Các loại chuối ở Việt Nam và lợi ích sức khỏe khiến nhiều người bất ngờ

Chuối là một trong những loại trái cây nhiệt đới phổ biến nhất ở nước ta. Loại trái cây này không chỉ là món ăn tráng miệng mà còn là nguyên liệu cho nhiều món bánh, món chè truyền thống. Ở Việt Nam có rất nhiều giống chuối với hương vị, hình dáng khác nhau. Tất cả đều có hàm lượng dinh dưỡng dồi dào và mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nếu muốn biết ăn chuối có tốt không và ăn chuối có tác dụng gì, hãy cùng Long Châu khám phá các loại chuối ở Việt Nam ngay bây giờ nhé!

Các loại chuối ở Việt Nam phổ biến nhất

Việt Nam là quốc gia có khí hậu nhiệt đới gió mùa rất thích hợp để trồng chuối. Không chỉ là một loại trái cây quen thuộc, chuối còn là nét đặc trưng của ẩm thực và văn hóa nhiều vùng miền. Dưới đây là những giống chuối phổ biến nhất trên cả nước, với hình dáng, hương vị và giá trị sử dụng đa dạng.

Chuối tiêu

Đây là loại chuối phổ biến nhất tại Việt Nam, đặc biệt ở miền Bắc và miền Trung. Chuối tiêu có thân dài, vỏ mỏng, khi chín có màu vàng óng hấp dẫn. Thịt quả mềm, vị ngọt đậm, thơm đặc trưng. Loại chuối này có nhiều giống như chuối tiêu hồng, chuối tiêu lùn,... phù hợp để ăn tươi hoặc dùng làm nguyên liệu cho các món bánh truyền thống như bánh chuối, chè chuối, kem chuối.

Chuối ngự (chuối tiến vua)

Chuối ngự có hình dáng quả nhỏ, hơi cong, vỏ mỏng và khi chín có màu vàng ươm rất đẹp mắt. Thịt chuối dẻo, ngọt thanh, tỏa ra mùi thơm đặc biệt không thể lẫn với bất kỳ loại chuối nào khác. Giống chuối này từng được dùng để tiến vua thời xưa, vì vậy còn được mệnh danh là “chuối tiến vua”. Hiện nay, chuối ngự được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền Bắc như Hà Nam, Nam Định.

Chuối sứ (chuối xiêm)

Chuối sứ cũng là một trong các loại chuối ở Việt Nam, có quả mập, vỏ dày, khi chín chuyển sang màu vàng nhạt. Thịt chuối màu trắng ngà, ngọt dịu, đôi khi hơi chát nhẹ khi ăn tươi, nhưng lại rất thích hợp để chế biến món ăn như nướng, hấp, chiên, nấu chè. Chuối sứ dễ trồng, ít sâu bệnh, nên được trồng rộng rãi ở đồng bằng sông Cửu Long.

Chuối cau

Chuối cau có hình dáng khá đặc biệt với quả nhỏ, tròn mập, chỉ bằng ngón tay cái người lớn. Vỏ chuối mỏng, khi chín vàng tươi rất bắt mắt. Thịt chuối trắng ngà, ngọt đậm, vị thơm nhẹ nhàng. Tên gọi “chuối cau” xuất phát từ sự tương đồng về hình dáng với quả cau. Loại chuối này được trồng phổ biến nhất ở miền Nam.

Chuối hột (chuối chát)

Chuối hột có thân cây lớn, quả to và nhiều hạt đen bên trong. Khi còn xanh, chuối có vị chát rõ rệt, nhưng khi chín thì chuyển sang vị ngọt nhẹ, thơm dịu. Chuối hột thường mọc hoang hoặc được trồng để làm thuốc và chế biến. Quả xanh có thể thái lát mỏng ăn kèm với gỏi, nộm hoặc lẩu để giảm ngấy. Trong y học cổ truyền, chuối hột khô được dùng để ngâm rượu (rượu chuối hột) hoặc làm thuốc hỗ trợ tiêu hóa, đau lưng, sỏi thận. Mặc dù ít dùng để ăn trực tiếp, nhưng loại chuối này lại có giá trị dược liệu cao.

Chuối Laba (Chuối cao sản)

Trong các loại chuối ở Việt Nam chúng ta không thể không nhắc đến chuối Laba - một đặc sản nổi tiếng của tỉnh Lâm Đồng. Chuối có quả dài, cong đều, vỏ dày màu vàng tươi. Thịt chuối vàng óng, dẻo và ngọt đậm, tỏa mùi thơm dễ chịu. Nhờ vào chất lượng thơm ngon đặc trưng, chuối Laba từng được xem là loại trái cây cao cấp phục vụ thị trường trong nước và có tiềm năng xuất khẩu.

Một số loại chuối đặc sản khác

Ngoài các giống chuối phổ biến kể trên, Việt Nam còn có một số loại chuối đặc biệt theo vùng miền như chuối Tá Quạ (Bạc Liêu, Cà Mau) với quả to khổng lồ, chủ yếu dùng để luộc hoặc nướng, chuối Ngự Phụng (Quảng Trị) có hình dáng cong vút như đuôi chim phượng, vỏ mỏng đẹp mắt…

Thành phần dưỡng chung của các loại chuối ở Việt Nam

Dù các loại chuối ở Việt Nam có hương vị và đặc điểm riêng, nhưng về cơ bản, thành phần dinh dưỡng chung của chúng khá tương đồng và đều mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Dưới đây là những dưỡng chất chính mà bạn có thể tìm thấy trong hầu hết các loại chuối phổ biến ở Việt Nam (tính trên 100g phần ăn được của chuối chín):

Chất dinh dưỡng đa lượng

Chuối là một nguồn cung cấp năng lượng tuyệt vời, chủ yếu từ carbohydrate:

• Năng lượng (khoảng 89 - 105 kcal): Chuối cung cấp năng lượng nhanh chóng và dễ tiêu hóa, lý tưởng cho những người cần bổ sung năng lượng tức thì như vận động viên hoặc người làm việc thể lực.
• Carbohydrate (khoảng 22.8 - 27g): Đây là thành phần chính, cung cấp năng lượng cho cơ thể.
• Đường tự nhiên bao gồm glucose, fructose, sucrose (Khoảng 12.2 - 14.4): Khi chuối chín, tinh bột chuyển hóa thành đường, giúp chuối có vị ngọt đặc trưng.
• Chất xơ (khoảng 2.6 - 3.1g): Chuối chứa cả chất xơ hòa tan (pectin) và không hòa tan, rất tốt cho hệ tiêu hóa.
• Protein (khoảng 1.1 - 1.3g): Chuối không phải là nguồn protein dồi dào, nhưng vẫn đóng góp một lượng nhỏ vào nhu cầu protein hàng ngày.
• Chất béo (khoảng 0.3 - 0.4g): Điều này khiến chuối trở thành một lựa chọn lành mạnh cho những ai đang theo dõi lượng chất béo nạp vào.
• Nước: Chiếm khoảng 75% trọng lượng.

Vitamin và khoáng chất quan trọng

Các loại chuối ở Việt Nam đều là nguồn cung cấp dồi dào các loại vitamin và khoáng chất thiết yếu như:

• Kali: Đây là khoáng chất nổi bật nhất trong chuối, với khoảng 358 - 422mg (chiếm khoảng 9 - 12% nhu cầu khuyến nghị hàng ngày).
• Vitamin B6: Chuối là nguồn cung cấp Vitamin B6 rất tốt, với khoảng 0.367 - 0.4mg (đáp ứng khoảng 28 - 33% nhu cầu hàng ngày).
• Vitamin C: Khoảng 8.7 - 10.3mg (đáp ứng khoảng 15 - 17% nhu cầu hàng ngày).
• Magie: Khoảng 27 - 31.9mg (đáp ứng khoảng 7 - 8% nhu cầu hàng ngày).
• Mangan: Khoảng 0.27 - 0.3mg
• Các vitamin và khoáng chất khác (với lượng nhỏ hơn): Folate (Vitamin B9), Vitamin A (dạng tiền vitamin A), Photpho, Sắt, Đồng, Riboflavin (Vitamin B2), Niacin (Vitamin B3).

Hợp chất thực vật có hoạt tính sinh học

Ngoài các vitamin và khoáng chất truyền thống, chuối còn chứa nhiều hợp chất có lợi khác như:

• Chất chống oxy hóa: Chuối chứa các flavonoid và amin như dopamine và catechin.
• Serotonin và Tryptophan: Chuối chứa tryptophan, một axit amin mà cơ thể có thể chuyển hóa thành serotonin.

Lợi ích sức khỏe khi ăn chuối đúng cách, đủ lượng

Với thành phần dinh dưỡng phong phú và hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, chuối sẽ mang đến những lợi ích sức khỏe tuyệt vời nếu bạn biết ăn đúng cách và đủ lượng.

Cung cấp năng lượng nhanh và bền vững

Chuối chứa nhiều đường tự nhiên (glucose, fructose, sucrose) và tinh bột, cung cấp năng lượng tức thì cho cơ thể. Loại trái cây này giúp bổ sung năng lượng nhanh chóng trước, trong và sau khi tập luyện. Khác với đường tinh luyện gây tăng vọt và giảm đột ngột đường huyết, đường trong chuối kết hợp với chất xơ giúp giải phóng năng lượng từ từ, giữ mức đường huyết ổn định, tránh cảm giác mệt mỏi hay thèm ăn vặt giữa chừng.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch và huyết áp

Hàm lượng kali dồi dào trong chuối giúp cân bằng điện giải, điều hòa hoạt động của tim và mạch máu. Việc bổ sung đủ kali giúp giảm tác động của natri (muối) lên huyết áp, từ đó giảm nguy cơ cao huyết áp và các bệnh tim mạch, đột quỵ. Chuối cũng chứa magie, một khoáng chất quan trọng khác hỗ trợ chức năng cơ bắp và thần kinh, bao gồm cả cơ tim.

Cải thiện hệ tiêu hóa khỏe mạnh

Chuối là nguồn cung cấp cả chất xơ hòa tan và không hòa tan. Chất xơ không hòa tan (cellulose) giúp tăng khối lượng phân, ngăn ngừa táo bón và thúc đẩy nhu động ruột đều đặn. Chất xơ hòa tan (pectin) tạo thành gel trong đường tiêu hóa, làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp bạn cảm thấy no lâu hơn và ổn định đường huyết.

Đặc biệt, chuối xanh chứa tinh bột kháng không được tiêu hóa ở ruột non mà đi xuống ruột già, trở thành thức ăn cho các lợi khuẩn. Điều này giúp cải thiện sức khỏe hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.

Hỗ trợ giảm cân hiệu quả

Nhờ hàm lượng chất xơ dồi dào, chuối giúp bạn cảm thấy no lâu hơn, giảm cảm giác thèm ăn và hạn chế lượng calo nạp vào cơ thể. Chất xơ và tinh bột kháng trong chuối giúp điều hòa đường huyết, ngăn chặn tình trạng tăng đột biến insulin thường dẫn đến tích trữ chất béo. Một quả chuối cỡ trung bình chỉ chứa khoảng 100 - 110 calo, là lựa chọn tuyệt vời cho bữa ăn nhẹ lành mạnh.

Tăng cường sức khỏe xương

Magie trong trái chuối góp phần hỗ trợ chuyển hóa canxi và duy trì sức khỏe xương chắc khỏe. Chuối xanh chứa fructooligosaccharides (FOS), một loại probiotic giúp tăng khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.

Với sự đa dạng về chủng loại và giá trị dinh dưỡng phong phú, các loại chuối ở Việt Nam xứng đáng là “người bạn đồng hành” tốt cho sức khỏe. Việc bổ sung chuối vào chế độ ăn hằng ngày là lựa chọn đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích bất ngờ, góp phần nâng cao sức khỏe của mỗi người trong chúng ta.