy nhiên, bạn không thể tự chẩn đoán chúng. Và dù là do bất kỳ nguyên nhân nào, khi gặp các triệu chứng đã kể trên, hãy đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến u nguyên bào thần kinh đệm

Hiện nguyên nhân của u nguyên bào thần kinh đệm vẫn chưa được xác định rõ. Nhiều yếu tố di truyền và môi trường đã được nghiên cứu trong u nguyên bào thần kinh đệm, nhưng không xác định được yếu tố nguy cơ nào chiếm tỷ lệ lớn. Vì vậy, u nguyên bào thần kinh đệm cũng giống như các bệnh ung thư khác, xảy ra lẻ tẻ, bắt đầu khi các tế bào phát triển không kiểm soát và hình thành các khối u.