Các dị tật ở chân thường gặp ở trẻ sơ sinh

Dị tật ở chân là một trong những vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và chất lượng cuộc sống của nhiều người. Từ những dị tật bẩm sinh đến các vấn đề phát triển do yếu tố môi trường, chúng đều có thể tạo ra những thách thức đáng kể trong cuộc sống hàng ngày của mỗi cá nhân. Những dị tật này không chỉ gây ra đau đớn mà còn ảnh hưởng đến dáng đi, thăng bằng và khả năng tham gia các hoạt động hàng ngày. Việc hiểu biết về dị tật bàn chân và cách điều trị là điều cần thiết để cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Không chỉ là vấn đề về vẻ ngoài, mà các dị tật ở chân cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, sức khỏe và tâm trạng của cá nhân. Trước khi tìm hiểu về các phương pháp điều trị và giải pháp hỗ trợ, hãy cùng điểm qua các dị tật ở chân và tác động của chúng đối với cuộc sống hàng ngày.

Dị tật bàn chân là gì?

Dị tật ở chân là một tình trạng tại đó vị trí xương trong bàn chân bị không bình thường, gây ra sự chèn ép hoặc áp lực lên các cấu trúc như dây chằng, gân hoặc dây thần kinh. Điều này dẫn đến bàn chân không có sự linh hoạt và khỏe mạnh như bàn chân bình thường.

Người mắc bệnh thường gặp những triệu chứng như đau ở các khớp vùng cổ bàn chân, khớp gối, khớp háng và thậm chí ở vùng cột sống. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể xảy ra các biến dạng cấu trúc của bàn chân.

Những bất thường ở bàn chân có thể gây ra biến dạng dài hạn và gây khó khăn trong khi đi lại. Nguyên nhân của tình trạng này có thể là do bẩm sinh hoặc do tác động từ bên ngoài. Thực tế, các dị tật ở chân là một vấn đề phổ biến, thường gặp ở trẻ sơ sinh. Các dạng dị tật phổ biến bao gồm bàn chân bẹt, bàn chân đụng gót, bàn chân vẹo gót ngoài, bàn chân trước vẹo trong hoặc vẹo ngoài và bàn chân có vòm cao, còn được biết đến với tên gọi "bàn chân ngựa".

Các dị tật ở chân phổ biến

Bàn chân khoèo

Dị tật bàn chân khoèo là một trong những vấn đề bẩm sinh thường gặp, ảnh hưởng đến khoảng 1/1000 trẻ sơ sinh. Thường thì, tỷ lệ mắc bệnh này ở bé trai cao hơn so với bé gái. Các dạng biến dạng phổ biến của bàn chân khoèo sơ sinh bao gồm biến dạng gập lòng, biến dạng vẹo trong, biến dạng áp và vòm bàn chân. Ngoài ra, một số triệu chứng kèm theo có thể bao gồm co rút gân gót, hạn chế sự linh hoạt của khớp cổ chân và khớp bàn chân.

Bàn chân lõm

Dị tật bàn chân lõm là một hiện tượng hiếm gặp hơn so với bàn chân khoèo ở trẻ sơ sinh. Đặc điểm của dị tật này là sự không đồng đều trong khớp gót-sên-thuyền và khớp gót-hộp, đi kèm là các dấu hiệu như bàn chân ngựa, gập lưng phần trước của bàn chân và hình ảnh võng lòng. 

Trong quá trình điều trị dị tật bàn chân lõm, bác sĩ thường khuyến khích việc thực hiện phương pháp kéo giãn cơ mặt trước của bàn chân và cơ bụng của chân bằng cách áp dụng các bài tập vận động cơ chày sau, cơ áp ngón một hoặc cơ gập lòng bàn chân. Đồng thời, việc sử dụng miếng đế có chêm vùng dưới lòng bàn chân cũng có thể được áp dụng để hỗ trợ việc điều chỉnh tình trạng không đồng đều trong các khớp của trẻ.

Bàn chân bẹt

Đây là tình trạng mặt lòng bàn chân phẳng, thiếu vòm (vòm gan chân). Hầu hết trẻ sơ sinh mắc phải dị tật này sẽ tự điều chỉnh và hết lúc lên 6 tuổi, miễn là bàn chân có khả năng vận động một cách linh hoạt và mềm mại.

Ở trẻ sơ sinh, bàn chân thường không có vòm, được biết đến như bàn chân bẹt. Khi bé đạt độ tuổi từ 2 - 3, vòm bàn chân bắt đầu hình thành, cùng với sự phát triển của hệ thống dây chằng.

Vòm bàn chân đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể chịu lực, duy trì cân bằng, và giảm áp lực từ mặt đất khi di chuyển. Người mắc bệnh lỏng lẻo đa khớp, có hệ thống dây chằng yếu thường dễ bị dị tật bàn chân bẹt. Xương trong bàn chân cũng thường không được cố định đầy đủ.

Khi đi bộ trên cát hoặc in dấu chân lên giấy, bàn chân của người mắc bệnh này thường không có khe hở như dấu chân bình thường.

Bàn chân đụng gót

Đây là một trong những dị tật bàn chân phổ biến ở trẻ sơ sinh. Đa số trường hợp có thể được chữa khỏi nếu được phát hiện và điều trị kịp thời và đúng cách. Bàn chân đụng gót là tình trạng khi bàn chân gập mu quá mức bình thường, thường đi kèm với tình trạng bàn chân nghiêng ra ngoài hoặc biến dạng vẹo gót. Triệu chứng đặc trưng của dị tật bàn chân này là mặt mu của bàn chân tiếp xúc chặt vào mặt trước của cẳng chân.

Bàn chân trước áp

Bàn chân trước áp là một dạng dị tật bàn chân ở trẻ sơ sinh, thuộc nhóm các dạng bàn chân biến dạng hướng vào bên trong. Tình trạng này thường xảy ra khi một phần của bàn chân, đặc biệt là ngón chân cái, nghiêng hướng vào phía trong. Khi được kiểm tra, bác sĩ có thể cảm nhận được một đỉnh xương bàn chân phía ngoài của ngón út, nổi lên cao hơn so với mức bình thường.

Các phương pháp điều trị dị tật ở chân

Phương pháp điều trị các dị tật ở chân chủ yếu tập trung vào các phương pháp không phẫu thuật kết hợp vật lý trị liệu. Do xương của trẻ trong giai đoạn này mềm mại và dễ co giãn, việc điều chỉnh không chỉ dễ dàng mà còn đảm bảo không gây ra dấu hiệu dị tật. Các phương pháp này bao gồm:

• Vận động trị liệu: Bao gồm các bài tập vận động như làm mềm cơ co thắt, kéo giãn gân gót, chỉnh sửa khớp bằng tay và tập tăng cường sức mạnh của các cơ bàn và cổ chân.
• Sử dụng băng chỉnh hình: Phương pháp này thường được áp dụng ngay sau khi trẻ sinh ra, kèm theo việc sử dụng giày có đế nhựa và băng dính.
• Sử dụng băng Kinesio: Được sử dụng đặc biệt trong trường hợp dị tật bàn chân đụng gót và bàn chân trước áp.

• Phương pháp Ponseti: Được áp dụng cho trẻ mắc dị tật bàn chân khoèo hoặc các biến thể phức tạp của dị tật này.
• Sử dụng nẹp và giày nẹp: Sau khi áp dụng phương pháp Ponseti để bó bột chỉnh hình dị tật bàn chân khoèo, các bác sĩ thường chỉ định sử dụng loại giày này.
• Phẫu thuật chỉnh hình (trong các trường hợp biến dạng nặng): Nếu các phương pháp điều trị không phẫu thuật không hiệu quả, bác sĩ có thể xem xét phẫu thuật để cải thiện khả năng vận động và đi lại của trẻ trong thời gian sớm nhất.

Việc phát hiện và điều trị các dị tật ở chân là một bước quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho trẻ em. Tuy nhiên, không chỉ là vấn đề y tế mà còn là một vấn đề về tâm lý, vì nó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng tham gia vào các hoạt động hàng ngày của trẻ. Để đối mặt với thách thức này, sự hiểu biết, sự hỗ trợ và sự can thiệp kịp thời từ các chuyên gia y tế cũng như sự ủng hộ của gia đình và cộng đồng là rất quan trọng. Chỉ khi có sự chăm sóc đúng đắn và chuyên môn, các em mới có thể vượt qua những khó khăn và tiếp tục bước đi trên con đường phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc.

Xem thêm:

• Tổng quan về các dị tật bẩm sinh về thận phổ biến
• Cách phòng tránh dị tật thai nhi mẹ bầu cần biết