Chẩn đoán suy đa tạng bằng cách nào? Biện pháp điều trị suy đa tạng

Chứng suy đa tạng vô cùng nguy hiểm và phức tạp, cần được can thiệp và xử lý kịp thời nhằm tránh những nguy cơ ảnh hưởng đến cơ thể. Bài viết này sẽ gửi đến bạn những thông tin về hội chứng suy đa tạng, nguyên nhân và chẩn đoán suy đa tạng cũng như cách điều trị cụ thể nhằm bảo vệ tính mạng.

Khái quát về hội chứng suy đa tạng

Suy đa tạng là thuật ngữ chỉ tình trạng suy giảm đồng thời tối thiểu 2 trong các cơ quan quan trọng của cơ thể như gan, tim mạch, phổi, thận… Suy đa tạng là hậu quả của chứng rối loạn chức năng đa cơ quan, thường gặp phải ở người bị nhiễm trùng huyết, chấn thương, viêm tụy hoặc bỏng nặng.

Chứng suy đa tạng xuất hiện cấp tính, có diễn tiến nặng và phức tạp, tỉ lệ tử vong cao trong trường hợp bệnh nhân không được cấp cứu kịp thời và điều trị tích cực ở khoa hồi sức tích cực. Căn cứ vào số lượng cơ quan bị ảnh hưởng, tình trạng suy giảm chức năng và mức độ của tổn thương mà bác sĩ có thể tiên đoán khả năng phục hồi hoặc kết quả xấu đối với người bệnh.

Suy đa tạng xảy ra do nhiều nguyên nhân đa dạng, chủ yếu là vấn đề cấp tính khiến hệ thống nhiều cơ quan trong cơ thể bị rối loạn. Trong đó, nhiễm khuẩn là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây suy đa tạng. Khi bị nhiễm khuẩn, vi khuẩn xâm nhập vào máu gây đáp ứng viêm hệ thống, các cytokine gây viêm được giải phóng làm mất cân bằng, yếu tố kháng viêm ít hơn yếu tố gây viêm, dẫn đến cơ quan thứ phát sẽ bị tổn thương tạo thành vòng xoắn suy đa tạng.

Dấu hiệu của chứng suy đa tạng

Vì các hệ thống cơ quan đồng thời cùng bị tổn thương và suy giảm chức năng hoạt động nên những dấu hiệu của suy đa tạng khá phức tạp. Các triệu chứng sẽ thay đổi tùy thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng, chẳng hạn như:

• Triệu chứng về tiêu hóa: Suy hệ tiêu hóa gây chảy máu tiêu hóa, viêm teo niêm mạc dạ dày, tăng tính thấm niêm mạc ruột.
• Triệu chứng về hô hấp: Suy hô hấp dẫn đến nhiễm toan chuyển hóa, tăng tính thấm mao mạch, các đầu chi tím tái do máu không trao đổi được oxy. Người bệnh sẽ thở nhanh, khó thở hoặc thở không đều.
• Triệu chứng về tuần hoàn: Suy tuần hoàn khiến bệnh nhân bị tụt huyết áp, thân nhịp cao hoặc thấp bất thường, có thể trên 38 độ hoặc dưới 36 độ, mạch đập nhanh, nhỏ, có khi không bắt được mạch, nhiễm toan chuyển hóa, tiểu ít…
• Triệu chứng về gan mật: Suy đa tạng gây rối loạn chức năng gan mật làm giảm tổng hợp muối, mật, IgA, chuyển hóa tăng, dị hóa ngoại biên tăng.
• Triệu chứng của suy thận: Bệnh nhân bị thiểu niệu, không ổn định huyết động, creatinine trong máu tăng.
• Triệu chứng về thần kinh: Rối loạn thần kinh trung ương với những biểu hiện như mê sảng, thay đổi tri giác, hôn mê, lú lẫn.

Các triệu chứng trên sẽ giúp bác sĩ nhận biết sớm dấu hiệu và chẩn đoán suy đa tạng, từ đó cấp cứu kịp thời. Đây là biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe và có thể ảnh hưởng đến tính mạng hoặc để lại nhiều hậu quả nặng nề nếu người bệnh được cấp cứu chậm trễ hoặc không đúng cách.

Phương pháp chẩn đoán suy đa tạng

Không những tình trạng suy đa tạng có diễn biến phức tạp và nguy hiểm mà cách chẩn đoán suy đa tạng cũng đối mặt với không ít khó khăn. Nhằm chẩn đoán chính xác, có đầy đủ thông tin để đánh giá tình hình mắc bệnh cũng như điều trị, bác sĩ sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố, bao gồm triệu chứng và kết quả của các xét nghiệm. Cụ thể có các kỹ thuật chẩn đoán sau:

• Chẩn đoán xác định: Nếu có đồng thời 2 đặc điểm sau thì người bệnh được kết luận mắc chứng suy đa tạng, đó là bảng điểm SOFA giúp đánh giá mức độ suy đa tạng đạt từ 3 điểm trở lên, so với lúc nhập viện tăng lên ít nhất 1 điểm, suy tại tối thiểu 2 tạng trong 24 giờ và có nhiễm khuẩn nặng hoặc bị sốc nhiễm khuẩn.
• Chẩn đoán phân biệt: Cần phân biệt chứng suy đa tạng có liên quan và không liên quan đến nhiễm khuẩn để chẩn đoán bệnh.
• Chẩn đoán mức độ: Thang điểm SOFA dùng để đánh giá sự nghiêm trọng của chứng suy đa tạng. Hội chứng này có thể nhận biết đơn giản thông qua các triệu chứng nặng dần, mức độ hệ cơ quan suy giảm chức năng và độ nguy hiểm trở nên nghiêm trọng hơn.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần kiểm tra nồng độ Lactate trong máu, số lượng các cơ quan bị suy giảm chức năng trong cơ thể và tình trạng hạ huyết áp không đáp ứng với thuốc vận mạch. Thông qua các xét nghiệm này, bác sĩ có thể chẩn đoán suy đa tạng và có phương án điều trị thích hợp.

Biện pháp điều trị suy đa tạng

Người bị suy đa tạng sẽ được điều trị dựa theo nguyên nhân, điều trị kiểm soát viêm toàn thân, rối loạn chức năng của các cơ quan, ngăn ngừa các cơ quan khác tiếp tục bị ảnh hưởng. Dưới đây là những phương pháp điều trị được áp dụng:

Điều trị dự phòng

Bác sĩ sẽ dự phòng biến chứng suy đa tạng bằng phương pháp dẫn lưu mổ, cắt mô bị hoại tử ở tạng bị ảnh hưởng với mục đích kiểm soát ổ nhiễm khuẩn. Người bệnh cần được đảm bảo có đủ oxy, theo dõi hồi sức, nếu có thiếu máu cục bộ thì phải được kiểm soát kịp thời. Dinh dưỡng được cung cấp qua đường truyền tĩnh mạch hoặc tiêu hóa của bệnh nhân nếu chức năng tiêu hóa không bị suy giảm.

Điều trị tại tạng bị suy giảm chức năng

Tùy vào tạng bị suy chức năng mà cách điều trị sẽ khác nhau, cụ thể:

• Suy chức năng tim mạch được điều trị tối ưu hóa việc cung cấp oxy, ổn định rối loạn huyết động học, điều chỉnh thiếu máu, đặt dẫn lưu áp xe, giảm đau, trị nhiễm khuẩn, ổn định thân nhiệt…
• Suy chức năng thần kinh trung ương được điều trị kiểm soát triệu chứng tụt huyết áp, rối loạn cân bằng điện giải, giảm hoặc tăng đường huyết quá mức…
• Rối loạn chức năng huyết học được điều trị cân bằng nồng độ hemoglobin trong máu, oxy được đảm bảo cung cấp đến các mô…
• Suy chức năng hô hấp được điều trị thông khí cơ học, cung cấp đủ oxy cho người bệnh, phục hồi phổi bị xẹp…

Suy đa tạng là tình trạng khá nghiêm trọng vì các cơ quan nội tạng trong cơ thể bị ảnh hưởng và suy giảm chức năng, tác động xấu đến sức khỏe. Mong rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích về chẩn đoán suy đa tạng. Nếu không can thiệp y tế sớm, người bệnh có thể tử vong nên cần được bác sĩ theo dõi nhằm chủ động phòng ngừa ngay từ ban đầu.

Xem thêm: 

• Suy đa tạng có nguy hiểm không? Tìm hiểu triệu chứng của suy đa tạng
• Suy đa tạng có chữa được không? Điều trị suy đa tạng như thế nào?