Ung thư biểu mô đường niệu: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Ung thư biểu mô đường niệu là gì?

Ung thư biểu mô đường niệu là loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào biểu mô đường niệu, lớp mô lót các bộ phận của hệ tiết niệu như bàng quang, thận (bao gồm bể thận) và niệu quản. Đây là nguyên nhân gây ra khoảng 90% các trường hợp ung thư bàng quang và 7% các trường hợp ung thư thận.

Tác động của ung thư biểu mô đường niệu đến hệ tiết niệu

Ung thư biểu mô đường niệu ở bàng quang

Các tế bào bất thường ban đầu phát triển ở lớp lót trong của bàng quang. Theo thời gian, chúng có thể lan sâu hơn vào các lớp cơ và mô mỡ xung quanh bàng quang. Nếu không điều trị, ung thư có thể di căn đến hạch bạch huyết hoặc các cơ quan xa như xương, phổi và gan.

Mức độ nghiêm trọng:

• Ung thư bàng quang cấp độ cao (high-grade): Thường nguy hiểm tính mạng, dễ tái phát và có nguy cơ lan rộng đến lớp cơ và các khu vực khác trong cơ thể.
• Ung thư bàng quang cấp độ thấp (low-grade): Dễ tái phát nhưng hiếm khi lan đến lớp cơ hoặc các bộ phận khác.

Ung thư biểu mô đường niệu ở thận và niệu quản

Các tế bào biểu mô đường niệu bất thường có thể hình thành khối u trong thận, bể thận hoặc niệu quản. Từ đây, chúng có khả năng lan đến các cơ quan hoặc mô khác trong cơ thể.

Khi tổn thương lan rộng, ung thư có thể cản trở khả năng lọc máu và loại bỏ chất độc của thận, dẫn đến suy giảm chức năng thận.

Những dấu hiệu và triệu chứng của ung thư biểu mô đường niệu

Ung thư biểu mô đường niệu thường không gây triệu chứng rõ ràng ngay từ đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

Triệu chứng chính

Tiểu máu: Đây là triệu chứng phổ biến nhất và có thể xuất hiện dưới hai dạng:

• Tiểu máu đại thể: Máu trong nước tiểu nhìn thấy rõ bằng mắt thường.
• Tiểu máu vi thể: Máu chỉ được phát hiện qua xét nghiệm nước tiểu.

Các triệu chứng khác

• Đau hoặc khó chịu khi tiểu tiện: Người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc nóng rát khi tiểu.
• Tần suất tiểu bất thường: Tiểu nhiều lần (đặc biệt là tiểu đêm). Những triệu chứng này đôi khi bị nhầm lẫn với viêm đường tiết niệu.
• Đau vùng lưng hoặc đau vùng thận: Đau âm ỉ hoặc dai dẳng ở vùng lưng, đặc biệt ở một bên, có thể là dấu hiệu ung thư thận hoặc niệu quản.
• Mệt mỏi và giảm cân không rõ nguyên nhân: Đây là các dấu hiệu toàn thân do ung thư ảnh hưởng đến cơ thể.
• Sốt nhẹ dai dẳng: Một số trường hợp người bệnh có thể bị sốt nhẹ kéo dài.
• Khối u nổi lên ở vị trí thận có thể thấy được ngoài da: Khi ung thư tiến triển, có thể sờ thấy khối u ở vùng bụng hoặc lưng gần thận.

Biến chứng của ung thư biểu mô đường niệu

Ung thư biểu mô đường niệu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời:

• Lan rộng và di căn: Ung thư từ bàng quang hoặc thận có thể lan sâu vào các lớp cơ, mô mỡ xung quanh hoặc hạch bạch huyết. Tế bào ung thư có thể di chuyển qua hệ bạch huyết hoặc máu, ảnh hưởng đến các cơ quan khác như phổi, gan, xương, hoặc não.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu: Các khối u ở bể thận, niệu quản hoặc bàng quang có thể gây tắc nghẽn đường tiết niệu, dẫn đến ứ nước ở thận, suy giảm chức năng thận hoặc thậm chí suy thận.
• Nhiễm trùng: Tắc nghẽn đường tiểu tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát hoặc nhiễm trùng huyết (nếu lan rộng).
• Biến chứng do điều trị: Phẫu thuật có nguy cơ mất chức năng thận nếu cắt bỏ thận bị ảnh hưởng. Hóa trị/xạ trị có thể gây ra các tác dụng phụ như mệt mỏi, suy giảm miễn dịch, tổn thương các mô lành xung quanh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở đường tiết niệu, đặc biệt:

• Tiểu máu: Đây là dấu hiệu quan trọng, kể cả khi chỉ xuất hiện một lần hoặc không kèm theo đau.
• Đau khi tiểu tiện hoặc tiểu đêm kéo dài.
• Đau vùng lưng hoặc bụng không rõ nguyên nhân, đặc biệt là đau dai dẳng ở vùng thận.
• Sụt cân không rõ lý do hoặc mệt mỏi kéo dài.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát không đáp ứng tốt với điều trị.
• Sờ thấy khối u hoặc cục lạ ở vùng bụng hoặc lưng.

Cho đến nay vẫn chưa chắc chắn chính xác về nguyên nhân gây ra ung thư biểu mô đường niệu. Các nhà khoa học có thể xác định một số yếu tố nguy cơ mắc bệnh.