Chẩn đoán phân biệt là gì? Tìm hiểu một số quy trình cụ thể

Chẩn đoán phân biệt sẽ đề cập đến danh sách các tình trạng xảy ra và dẫn đến triệu chứng bệnh ở bệnh nhân nào đó. Các bác sĩ sẽ dựa theo danh sách này cùng với các yếu tố như tiền sử bệnh, kết quả khám sức khỏe và xét nghiệm chẩn đoán để đưa ra những chỉ định chính xác trong việc điều trị. Mời bạn theo dõi bài viết để tham khảo chi tiết về chẩn đoán phân biệt là gì và những điều liên quan đến chẩn đoán phân biệt.

Chẩn đoán phân biệt là gì?

Chẩn đoán phân biệt là quá trình mà bác sĩ thực hiện các bước để phân biệt những tình trạng có khả năng gây các triệu chứng bệnh ở một bệnh nhân. Trong quá trình này, bác sĩ sẽ xem xét về khả năng và đặt ra nhiều giả thuyết về nguyên nhân dẫn đến triệu chứng của bệnh. 

Sau đó, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân làm các xét nghiệm bổ sung để xác nhận chẩn đoán nghi ngờ trước đó. Tuy nhiên, chẩn đoán phân biệt sẽ không hoàn toàn dựa theo kết quả xét nghiệm. Điều này là do có một số tình trạng vẫn xuất hiện các triệu chứng tương tự.

Vì vậy, quá trình chẩn đoán phân biệt sẽ được thực hiện qua nhiều bước như thu thập thông tin từ tiền sử bệnh, bao gồm các triệu chứng bệnh nhân tự báo cáo, tiến hành khám sức khỏe và kiểm tra chẩn đoán.

Mục tiêu quan trọng của chẩn đoán phân biệt là thu hẹp lại danh sách khả năng xảy ra bệnh để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn. Đồng thời hướng dẫn việc điều trị, loại trừ một số tình trạng tiềm ẩn dễ dẫn đến nguy hiểm và đưa ra phương thức chăm sóc y tế phù hợp. 

Quy trình cụ thể khi làm chẩn đoán phân biệt là gì?

Thông thường, quy trình chẩn đoán phân biệt sẽ bao gồm 2 bước cơ bản là lấy bệnh sử và khám sức khỏe.

Tiến hành lấy bệnh sử

Bác sĩ tiến hành phỏng vấn bệnh nhân để thu thập thông tin về tiền sử bệnh tật:

• Triệu chứng bệnh: Bác sĩ hỏi về triệu chứng bệnh mà người bệnh đang trải qua gồm mức độ đau, thời gian bắt đầu và sự thay đổi của bệnh theo thời gian.
• Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các vấn đề sức khỏe bệnh nhân đã từng trải qua gồm bệnh mãn tính, phẫu thuật hoặc vấn đề về sức khỏe của gia đình.
• Thuốc đã sử dụng: Bác sĩ hỏi về các loại thuốc hoặc sản phẩm mà bệnh nhân đã từng sử dụng. Điều này cũng có thể làm ảnh hưởng đến triệu chứng và tình trạng bệnh.
• Yếu tố rủi ro: Bác sĩ có thể hỏi về yếu tố rủi ro gồm hút thuốc, tiếp xúc các chất độc hại hoặc hoạt động liên quan đến triệu chứng.

Khám sức khỏe

Bác sĩ tiến hành kiểm tra lâm sàng để đánh giá các chỉ số cơ bản như nhịp tim, huyết áp, nghe phổi và kiểm tra các khu vực thể liên quan triệu chứng bệnh. Các kiểm tra gồm:

• Đo nhịp tim: Sử dụng stethoscope để nghe và đếm số nhịp tim trong mỗi phút. Nhịp tim là chỉ số quan trọng với sức khỏe tim mạch và gợi ý các vấn đề về tim mạch hoặc huyết áp.
• Đo huyết áp: Sử dụng máy đo huyết áp để đo áp lực máu ở mạch máu. Kết quả gồm có áp lực tâm trương (systolic) và áp lực tâm thu (diastolic). Áp lực máu cao gợi ý đến tình trạng huyết áp cao và vấn đề tim mạch, mạch máu.
• Nghe phổi: Sử dụng stethoscope (ống nghe) để nghe âm thanh từ phổi khi hít thở. Việc này để xác định các vấn đề liên quan đến hệ hô hấp như viêm phổi, hen suyễn,...
• Kiểm tra khu vực khác: Bác sĩ kiểm tra thêm ở các bộ phận cơ thể khác nhau tùy thuộc vào triệu chứng bệnh. Điều này còn bao gồm kiểm tra các đốm da hoặc các vị trí liên quan đến triệu chứng đau hoặc sưng to ở người bệnh. 

Việc kiểm tra sức khỏe sẽ giúp cho bác sĩ có cái nhìn tổng quan về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và thu thập thông tin cơ bản để đưa ra việc chẩn đoán. Nếu có các biểu hiện bất thường, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện xét nghiệm hoặc tiến hành khám sâu để xác định rõ hơn nguyên nhân gây triệu chứng bệnh.

Tiến hành xét nghiệm chẩn đoán phân biệt dựa vào thông tin bệnh sử và khám sức khỏe để bác sĩ đưa ra một vài ước đoán về nguyên nhân gây ra triệu chứng bệnh. Để chẩn đoán cụ thể hơn, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm hình ảnh (siêu âm, CT, MRI) hoặc nội soi để xem sâu hơn vào các bộ phận và cấu trúc trong cơ thể.

Khi thực hiện những bước này, bác sĩ sẽ thu thập được các thông tin quan trọng, đánh giá tình trạng sức khỏe và loại trừ nguyên nhân khác để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn. Chẩn đoán phân biệt còn đòi hỏi sự hợp tác giữa nhiều chuyên gia y tế và áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để đảm bảo độ chính xác và hiệu quả trong quá trình chẩn đoán bệnh.

Đưa ra ví dụ cụ thể về chẩn đoán phân biệt

Dưới đây là ví dụ cụ thể về các bước chẩn đoán bệnh đột quỵ.

Bước 1: Kiểm tra triệu chứng bệnh đột quỵ

Bác sĩ sẽ thực hiện các kiểm tra để xác định cụ thể triệu chứng của đột quỵ. Cụ thể như tình trạng giảm tỉnh táo về tinh thần, vấn đề phối hợp và cân bằng, thị lực có dấu hiệu bất thường, tê mỏi hoặc yếu vùng mặt, cánh tay hoặc chân hay khó khăn khi giao tiếp.

Bước 2: Lấy bệnh sử

Bác sĩ hỏi chi tiết về tiền sử bệnh của bệnh nhân để xem xét các yếu tố rủi ro khi bị đột quỵ như huyết áp cao, bệnh tiểu đường, cholesterol cao hoặc xơ vữa động mạch. Điều này sẽ giúp đánh giá về nguy cơ của bệnh nhân.

Bước 3: Xét nghiệm hình ảnh

Bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân làm xét nghiệm hình ảnh như chụp CT hoặc MRI của não để xác định nguyên nhân và phạm vi tổn thương trong đột quỵ.

Bước 4: Xét nghiệm máu

Việc thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra về các chỉ số quan trọng gồm xét nghiệm đông máu, đo lượng đường glucose, cholesterol và một số xét nghiệm khác để xác định về nguy cơ tim mạch.

Bước 5: ECG hoặc EKG

Đây là các xét nghiệm để kiểm tra cụ thể hoạt động của điện tim. Nó giúp phát hiện những vấn đề có liên quan đến tim hoặc gây ra tình trạng đột quỵ.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã biết được chẩn đoán phân biệt là gì và hiểu thêm quy trình để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn. Quá trình thực hiện chẩn đoán phân biệt có thể diễn ra trong thời gian dài, tuy nhiên, cách tiếp cận hợp lý và theo hệ thống sẽ giúp bác sĩ xác định và chẩn đoán triệu chứng cụ thể hơn.

Xem thêm: 

Xét nghiệm phân là gì? Mục đích của xét nghiệm phân

Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh phổ biến hiện nay