Bệnh bạch hầu lây qua đường nào? Cách phòng tránh lây nhiễm hiệu quả

Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nguy hiểm do ngoại độc tố của vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Ngoại độc tố của vi khuẩn bạch hầu cực kỳ mạnh, khiến bạch hầu trở thành một căn bệnh cấp tính và cấp cứu. Để phòng ngừa bệnh bạch hầu, tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất. Vắc xin bạch hầu thường được tiêm kết hợp với vắc xin uốn ván và ho gà (DTaP) trong thời thơ ấu. Người lớn nên tiêm nhắc lại để duy trì khả năng miễn dịch. Ngoài việc tiêm vắc xin, việc thực hành vệ sinh tốt, chẳng hạn như rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc gần với những người bị nhiễm bệnh, có thể giúp giảm nguy cơ lây truyền.

Bệnh bạch hầu có lây không?

Có, bệnh bạch hầu rất dễ lây. Đường lây truyền chính là qua các giọt hô hấp từ người bị nhiễm bệnh. Điều này có thể xảy ra khi người bị nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi, làm phát tán các giọt chứa vi khuẩn bạch hầu vào không khí. Lây truyền gián tiếp cũng có thể xảy ra khi ai đó chạm vào các vật thể hoặc bề mặt bị nhiễm dịch tiết của người bị nhiễm bệnh.

Thời gian ủ bệnh

Vi khuẩn bạch hầu tiết ra ngoại độc tố gây tổn thương nhiều mô và cơ quan trong cơ thể. Vi khuẩn có thể trú ngụ ở cả người bệnh và người lành mang mầm bệnh. Vai trò kép này vừa là ổ chứa vừa là nguồn lây truyền khiến bệnh bạch hầu lây lan nhanh chóng. Thời gian ủ bệnh thường là 2 - 5 ngày nhưng cũng có thể dài hơn.

Thời gian lây truyền

Các chuyên gia chỉ ra rằng thời gian lây truyền có thể thay đổi. Thời gian này có thể kéo dài tới 2 tuần hoặc lâu hơn, tối thiểu là hơn 4 tuần. Sự thay đổi này khiến việc xác định và cách ly các trường hợp kịp thời trở nên rất quan trọng để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.

Bệnh bạch hầu lây qua đường nào?

Hiểu được bệnh bạch hầu lây qua đường nào là rất quan trọng để phòng ngừa và kiểm soát các đợt bùng phát. Dưới đây là 2 cách chính mà bạch hầu lây truyền:

Lây truyền qua đường hô hấp

Bệnh bạch hầu lây qua đường nào thì bệnh chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp. Nguồn lây nhiễm thường là bệnh nhân bị nhiễm bệnh hoặc người lành mang vi khuẩn chưa biểu hiện triệu chứng. Bệnh lây truyền khi người bị nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, giải phóng các giọt chứa vi khuẩn bạch hầu vào không khí. Những giọt này sau đó có thể được người khác hít vào, dẫn đến nhiễm trùng.

Lây truyền qua tiếp xúc

Bạch hầu cũng có thể lây truyền gián tiếp qua tiếp xúc. Điều này xảy ra khi một người chạm vào các vật thể hoặc bề mặt bị nhiễm dịch tiết mũi của người bị nhiễm bệnh. Ngoài ra, bệnh có thể lây lan qua tiếp xúc với da bị tổn thương và các chất có khả năng gây nhiễm trùng từ người bị bạch hầu.

Ai có nguy cơ bị lây nhiễm bệnh bạch hầu?

Bạch hầu là một căn bệnh phổ biến có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người lớn không có kháng thể chống lại căn bệnh này. Cụ thể, các nhóm sau đây có nguy cơ nhiễm bạch hầu cao hơn:

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Trẻ sơ sinh từ 6 tháng tuổi trở lên dần mất đi các kháng thể bạch hầu thụ động có được từ mẹ. Khi các kháng thể này giảm đi, trẻ sơ sinh dễ mắc bệnh bạch hầu hơn và cần tiêm vắc xin sớm để ngăn ngừa căn bệnh nguy hiểm này.

Trẻ em dưới 15 tuổi

Trẻ em dưới 15 tuổi đặc biệt dễ mắc bệnh bạch hầu. Nhiều trẻ em bỏ lỡ các mũi tiêm nhắc lại quan trọng trong suốt cuộc đời, dẫn đến "khoảng cách miễn dịch". Điều này rất nguy hiểm vì các kháng thể nhận được từ các mũi tiêm vắc-xin thời thơ ấu sẽ giảm dần theo thời gian, khiến trẻ dễ mắc bệnh bạch hầu.

Người cao tuổi

Người cao tuổi, đặc biệt là những người mắc các bệnh mãn tính tiềm ẩn, biến chứng về tim và thận hoặc những người sử dụng các thiết bị hỗ trợ y tế như thay tim nhân tạo, ống thông não thất hoặc ống thông tĩnh mạch, có nguy cơ mắc bệnh bạch hầu cao hơn.

Miễn dịch và tiêm chủng

Những người đã từng bị nhiễm bệnh bạch hầu thường phát triển khả năng miễn dịch suốt đời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp suy giảm miễn dịch, tỷ lệ tái nhiễm là khoảng 2 - 5%. Vắc xin phòng bệnh bạch hầu có hiệu quả khoảng 97%, với khả năng miễn dịch kéo dài tới 10 năm trước khi giảm dần. Do đó, việc tiêm nhắc lại sau mỗi 10 năm là điều cần thiết để duy trì khả năng miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh bạch hầu.

Hiểu được các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh bạch hầu là rất quan trọng để phòng ngừa và bảo vệ hiệu quả. Tiêm chủng vẫn là phương pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh bạch hầu, cùng với các mũi tiêm nhắc lại thường xuyên để duy trì khả năng miễn dịch.

Cách phòng tránh lây nhiễm bệnh bạch hầu

Sau khi đã biết bệnh bạch hầu lây qua đường nào cũng như đối tượng nào dễ mắc phải, chúng ta cần nắm được cách phòng tránh lây nhiễm căn bệnh này ra sao.

Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa nhiễm trùng bạch hầu là tiêm vắc xin. Điều quan trọng là phải tiêm vắc xin cho trẻ sơ sinh từ 6 tháng tuổi, trẻ em dưới 15 tuổi, người cao tuổi mắc các bệnh lý nền mãn tính, người bị suy giảm miễn dịch, người sống trong hộ gia đình có người mắc bệnh bạch hầu và người chăm sóc bệnh nhân bạch hầu.

Vắc xin bạch hầu có sẵn ở dạng kết hợp như 3 trong 1, 4 trong 1, 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 cho trẻ em từ 6 tuần tuổi đến 6 tuổi.

Lịch tiêm vắc xin

Trẻ em từ 2 tháng tuổi nên bắt đầu tiêm vắc xin bạch hầu bằng các mũi tiêm cơ bản khi được 2, 3 và 4 tháng tuổi, sau đó tiêm nhắc lại khi được 16 đến 18 tháng tuổi, 4 đến 6 tuổi và 9 đến 15 tuổi.

Các nhóm có nguy cơ cao, bao gồm phụ nữ có kế hoạch mang thai, phụ nữ mang thai, người lớn và người cao tuổi (50 tuổi trở lên), đặc biệt là những người mắc các bệnh mãn tính tiềm ẩn, cũng nên tiêm vắc xin tăng cường phòng ngừa bạch hầu.

Nhận thức và giáo dục cộng đồng

Điều cần thiết là phải thúc đẩy giáo dục sức khỏe trên toàn quốc để cung cấp thông tin cần thiết về các triệu chứng của bệnh bạch hầu và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Cách ly và chăm sóc

Khi có hoặc nghi ngờ có các triệu chứng của bệnh bạch hầu, điều quan trọng là phải nhanh chóng cách ly người bệnh và đưa họ đến cơ sở y tế để kịp thời kiểm tra, chẩn đoán và điều trị. Tránh tiếp xúc với những người khỏe mạnh và đảm bảo rằng người bệnh và người chăm sóc đeo khẩu trang để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.

Vệ sinh sạch sẽ

Người chăm sóc nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát trùng. Đảm bảo không gian sống thoáng mát, sạch sẽ và đủ ánh sáng. Ở trường học, nếu trẻ bị bạch hầu, hãy vệ sinh sạch sẽ tất cả các vật dụng mà trẻ đã sử dụng và khử trùng sàn nhà, quần áo, chăn và các vật dụng khác bằng chất khử trùng mạnh như cloramin B.

Tuân thủ trong thời gian bùng phát dịch

Những người sống ở khu vực có dịch bạch hầu phải tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của cơ quan y tế về thuốc men và tiêm chủng. Tiêm phòng bạch hầu đầy đủ giúp bảo vệ tới 95% cộng đồng, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế và những người được tiêm vắc xin có xu hướng bị bệnh nhẹ hơn và phục hồi nhanh hơn.

Tầm quan trọng của mũi tiêm nhắc lại

Khả năng miễn dịch bảo vệ sau khi tiêm vắc xin giảm dần theo thời gian, thường kéo dài khoảng 10 năm. Các chuyên gia khuyên nên tiêm nhắc lại để duy trì mức độ bảo vệ cao nhất chống lại bệnh bạch hầu.

Tóm lại, bạch hầu là căn bệnh nguy hiểm, dễ lây lan nhưng may mắn là chúng ta có thể phòng ngừa bạch hầu thông qua biện pháp tiêm vắc xin và thực hành vệ sinh tốt. Vắc xin bạch hầu, thường được tiêm kết hợp với vắc xin uốn ván và ho gà (DTaP), là cách hiệu quả nhất để bảo vệ chống lại căn bệnh này. Đảm bảo rằng cả trẻ em và người lớn đều được tiêm vắc xin và tiêm nhắc lại theo khuyến nghị là rất quan trọng.