BiPAP và CPAP: Giải pháp cho người ngưng thở khi ngủ

Những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có chất lượng giấc ngủ kém, đặc trưng là ngủ nhanh, buồn ngủ quá mức vào ban ngày hoặc đầu óc căng thẳng, chóng mặt. BiPAP và CPAP là hai phương pháp thông khí phù hợp cho chứng rối loạn này.

Tìm hiểu liệu pháp PAP

Áp lực đường thở dương (PAP) là phương pháp thở được sử dụng chủ yếu để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ. Chứng rối loạn này khiến họ ngừng thở, giảm lượng oxy trong máu và khiến họ phải thức dậy thường xuyên và cảm thấy mệt mỏi, khô miệng vào buổi sáng.

Liệu pháp PAP được thực hiện bằng cách bơm một luồng không khí nén trong phòng vào đường thở của bệnh nhân thông qua ống nối với mặt nạ. Luồng khí tích cực giữ cho đường thở của một người luôn thông thoáng và ngăn ngừa tình trạng xẹp/tắc nghẽn, cho phép thở bình thường. Liệu pháp PAP là phương pháp điều trị chứng ngưng thở khi ngủ hiệu quả và được sử dụng rộng rãi nhất.

BiPAP và CPAP là gì?

BiPAP và CPAP là hai trong số các loại máy được sử dụng để điều trị áp lực đường thở dương.

BiPAP

BiPAP (Bilevel positive airway pressure) - thông khí với hai ngưỡng áp lực dương có nghĩa là có luồng không khí ở cả giai đoạn hít vào và thở ra, và toàn bộ quá trình thở máy được hoàn thành bằng luồng không khí liên tục. Máy BPAP luân phiên cung cấp hai mức áp suất khác nhau. Áp lực thở vào cao hơn được sử dụng để giữ cho đường thở thông thoáng khi bệnh nhân hít vào, trong khi áp lực thở ra thấp hơn cho phép bệnh nhân thở ra dễ dàng. Áp suất dương hoặc áp suất đường thở, chuyển đổi định kỳ giữa áp suất cao và áp suất thấp, với mỗi mức áp suất được điều chỉnh độc lập. Bằng cách xen kẽ áp suất hít vào và thở ra, BPAP giúp phổi hoạt động hiệu quả hơn.

Ưu điểm của BiPAP là cho phép tự thở và thông khí có kiểm soát cùng lúc, tránh được nhược điểm phối hợp kém giữa người và máy, áp lực đường thở ổn định cũng có thể làm giảm tổn thương phổi tắc nghẽn. BiPAP cũng dễ dàng hơn nhiều đối với những bệnh nhân bị rối loạn thần kinh cơ vì cài đặt kép cho phép bệnh nhân hít vào và đẩy nhiều không khí ra khỏi phổi hơn mà không cần sức mạnh cơ bắp tự nhiên.

CPAP

CPAP (Continuous positive airway pressure) - thông khí áp lực dương liên tục hay còn gọi là thở tự nhiên với áp lực đường thở dương liên tục là phương pháp thông khí không xâm lấn được sử dụng phổ biến cho trẻ sơ sinh bị suy hô hấp. CPAP có thể hỗ trợ thở bằng nút mũi, mặt nạ mũi, ống mũi họng, mặt nạ,...

Ngoài ra, CPAP là phương pháp điều trị được lựa chọn cho hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn khi ngủ. Máy CPAP cung cấp mức áp suất không khí cố định. Duy trì mức áp suất đã đặt trong quá trình hít vào và thở ra. Phương pháp hỗ trợ đường thở đơn giản này có tác dụng với nhiều người mắc chứng ngưng thở khi ngủ, vì vậy CPAP là máy được sử dụng rộng rãi nhất để điều trị chứng rối loạn nhịp thở khi ngủ. Vì máy CPAP tiết kiệm chi phí nhất nên chúng thường là lựa chọn đầu tiên để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ trung ương.

Khi hít vào, áp lực dương có thể giúp khắc phục sức cản đường thở và giảm công việc của các cơ hô hấp; khi thở ra, áp lực dương trong đường thở có thể ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn đường thở nhỏ, tăng dung tích cặn chức năng và cải thiện quá trình oxy hóa.

Ngoài ra, áp lực dương trong lồng ngực do CPAP tạo ra có thể làm giảm lượng máu quay trở lại tim (tiền tải), điều này có lợi cho bệnh nhân bị phù phổi cấp do tim. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân có cung lượng tim giảm rõ rệt, CPAP quá cao có thể có hại.

Biến chứng của BiPAP và CPAP và cách giải quyết?

BiPAP và CPAP thường rất an toàn và an toàn hơn so với hỗ trợ máy thở như phẫu thuật mở khí quản. Khi sử dụng máy thở BiPAP hay CPAP, bạn cần đeo mặt nạ mũi và cảm nhận áp lực nhịp thở, một số bệnh nhân có cảm giác khó chịu, lo lắng hoặc sợ hãi trong những ngày đầu sử dụng máy do quá áp lực và chưa quen với việc thở, bạn nên học cách thư giãn và thở chậm và sâu. Nếu bạn tiếp tục cảm thấy khó chịu sau khi sử dụng, bạn cần liên hệ kịp thời với bác sĩ hoặc người bán.

Một số rủi ro khi dùng máy BiPAP và CPAP bao gồm:

• Rò rỉ không khí: Nguyên nhân có thể do kích thước mặt nạ mũi không đúng hoặc đeo mặt nạ mũi không đúng cách, bạn cần thay mặt nạ mũi bằng một mặt nạ phù hợp hơn.
• Nghẹt mũi hoặc tắc nghẽn, chảy máu cam, đau mũi hoặc xoang, đau nhức: Bạn có thể xịt thuốc thông mũi hoặc thuốc kháng histamine, dùng nước muối ấm để rửa khoang mũi hoặc dùng máy tạo độ ẩm nóng.
• Tổn thương da tại vùng đeo mặt nạ: Nguyên nhân có thể do kích thước mặt nạ mũi không đúng, dị ứng da với chất liệu của mặt nạ mũi, hoặc dây đeo quá chật. Bạn có thể chỉnh lại dây đeo để tránh bị quá chật hoặc sử dụng loại bịt mũi.

Tóm lại, CPAP có nghĩa là trong điều kiện bệnh nhân thở tự nhiên, máy thở tiếp tục cung cấp cùng một mức hỗ trợ áp lực dương trong toàn bộ chu kỳ thở để hỗ trợ bệnh nhân hoàn thành mọi chuyển động thở. BiPAP là chế độ CPAP mở rộng vì nó có chế độ thông khí cơ học được kiểm soát áp suất chuyển đổi theo thời gian, có thể điều chỉnh riêng biệt áp lực đường thở dương thì thở vào và áp lực đường thở dương thở ra. Khi sử dụng phương pháp điều trị PAP, bạn phải luôn trao đổi với bác sĩ và chuyên gia về giấc ngủ để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra suôn sẻ.

Xem thêm: 

• Phân biệt lao phổi và phổi tắc nghẽn mãn tính
• Thuốc điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính