Bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không? Làm sao để phòng ngừa?

Bệnh tay chân miệng (HFMD) là một bệnh truyền nhiễm toàn cầu, với các báo cáo dịch bệnh xảy ra ở hầu hết các nơi trên thế giới. Bệnh này đã được ghi nhận vào khoảng giữa thế kỉ 20, cho tới nay, bệnh không còn quá xa lạ với mọi người nữa. Nhưng bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không, làm sao để phòng ngừa luôn được các bậc ba mẹ quan tâm và thắc mắc nhiều nhất. Đừng bỏ lỡ bài viết này vì nó sẽ giải đáp cho bạn các câu hỏi trên.

Tổng quan về bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến do enterovirus gây ra, phổ biến hơn vào mùa hè và mùa thu, chủ yếu xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Nó có thể gây sốt, nổi mụn sẩn và vết loét trên tay, chân, miệng và các bộ phận khác của cơ thể.

Bệnh tay chân miệng (HFMD) thường gặp ở trẻ em dưới 6 tuổi và đặc biệt là trẻ em từ 3 tuổi trở xuống có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất, nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh. Vì vậy, có thể nói ai cũng dễ mắc bệnh nhưng không phải ai mắc bệnh cũng sẽ phát bệnh. Trẻ sơ sinh, trẻ em dễ bị nhiễm trùng và mắc bệnh này hơn vì không có khả năng miễn dịch như người lớn khi tiếp nhận kháng thể từ các lần nhiễm trùng trước đây. Sau khi nhiễm bệnh, bạn chỉ có khả năng miễn dịch với loại virus đó và không có khả năng miễn dịch chéo, tức là bạn có thể mắc bệnh tay chân miệng lần nữa do nhiễm các loại virus khác.

Nguồn gốc gây bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng có mức độ lây nhiễm vừa phải. Lây truyền từ người sang người do enterovirus (thuộc chi Enterovirus thuộc họ Picornaviridae) gây ra, bao gồm Coxsackievirus (CV), Echovirus (EV),... Trong số đó, CV-A16 và EV-A71 là những trường hợp phổ biến nhất, và hầu hết các trường hợp nặng và tử vong đều do EV-A71 gây ra. Trong những năm gần đây, CV-A6 và CV-A10 ngày càng gia tăng ở một số khu vực. Bệnh không lây lan giữa người và động vật hoặc vật nuôi.

Enterovirus có thể lây truyền qua đường tiêu hóa (đường phân - miệng), hoặc qua đường hô hấp (giọt nhỏ, ho, hắt hơi,...), hoặc qua tiếp xúc với dịch tiết miệng và mũi của bệnh nhân, dịch mụn rộp trên da hoặc niêm mạc và lây lan qua tay - đồ vật. Mặc dù bệnh tay chân miệng phổ biến hơn ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh này. Bệnh nhân người lớn mắc bệnh tay chân miệng chủ yếu là cha mẹ có con bị nhiễm bệnh vì họ dễ tiếp xúc với dịch tiết enterovirus khi chăm sóc con hoặc lau chùi đồ dùng của con (như đồ chơi, quần áo, chén đũa,...), do đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tay chân miệng.

Triệu chứng của bệnh tay chân miệng

Để biết được bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không thì trước tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu triệu chứng của bệnh.

Thời gian ủ bệnh của bệnh tay chân miệng thường từ 3 đến 7 ngày. Hầu hết bệnh nhân mắc bệnh HFMD đều có các triệu chứng nhẹ với đặc trưng là sốt, loét miệng và phát ban ở tay, chân, miệng, mông và các bộ phận khác.

Các triệu chứng đầu tiên của trẻ chủ yếu là sốt nhẹ, thường kèm theo chán ăn, khó chịu nói chung và đau họng, loét niêm mạc miệng và phát ban xuất hiện từ 1 đến 2 ngày sau khi sốt. Các vết loét lúc đầu xuất hiện dưới dạng ban đỏ, sau đó nổi mụn nước và tiến triển thành loét. Trẻ thường bỏ ăn vì đau; ban đầu là ban dát sẩn (sần), sau đó chuyển sang mụn rộp, ban không ngứa. Mụn rộp miệng thường xuất hiện ở lưỡi, nướu và niêm mạc miệng. Một số trẻ có thể chỉ có biểu hiện phát ban hoặc loét miệng mà không sốt.

Tiên lượng của hầu hết trẻ em đều tốt và thường hồi phục trong vòng 1 tuần mà không để lại di chứng. Nhưng trong một số trường hợp có thể gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, thường xảy ra trong vòng 1 đến 5 ngày kể từ khi mắc bệnh. Biểu hiện là thờ ơ, bú kém, khó chịu, nhức đầu, nôn mửa,... Một số ít trẻ có thể bị viêm màng não vô khuẩn, viêm màng não tủy, suy tim phổi cấp, viêm cơ tim, phù phổi, sốc, co giật, rối loạn ý thức nghiêm trọng,... Giai đoạn này thuộc giai đoạn nặng và nguy kịch của bệnh tay chân miệng, tình trạng tiến triển nhanh và tỷ lệ tử vong cao.

Cho nên, để tránh các trường hợp quá muộn, ngay khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng gặp các tình trạng sau đây thì ba mẹ nên đưa trẻ đến trung tâm y tế càng sớm càng tốt để kiểm soát tình trạng:

• Sốt cao liên tục;
• Nôn nhiều lần;
• Hôn mê;
• Co giật.

Bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không?

Bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không là câu hỏi mà nhiều bậc cha mẹ thắc mắc. Bệnh này thường không nghiêm trọng. Tác nhân gây bệnh tay chân miệng phổ biến nhất là coxsackievirus A16 và bệnh thường ở mức độ nhẹ. Hầu hết tất cả bệnh nhân đều có thể hồi phục trong vòng 7 - 10 ngày sau khi điều trị triệu chứng. Các tổn thương trên da sẽ lành tự nhiên và không để lại sẹo.

Các biến chứng của bệnh tay chân miệng hiếm gặp. Hiếm khi, bệnh nhân bị nhiễm coxsackievirus A16 có thể bị viêm màng não vô trùng hoặc do virus, với các triệu chứng bao gồm sốt, nhức đầu, cứng cổ hoặc đau lưng và có thể phải nhập viện trong một thời gian. Viêm não do EV71 gây ra có thể nguy hiểm đến tính mạng trong trường hợp nặng.

Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng

Từ những thông tin trên, bạn đã biết được bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không. Vậy, có cách nào để phòng ngừa bệnh tay chân miệng không?

Hiện tại chưa có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng nhưng bệnh này hoàn toàn có thể chữa khỏi miễn là được phát hiện và điều trị sớm.

Bệnh tay chân miệng lây truyền qua đường miệng qua dịch tiết họng (như nước bọt, đờm và chất nhầy ở mũi), dịch mụn rộp và phân của người bệnh. Bạn có thể phòng bệnh bằng những điểm sau:

• Thực hành vệ sinh tốt có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng: Người chăm sóc rửa tay thường xuyên và dùng xà phòng để rửa tay cho trẻ.
• Khử trùng bằng dung dịch thuốc tẩy có chứa clo khu vực sinh hoạt, đồ dùng của trẻ.
• Tránh tiếp xúc gần như hôn, ôm, dùng chung đồ dùng,... với trẻ mắc bệnh tay chân miệng cũng có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm cho người chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng.
• Không nên đưa trẻ đến những nơi công cộng tập trung đông người trong thời gian có dịch.
• Các trường hợp trong thời kỳ lây nhiễm được điều trị cách ly tại nhà hoặc nhập viện cách ly theo dõi để kiểm soát chặt chẽ hơn.

Tóm lại, bệnh tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến do enterovirus gây ra. Bệnh thường xảy ra vào mùa hè và mùa thu, chủ yếu xảy ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Bệnh có thể gây sốt, nổi mụn sần và loét ở tay, bàn chân, miệng và các bộ phận khác của cơ thể. Ở từng bệnh nhân, nó có thể gây ra các biến chứng gây tử vong như viêm cơ tim, phát sinh thần kinh, phù phổi và viêm màng não vô trùng.

Xem thêm:

• Chăm sóc trẻ bị tay chân miệng đúng cách là như thế nào?
• Ở trẻ em bệnh tay chân miệng có tái phát không?