Các triệu chứng biểu hiện bệnh gan và cách phòng bệnh

Gan là một cơ quan nằm ngay dưới khung xương sườn bên phải của bụng, có thể nặng tới 1,8 kg. Gan cần thiết để giúp tiêu hóa thức ăn, loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể và tạo ra các chất, gọi là yếu tố đông máu, giúp máu lưu thông tốt, cùng nhiều nhiệm vụ quan trọng khác. Vì vậy, khi gan của bạn không hoạt động tốt, toàn bộ cơ thể bạn có thể bị ảnh hưởng và biểu hiện bệnh gan thông qua các triệu chứng khác nhau.

Các biểu hiện bệnh gan thường gặp

Khi chẩn đoán bệnh gan, bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng của bệnh nhân và tiến hành khám thực thể. Bệnh gan không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng có thể nhìn thấy hoặc cảm nhận được. Nếu có, các biểu hiện bệnh gan thường gặp sẽ bao gồm:

• Ngứa da.
• Phân nhạt màu.
• Căng tức hạ sườn phải.
• Nước tiểu thường có màu sẫm do bilirubin được bài tiết qua thận. Nồng độ bilirubin cao có thể là do tình trạng viêm, hoặc các bất thường khác của tế bào gan hoặc tắc nghẽn ống mật.
• Vàng da, vàng mắt: Là hiện tượng da và lòng trắng mắt chuyển sang màu vàng do nồng độ bilirubin (sắc tố mật) trong máu cao bất thường. Đôi khi, vàng da là do sự phân hủy của một số lượng lớn hồng cầu, có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh. Triệu chứng vàng da thường là dấu hiệu đầu tiên và đôi khi là duy nhất của bệnh gan.
• Cổ trướng: Là tình trạng chất lỏng từ bề mặt gan và ruột rò rỉ gây tích tụ chất lỏng trong khoang bụng. Dấu hiệu cổ trướng thường đi kèm với các đặc điểm bệnh gan khác như tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Các triệu chứng của cổ trướng bao gồm khoang bụng căng phồng, gây khó chịu và khó thở.
• Giãn tĩnh mạch thực quản là tình trạng các mạch máu bị giãn ở thành phần dưới của thực quản dễ bị chảy máu. Khi các tĩnh mạch thực quản vỡ có thể dẫn đến mất máu đáng kể do nôn ra máu hoặc mất máu qua đường tiêu hóa gây tiêu phân đen, màu hắc ín hoặc có máu, chóng mặt, xanh xao.

Các loại bệnh gan và nguyên nhân đi kèm

Bệnh gan được chia thành nhiều loại kèm theo nguyên nhân dẫn đến bệnh..

Viêm gan do nhiễm trùng và tự miễn

Ký sinh trùng và virus có thể lây nhiễm vào gan, gây sưng tấy và kích ứng, tình trạng viêm này khiến gan không thể hoạt động bình thường. Các loại virus gây tổn thương gan có thể lây lan qua máu hoặc thức ăn, nước uống ô nhiễm hoặc tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm bệnh.

Viêm gan A lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc thân mật, tiêm chích và dùng chung đồ ăn thức uống. Hầu hết mọi người mắc bệnh này bằng cách ăn hoặc uống thứ gì đó không hợp vệ sinh bị nhiễm phân. Bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào và bệnh thường tự biến mất trong vòng 6 tháng mà không gây tổn hại lâu dài.

Viêm gan B lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung kim tiêm hoặc lây từ mẹ sang con. Nếu viêm gan B kéo dài hơn 6 tháng, bệnh nhân sẽ có nguy cơ dễ mắc bệnh xơ gan hoặc ung thư gan hơn những người khác.

Viêm gan C lây truyền qua máu bị nhiễm bệnh xâm nhập vào máu của bạn.. Các nhân viên y tế có thể bị nhiễm bệnh do kim tiêm bị nhiễm trùng vô tình đâm vào người. Các triệu chứng của bệnh có thể không xuất hiện trong nhiều năm và được phát hiện tình cờ qua các xét nghiệm.

Không giống như viêm gan A, B và C, viêm gan tự miễn là do hệ thống miễn dịch của chính cơ thể gây ra. Vì lý do nào đó, hệ thống miễn dịch của chính người bệnh bắt đầu tấn công các tế bào gan, gây tổn thương, có thể dẫn đến các rối loạn khác, thậm chí là suy gan.

Bệnh gan liên quan đến rượu

Gan nhiễm mỡ liên quan đến rượu là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan do rượu. Nếu bạn uống quá nhiều rượu, đặc biệt là trong thời gian dài, các tế bào gan sẽ bị tổn thương và lâu dần dẫn đến viêm gan do rượu.

Xơ gan do rượu là hậu quả nghiêm trọng nhất của bệnh gan liên quan đến rượu. Mô sẹo đã hình thành trong gan gây nên xơ gan và khiến gan khó hoạt động bình thường.

Bệnh gan không do rượu

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) xảy ra khi có quá nhiều chất béo dư thừa bên trong gan có thể làm viêm gan.

Viêm đường mật nguyên phát tấn công các ống nhỏ trong gan gọi là ống mật. Khi các ống dẫn mật bị tổn thương, mật sẽ ứ lại bên trong gan và gây nên tình trạng vàng da ứ mật.

Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát làm sẹo ống mật của và cuối cùng có thể làm tắc mật hoàn toàn. Mật tích tụ bên trong gan và khiến gan khó hoạt động hơn, có thể dẫn đến ung thư gan sau này.

Ung thư gan

Ung thư gan ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn nữ giới và người da đen thường xuyên hơn người da trắng. Ung thư gan có thể lan tràn từ một bộ phận khác của cơ thể, như ung thư phổi, đại tràng hoặc vú. Nhưng một số bệnh ung thư có thể bắt đầu nguyên phát ở gan như ung thư biểu mô tế bào gan, là hậu quả của viêm gan hoặc uống quá nhiều rượu.

Ung thư ống mật xảy ra khi các tế bào ung thư tấn công các ống chạy từ gan đến ruột non để mang mật. Loại ung thư này chủ yếu xuất hiện ở những người trên 50 tuổi.

Phòng ngừa bệnh gan

Để ngăn ngừa mắc cá bệnh gan nguy hiểm, bạn có thể phòng ngừa bằng các biện pháp sau:

• Tiêm ngừa vắc xin viêm gan A và viêm gan B để tạo nên miễn dịch chủ động cho cơ thể.
• Hạn chế uống rượu, nếu uống hãy uống có chừng mực, tối đa một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và tối đa hai ly mỗi ngày đối với nam giới.
• Tránh các hành vi nguy cơ: Virus viêm gan có thể lây lan do vô tình bị kim tiêm đâm hoặc tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết của người bệnh. Vì vậy cần vệ sinh sạch sẽ, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, tránh dùng chung dao cạo râu, bàn chải, kim tiêm. Nếu là nhân viên y tế cần đảm bảo an toàn khi sử dụng kim tiêm và tiếp xúc với bệnh nhân.
• Thận trọng khi dùng thuốc: Chỉ dùng thuốc theo toa của bác sĩ và dùng theo đúng chỉ dẫn và rõ nguồn gốc. Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng phối hợp các thực phẩm chức năng, thuốc kê đơn hoặc các loại thuốc khác.
• Rửa sạch và chế biến kĩ các thực phẩm, rửa tay thật kỹ trước khi ăn hoặc chế biến thức ăn.
• Duy trì cân nặng vừa phải: Béo phì có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu vì vậy thường xuyên tập thể dục và có chế độ ăn uống phù hợp là một trong những biện pháp phòng bệnh.

Gan của bạn là một cơ quan quan trọng và cần được chăm sóc. Nhiều bệnh về gan có thể phòng ngừa được bằng vắc xin và thay đổi lối sống. Nếu bạn có bất kỳ biểu hiện bệnh gan nào, hãy liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt để được chẩn đoán càng sớm và điều trị kịp thời.