Viêm dây thần kinh tiền đình là gì? Dấu hiệu nhận biết, điều trị và cách phòng ngừa

Viêm dây thần kinh tiền đình là gì?

Viêm dây thần kinh tiền đình là một rối loạn ảnh hưởng đến dây thần kinh tiền đình của tai trong. Dây thần kinh này gửi thông tin về sự cân bằng và vị trí đầu của bạn từ tai trong đến não. Khi dây thần kinh này bị viêm hoặc sưng lên, nó sẽ làm gián đoạn cách não bạn đọc thông tin. Điều này dẫn đến chóng mặt và các triệu chứng liên quan đến thăng bằng khác.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm dây thần kinh tiền đình

Thông thường, những người bị viêm dây thần kinh tiền đình sẽ trải qua giai đoạn cấp tính và giai đoạn mãn tính. Trong hầu hết các trường hợp, điều này có nghĩa là các triệu chứng đột ngột, nghiêm trọng kéo dài khoảng một tuần, sau đó là các triệu chứng nhẹ hơn kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Điều này hiếm gặp nhưng một số người phát triển các triệu chứng viêm dây thần kinh tiền đình lâu dài kéo dài nhiều năm.

Các triệu chứng có thể gặp bao gồm:

• Đột ngột, chóng mặt nghiêm trọng (cảm giác quay cuồng).
• Chóng mặt dữ dội (cảm giác lâng lâng hoặc không ổn định).
• Buồn nôn và nôn.
• Khó tập trung.
• Rung giật nhãn cầu, tình trạng không thể kiểm soát chuyển động của mắt.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm dây thần kinh tiền đình

Thông thường, các triệu chứng viêm dây thần kinh tiền đình sẽ cải thiện sau một hoặc hai tuần. Nhưng khoảng một nửa số người mắc bệnh này phát triển các triệu chứng mãn tính, kéo dài như đứng không vững, chóng mặt hoặc mất phương hướng về không gian (không có khả năng xác định vị trí cơ thể của bạn so với môi trường xung quanh). Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị mất thính lực vĩnh viễn hoặc bị tổn thương tai trong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nêu trên, hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và nhận tư vấn. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ bệnh trở nặng và giúp bạn phục hồi sức khỏe nhanh chóng.

Nguyên nhân dẫn đến viêm dây thần kinh tiền đình

Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm dây thần kinh tiền đình, bao gồm nhiễm virus và nhiễm vi khuẩn. Ví dụ, nhiễm khuẩn xoắn khuẩn giang mai có thể gây viêm dây thần kinh mê nhĩ, dẫn đến chóng mặt, ù tai và diễn biến theo từng đợt. Kiểm tra máu có thể xác định kết quả dương tính với giang mai.

Trong viêm màng não, khi bị chẩn đoán là viêm màng não do virus hoặc vi khuẩn, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như chóng mặt và ù tai. Một số virus như virus cúm, quai bị và zona cũng có thể gây viêm dây thần kinh VIII, thường làm tổn thương thành phần tiền đình. Ngoài ra, các chất độc như thuốc lá, chì, rượu và ma túy cũng có thể làm tổn thương dây thần kinh tiền đình.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm dây thần kinh tiền đình?

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc phải viêm dây thần kinh tiền đình. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm dây thần kinh tiền đình

Nhiễm virus là yếu tố nguy cơ chính gây viêm dây thần kinh tiền đình. Một số trường hợp nhiễm virus bao gồm:

• Cúm;
• COVID-19;
• Viêm gan;
• Bệnh bại liệt;
• Bệnh sởi;
• Quai bị.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm dây thần kinh tiền đình

Để chẩn đoán viêm dây thần kinh tiền đình, các phương pháp sau có thể được sử dụng:

• Thăm khám lâm sàng để xác định có các triệu chứng của hội chứng tiền đình ngoại biên: Chẳng hạn như chóng mặt quay tăng lên khi thay đổi tư thế, buồn nôn, nôn, rung giật nhãn cầu và không có các triệu chứng yếu liệt thần kinh khu trú khác.
• Kiểm tra thính lực để đánh giá tình trạng thính lực của bệnh nhân.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể được thực hiện trong các trường hợp nghi ngờ để loại trừ các bệnh lý nội sọ khác như u não hoặc tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây ra triệu chứng tương tự.

Phương pháp điều trị viêm dây thần kinh tiền đình hiệu quả

Đối với viêm dây thần kinh tiền đình do nhiễm trùng, bạn có thể cần dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng virus để điều trị nhiễm trùng. Mục tiêu chính của điều trị viêm dây thần kinh tiền đình là kiểm soát các triệu chứng của bệnh. Không có phương pháp điều trị tiêu chuẩn nào cho bệnh viêm dây thần kinh tiền đình, nhưng một số điều có thể giúp giảm các triệu chứng khi bạn hồi phục.

Một số loại thuốc có thể giúp giảm chóng mặt và buồn nôn. Bao gồm:

• Diphenhydramine;
• Meclizine;
• Lorazepam;
• Diazepam.

Nếu các triệu chứng của bạn không thuyên giảm sau một vài tuần, bạn có thể cần liệu pháp phục hồi chức năng tiền đình. Điều này liên quan đến việc thực hiện bài tập vật lý trị liệu để giúp não bạn điều chỉnh theo những thay đổi về thăng bằng. Khi mới bắt đầu thực hiện những bài tập này, bạn có thể cảm thấy các triệu chứng của mình ngày càng trầm trọng hơn, đó là điều bình thường.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của viêm dây thần kinh tiền đình

Chế độ sinh hoạt:

• Giữ thể chất và rèn luyện sự cân bằng: Thực hiện các bài tập cân bằng và tập luyện thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc tập Pilates. Điều này giúp cải thiện sự ổn định và linh hoạt của hệ thần kinh.
• Tránh các tác nhân gây kích thích: Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mạnh, âm thanh ồn ào, chuyển động nhanh và các yếu tố khác có thể gây kích thích hệ thần kinh và làm gia tăng triệu chứng.
• Giữ môi trường an toàn: Loại bỏ các vật cản trong nhà, đảm bảo sàn nhà không trơn trượt, sử dụng đèn dự phòng trong môi trường tối và cân nhắc sử dụng các hỗ trợ như gậy hoặc xe lăn để di chuyển an toàn.
• Tránh stress và căng thẳng: Thực hiện các phương pháp giảm stress như thực hành yoga, thiền định, hít thở sâu và tạo ra một môi trường thư giãn và thoải mái.
• Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng: Thực hiện thói quen ngủ đều đặn, tạo môi trường yên tĩnh và thoải mái để có một giấc ngủ tốt. Nếu cần, tham khảo ý kiến của bác sĩ về các phương pháp giúp cải thiện giấc ngủ.
• Tuân thủ đúng liều thuốc và lịch điều trị: Đảm bảo uống thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ và tuân thủ lịch điều trị được đề ra.
• Thực hiện theo lời khuyên của bác sĩ: Hãy thường xuyên đi kiểm tra và tuân thủ các hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cụ thể và hỗ trợ trong việc quản lý và điều trị viêm dây thần kinh tiền đình.

Chế độ dinh dưỡng:

• Giảm tiêu thụ muối: Muối có thể gây tăng áp lực trong tai và ảnh hưởng đến cân bằng nội tai. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm có nồng độ muối cao như thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn và đồ hộp.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cung cấp đủ lượng nước hàng ngày để duy trì cân bằng nước trong cơ thể. Nước giúp giảm cảm giác chóng mặt và hỗ trợ chức năng hệ thần kinh.
• Cân đối chế độ ăn uống: Bao gồm các nhóm thực phẩm cơ bản như rau, quả, ngũ cốc, thịt, cá, đậu, sữa và sản phẩm từ sữa. Đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
• Tránh thức ăn kích thích: Nhiều người bị viêm dây thần kinh tiền đình có độ nhạy cảm với các chất kích thích như caffeine và cồn. Hạn chế tiêu thụ các loại thức uống này để tránh tác động tiêu cực đến hệ thần kinh.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Cân nhắc bổ sung vitamin B6, vitamin D và khoáng chất như magiê và kẽm. Tuy nhiên, trước khi bổ sung, nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
• Đảm bảo ăn đều các bữa: Tránh những khoảng thời gian dài không ăn hoặc ăn quá no. Ăn đều các bữa trong ngày giúp duy trì đường huyết ổn định và cung cấp năng lượng liên tục cho cơ thể.

Phương pháp phòng ngừa viêm dây thần kinh tiền đình hiệu quả

Để phòng ngừa viêm dây thần kinh tiền đình, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Điều chỉnh lối sống: Đảm bảo duy trì một lối sống lành mạnh và cân đối. Điều này bao gồm ăn một chế độ ăn giàu chất xơ, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm ít cholesterol và chất béo bão hòa. Hạn chế tiêu thụ muối và đồ ăn chế biến. Thực hiện các hoạt động thể chất đều đặn và duy trì cân nặng trong khoảng lý tưởng.
• Quản lý căng thẳng: Hạn chế căng thẳng và áp lực trong cuộc sống hàng ngày. Thực hiện các phương pháp giảm căng thẳng như yoga, thiền, tập thể dục và các hoạt động giải trí để giảm stress.
• Hạn chế tiếp xúc với chất độc: Tránh tiếp xúc với các chất độc như hóa chất công nghiệp, thuốc trừ sâu, thuốc lá, và chất gây nghiện.
• Kiểm soát bệnh lý cơ bản: Nếu bạn có bất kỳ bệnh lý nào như tiểu đường, cao huyết áp, suy giáp hoặc các vấn đề sức khỏe khác, hãy tuân thủ theo các chỉ định điều trị và kiểm soát tình trạng bệnh một cách điều độ.
• Bảo vệ tối ưu cho cơ thể: Đeo bảo hộ khi làm việc trong môi trường có nguy cơ gây chấn thương hoặc tổn thương thần kinh, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp nguy hiểm.
• Thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng: Đảm bảo vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi sử dụng nhà vệ sinh. Tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng và tiêm phòng đầy đủ theo lịch trình.
• Điều trị và kiểm soát các bệnh lý tự miễn: Nếu bạn bị bệnh tự miễn như bệnh lupus, bệnh viêm khớp, hội chứng Sjogren, hãy thực hiện các biện pháp điều trị và kiểm soát bệnh dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Định kỳ kiểm tra sức khỏe: Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu và triệu chứng của viêm dây thần kinh tiền đình hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

Lưu ý rằng viêm dây thần kinh tiền đình có thể có nguyên nhân phức tạp và không thể hoàn toàn ngăn ngừa. Tuy nhiên, bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa và duy trì một lối sống lành mạnh, bạn có thể giảm nguy cơ và bảo vệ sức khỏe thần kinh của mình.