Amidan bình thường là gì? Cách phân biệt amidan bình thường với amidan bị viêm

Hình thái của amidan bình thường và amidan bị viêm là trái ngược nhau. Với amidan bình thường, triệu chứng viêm họng xuất hiện ở vùng họng và không ảnh hưởng đến amidan. Tuy nhiên, ở người bị viêm amidan, dấu hiệu điển hình sẽ xuất hiện ở vùng amidan. Nếu vùng này sưng tấy có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Vậy làm sao để phân biệt được amidan bình thường và amidan bị viêm? Trước khi tìm hiểu hãy cùng nhau điểm qua amidan bình thường có cấu tạo ra sao nhé!

Amidan bình thường có cấu tạo và đặc điểm ra sao?

Amidan là mô bạch huyết lớn nhất trong cơ thể con người. Amidan nằm dưới niêm mạc vòm họng và cổ họng. Nếu để ý, bạn sẽ thấy amidan nằm thành từng nhóm ở hai bên cổ họng. Vòng tròn được hình thành bởi amidan còn được gọi là vòng bạch huyết Waldeyer và gồm có: Amidan vòi, amidan vòm họng (VA), amidan đáy lưỡi và amidan khẩu cái. Trong số đó, amidan vòm và amidan khẩu có khả năng sản sinh tế bào miễn dịch cao nhất. Hai bộ phận này được hình thành và phát triển nhiều nhất trong giai đoạn từ khi trẻ sơ sinh đến 5 tuổi. Amidan vòm miệng cũng là nơi tiếp xúc đầu tiên với mầm bệnh do vị trí của chúng rất dễ tổn thương và điểm xâm nhập. Vì vậy, bộ phận này của cơ thể dễ bị nhiễm trùng nhất. Amidan bình thường không sưng đỏ, niêm mạc màu hồng, không có cảm giác đau rát, không có mủ trắng. Khi amidan bị viêm, hiện tượng ngược lại sẽ xảy ra.

Vai trò của amidan có liên quan đến khả năng miễn dịch của cơ thể. Khi cơ thể bị tấn công bởi mầm bệnh đường hô hấp (vi khuẩn, virus…), nhiệm vụ của amidan là tiết ra kháng thể và tế bào lympho giúp cơ thể chống lại mầm bệnh. Thông thường, amidan vòm miệng (adenoids) dày khoảng 2mm và không chặn đường thở. Tuy mỏng nhưng có nhiều nếp gấp nên diện tích tiếp xúc rất lớn, công việc của nó là nhận biết vi khuẩn, hình thành kháng thể và tiêu diệt chúng nếu chúng xâm nhập trở lại. Khi chúng ta hít vào bằng mũi, không khí sẽ tiếp xúc với VA trước khi đi vào phổi. 

Vi khuẩn trong không khí bám vào các bề mặt tiếp xúc rất lớn của VA. Tại đây, các tế bào bạch cầu bắt giữ vi khuẩn, nhận biết chúng và chờ hình thành kháng thể. Những kháng thể này nhân lên và được vận chuyển khắp nơi, nhưng tập trung nhiều nhất ở vòm họng, nơi chúng hình thành khả năng miễn dịch cục bộ đối với vi khuẩn khi tái nhiễm. Vai trò của vòm họng nói riêng và vai trò của amidan nói chung rất quan trọng trong nhiễm trùng đường hô hấp trên.

Triệu chứng của viêm amidan là gì?

Khi các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn tấn công amidan sẽ xuất hiện các triệu chứng sau:

• Viêm amidan ở trẻ sơ sinh: Viêm amidan ở trẻ nhỏ thường có những triệu chứng sau, dễ nhầm lẫn với các bệnh về đường hô hấp khác như viêm họng, cảm cúm hoặc nôn mửa. Trẻ khó nuốt, chán ăn, bỏ bữa, sốt, mệt mỏi, khó thở, ho và sổ mũi.
• Viêm amidan ở người lớn: Viêm amidan ở người lớn có thể do viêm họng gây ra với các triệu chứng như khàn giọng, đau họng. Amidan sưng có thể gây cảm giác nóng rát và khó nuốt. Thậm chí ho có đờm, đau họng, hụt hơi.

Nếu amidan bị viêm nặng thì những đốm trắng thường sẽ xuất hiện trên amidan. Đây còn được gọi là viêm amidan mủ và là một bệnh viêm nhiễm nghiêm trọng hơn viêm amidan thông thường. Sốt cao từ 38 độ trở lên. Sốt có thể kéo dài từ 3 đến 5 ngày. Nếu diễn biến nặng có thể gây đau, ù tai, giảm thính lực, nhiễm trùng tai.

Nếu viêm amidan không được chăm sóc và điều trị đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng rất nguy hiểm, bao gồm:

• Nguyên nhân gây ngưng thở khi ngủ: Viêm amidan gây sưng tấy, có thể khiến mô này đè lên các phần khác của cổ họng, từ đó ảnh hưởng đến khả năng hô hấp của cơ thể. Bệnh nhân có nguy cơ cao bị ngưng thở khi ngủ.
• Áp xe amidan: Nếu viêm amidan không được điều trị trong một thời gian dài, có thể xảy ra nhiễm trùng và hình thành mủ, còn gọi là áp xe quanh amidan. Lúc này, bệnh nhân bị đau họng, sốt và nặng hơn là viêm cân hoại tử và vỡ áp xe. Lúc này cần phải can thiệp bằng các biện pháp điều trị như kháng sinh và dẫn lưu ổ áp xe bằng phẫu thuật hoặc cắt amidan.
• Nhiễm trùng tai: Viêm amidan có thể phát triển thành nhiễm trùng tai giữa thứ cấp, có thể lan đến các mô tai và khiến các mảnh vụn và chất lỏng tích tụ trong tai, gây nhiễm trùng tai giữa.
• Sốt thấp khớp: Nếu viêm amidan do vi khuẩn, liên cầu khuẩn gây ra, chúng có thể xâm nhập vào máu và gây ra các biến chứng của sốt thấp khớp.

Hơn nữa, viêm amidan còn có thể ảnh hưởng đến nhiều mô và cơ quan nội tạng khác, đặc biệt là tim và khớp. Các triệu chứng bao gồm đau đầu, amidan đỏ và sưng, sốt, đau cơ và khớp.

Mách bạn một số cách để bảo vệ amidan

Amidan bình thường đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, khi mô này bị viêm, hậu quả có thể nghiêm trọng đối với sức khỏe người bệnh. Các nguyên nhân có thể gây viêm amidan bao gồm nhiễm virus hoặc vi khuẩn xâm nhập từ môi trường bên ngoài, thói quen ăn uống và sinh hoạt kém và các biến chứng do các bệnh khác. Vì vậy, mọi người nên tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để giữ amidan luôn khỏe mạnh.

Sau đây là một số cách để bảo vệ amidan:

• Thường xuyên giữ vệ sinh cá nhân: Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày và súc miệng thường xuyên bằng nước muối ấm pha loãng để diệt khuẩn, làm sạch cổ họng và miệng.
• Lối sống lành mạnh và khoa học: Ngủ đủ 6 - 8 tiếng mỗi ngày, uống nhiều nước, không thức khuya và tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Duy trì dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung rau xanh, trái cây tươi để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
• Giữ ấm cổ họng, đầu mùa lạnh: Luôn giữ ấm vùng cổ và đầu, đặc biệt là khi ra ngoài. Đồng thời, đeo khẩu trang để tránh hít phải bụi bẩn và các mầm bệnh khác.

Ngoài ra, hãy tạo thói quen thường xuyên kiểm tra răng miệng, tai mũi họng định kỳ.

Hy vọng qua bài viết này bạn đọc đã có được những thông tin, kiến ​​thức hữu ích về cách phân biệt amidan bình thường và viêm amidan cũng như biết cách phòng tránh và bảo vệ amidan tốt hơn. Chúc bạn sức khỏe!

Xem thêm: Viêm amidan nên làm gì để giảm đau và sớm phục hồi?