Bệnh viêm phổi có nguy hiểm không? Những điều bạn cần biết

Bệnh viêm phổi có nguy hiểm không? Đây là câu hỏi mà không chỉ các bác sĩ mà cả cộng đồng đều cần quan tâm, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi tỷ lệ mắc bệnh đang gia tăng. Viêm phổi, một trong những bệnh lý về đường hô hấp nghiêm trọng, có thể gây ra những biến chứng đe dọa tính mạng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có sức đề kháng yếu. Hiểu rõ về sự nguy hiểm của bệnh viêm phổi không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn thúc đẩy mọi người chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. 

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những khía cạnh khác nhau của bệnh viêm phổi, từ nguyên nhân, biến chứng đến biện pháp phòng tránh, nhằm trả lời câu hỏi sống còn này.

Nguyên nhân gây bệnh viêm phổi

Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Bệnh có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, nhưng thường phổ biến hơn ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Viêm phổi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, chủ yếu là vi khuẩn, virus và nấm. Trong đó, vi khuẩn Streptococcus pneumoniae là nguyên nhân chính gây viêm phổi do vi khuẩn. Virus cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV) và virus SARS-CoV-2 cũng là những tác nhân gây viêm phổi phổ biến trong thời gian gần đây. Nấm, mặc dù ít phổ biến hơn, nhưng cũng có thể gây ra viêm phổi, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu.

Bệnh viêm phổi có thể xảy ra khi các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào phổi, gây viêm nhiễm và làm tổn thương các mô phổi. Những người có hệ miễn dịch yếu, người già, trẻ nhỏ, hoặc những người mắc bệnh nền (như tiểu đường, bệnh tim mạch) có nguy cơ cao hơn.

Bệnh viêm phổi có nguy hiểm không?

Viêm phổi là một bệnh có khả năng lây lan giữa người với người, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Đặc biệt, viêm phổi do virus có thể lây truyền trong cộng đồng qua tiếp xúc với giọt bắn chứa virus, cả trực tiếp và gián tiếp.

Vậy, bệnh viêm phổi có nguy hiểm không? Câu trả lời là có bởi đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em và người cao tuổi. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, năm 2019, có tới 740.180 trẻ em dưới 5 tuổi đã mất mạng vì căn bệnh này.

Các tác nhân truyền nhiễm thường gặp gây viêm phổi bao gồm:

• Vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae): Đây là nguyên nhân chủ yếu nhất gây viêm phổi do vi khuẩn ở trẻ em. Tỷ lệ tử vong do phế cầu khuẩn dao động từ 10 - 20% nhưng có thể tăng lên đến 50% ở nhóm người có nguy cơ cao như trẻ em dưới 5 tuổi và người trên 65 tuổi.
• Vi khuẩn Haemophilus influenzae týp b (Hib): Đây là tác nhân thứ hai phổ biến gây viêm phổi do vi khuẩn. Vi khuẩn Hib thường sống ở hầu họng và có khả năng xâm nhập vào phế nang, dẫn đến viêm phổi; hoặc có thể gây viêm màng não khi xâm nhập vào dịch não tủy; hoặc gây nhiễm khuẩn huyết khi xâm nhập vào máu.
• Virus hợp bào hô hấp: Là virus thường gặp nhất gây viêm phổi ở trẻ nhỏ.
• Pneumocystis jiroveci: Ở trẻ sơ sinh nhiễm HIV, đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi, chiếm ít nhất 1/4 tổng số ca tử vong do viêm phổi ở nhóm trẻ này.

Một số biến chứng của viêm phổi

Dưới đây là các biến chứng phổ biến của viêm phổi, giúp làm rõ mức độ nguy hiểm của bệnh này:

Áp xe phổi

Áp xe phổi là một trong những biến chứng nghiêm trọng của viêm phổi. Tình trạng này xảy ra khi mô phổi bị hoại tử, hình thành các ổ áp xe chứa tổ chức hoại tử, dịch mủ và vi sinh vật. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, áp xe phổi có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp và có nguy cơ đe dọa tính mạng.

Tràn dịch màng phổi

Tràn dịch màng phổi là tình trạng tích tụ chất lỏng bất thường trong khoang màng phổi. Lâu ngày không được điều trị, sẽ tích tụ dịch mủ trong khoang màng phổi. Chính vì thế việc điều trị kịp thời là cần thiết để tránh các vấn đề nghiêm trọng hơn như vôi hóa màng phổi hoặc viêm dày màng phổi.

Suy hô hấp

Suy hô hấp là một biến chứng phổ biến, đặc biệt với viêm phổi do vi khuẩn (như phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn) hoặc virus (cúm A H5N1, SARS). Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh viêm phổi có thể làm giảm oxy trong máu và cản trở khả năng thải CO2, dẫn đến suy hô hấp. Người bệnh cần được can thiệp sớm để duy trì chức năng hô hấp.

Nhiễm trùng huyết

Nhiễm trùng huyết có thể xảy ra ở bệnh nhân viêm phổi do vi khuẩn, khi vi khuẩn xâm nhập vào máu. Tình trạng này có thể dẫn đến tổn thương mô, sốc nhiễm trùng hoặc suy nội tạng với nguy cơ tử vong cao. Do đó, người bệnh cần sớm đến bệnh viện khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ như sốt cao, ớn lạnh, hoặc rối loạn nhịp tim.

Suy thận

Suy thận có thể xảy ra do nhiễm trùng huyết hoặc sốc nhiễm trùng, dẫn đến giảm khả năng bơm máu của tim. Người bệnh viêm phổi cần thông báo cho bác sĩ ngay khi có triệu chứng nghi ngờ suy thận như sưng phù, tiểu tiện bất thường, hoặc lú lẫn.

Suy tim

Viêm phổi có thể gây ra suy tim do vi khuẩn xâm nhập vào cơ tim hoặc do thiếu oxy cung cấp cho tim. Suy tim là biến chứng thường gặp ở người cao tuổi hoặc những người có tiền sử bệnh tim mạch. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị và tái khám định kỳ để ngăn ngừa nguy cơ này.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể là biến chứng của viêm phổi, đặc biệt do vi khuẩn. Vi khuẩn từ viêm phổi có thể theo đường máu xâm nhập vào đường tiết niệu gây nhiễm trùng.

Suy giảm miễn dịch

Người mắc bệnh viêm phổi thường có hệ miễn dịch suy yếu. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể làm giảm khả năng chống lại các tác nhân gây hại, dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

Đau cơ

Quá trình phản ứng với bệnh lý viêm phổi có thể gây đau hoặc yếu cơ. Ngoài ra, tổn thương nhu mô phổi có thể dẫn đến cơn đau ngực, đau thắt ngực và khó thở.

Tiêu chảy

Bệnh viêm phổi có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây tiêu chảy. Điều này xảy ra là do tăng tính thấm của tế bào nội mô trong ruột và rối loạn tăng tiết cytokine. Tiêu chảy kéo dài có thể nguy hiểm đến tính mạng, vì vậy người bệnh cần được điều trị kịp thời.

Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm phổi

Việc phòng ngừa bệnh viêm phổi là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt đối với người già, trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả:

Giữ vệ sinh sạch sẽ

Giữ vệ sinh cá nhân và không gian sống sạch sẽ là cách hiệu quả để hạn chế lây nhiễm. Hãy tạo thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch diệt khuẩn, và khử trùng các bề mặt tiếp xúc ít nhất một lần mỗi ngày.

Khám sức khỏe định kỳ

Thăm khám sức khỏe định kỳ ít nhất mỗi 6 tháng giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn gây bệnh. Qua các lần kiểm tra, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên cần thiết nhằm nâng cao hệ miễn dịch và sức khỏe.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Lối sống khoa học giúp nâng cao sức khỏe và giảm nguy cơ viêm phổi. Hãy chú ý đến các yếu tố sau:

• Chế độ dinh dưỡng cân bằng các nhóm chất;
• Uống đủ nước;
• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi lần, khoảng 3 lần mỗi tuần;
• Luôn lạc quan và tránh căng thẳng;
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh;
• Ngủ đủ giấc và tránh thức khuya.

Nếu bạn mắc viêm phổi, hãy:

• Giữ khoảng cách với những người xung quanh để ngăn ngừa việc lây lan bệnh.
• Che miệng bằng khăn giấy hoặc ống tay áo của mình khi ho hoặc hắt hơi.
• Bỏ thuốc lá hoàn toàn hoặc hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

​​Dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức đề kháng tự nhiên của trẻ. Việc cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời không chỉ giúp phòng ngừa viêm phổi mà còn truyền miễn dịch từ mẹ sang, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục khi mắc bệnh.

Ngoài ra, cần đảm bảo chế độ ăn uống hàng ngày:

• Cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết, bao gồm chất đạm, chất xơ, vitamin, khoáng chất.
• Ưu tiên thực phẩm lành mạnh như rau xanh, trái cây, cá béo, các loại đậu, hạt.
• Hạn chế đồ ăn đóng hộp, nước ngọt, thực phẩm nhiều dầu mỡ,...
• Tránh uống bia, rượu và đồ uống có cồn.
• Không bỏ bữa.

Tiêm ngừa vắc xin

Bộ Y tế khuyến nghị người dân, đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi, nên tiêm vắc xin phế cầu khuẩn và vắc xin cúm. Tiêm vắc xin không chỉ giúp củng cố hệ miễn dịch mà còn nâng cao khả năng phòng ngừa các tác nhân gây bệnh viêm phổi. Người dân nên thực hiện tiêm tại các cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, nơi cung cấp các loại vắc xin đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Tóm lại, bệnh viêm phổi có nguy hiểm không là một câu hỏi quan trọng mà chúng ta cần quan tâm. Với khả năng gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ em, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu, viêm phổi thực sự là một mối đe dọa đáng lo ngại. Việc chủ động phòng tránh thông qua tiêm ngừa, giữ gìn vệ sinh, khám sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh là cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Chỉ khi nhận thức rõ về mức độ nguy hiểm của bệnh viêm phổi, chúng ta mới có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ tính mạng của chính mình cũng như những người xung quanh.