Chấn thương dây chằng chéo sau là gì? Cách xử lý thế nào?

Dây chằng chéo sau (PCL) là một trong những cấu trúc chính ở đầu gối, đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định khớp. Dây chằng là mô xơ chắc khỏe kết nối xương và PCL kết nối xương đùi (xương đùi) với xương chày (xương chày). Cùng với dây chằng chéo trước (ACL), các dây chằng chéo sau tạo thành một cấu trúc giống hình chữ thập ở giữa đầu gối, đảm bảo chuyển động trơn tru và ngăn ngừa chuyển động quá mức ở khớp gối.

Chấn thương dây chằng chéo sau là gì?

Chấn thương dây chằng chéo sau xảy ra khi PCL bị kéo căng quá mức hoặc bị rách, thường là do chấn thương đột ngột hoặc tác động vào đầu gối. Mặc dù chấn thương dây chằng chéo sau ít phổ biến hơn chấn thương dây chằng chéo trước nhưng chúng vẫn có thể gây suy nhược và ảnh hưởng đến khả năng đi bộ, chạy và thực hiện các hoạt động thể chất của bạn.

Chấn thương dây chằng chéo sau thường xảy ra trong các môn thể thao đối kháng, tai nạn ô tô hoặc ngã khiến đầu gối bị đẩy về phía sau. Mặc dù chấn thương dây chằng chéo sau có thể không gây ra nhiều đau đớn hoặc khuyết tật như chấn thương ACL, nhưng nó vẫn có thể dẫn đến khó chịu đáng kể, sưng tấy và khó cử động đầu gối. Bệnh nhân có thể cảm thấy khớp gối lỏng lẻo hoặc không ổn định, đặc biệt là khi đi bộ hoặc đặt trọng lượng lên chân bị thương.

Các triệu chứng của chấn thương dây chằng chéo sau

Chấn thương dây chằng chéo sau có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng, nhưng các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau ở đầu gối, đặc biệt là ở mặt sau của khớp;
• Sưng tấy phát triển trong vòng vài giờ sau chấn thương;
• Khó đi lại hoặc dáng đi bất thường;
• Cảm giác không ổn định hoặc lỏng lẻo ở đầu gối;
• Giảm phạm vi chuyển động;
• Nhạy cảm khi ấn vào đầu gối.

Mặc dù chấn thương dây chằng chéo sau thường gây ra cơn đau và mất ổn định ít dữ dội hơn chấn thương dây chằng chéo trước nhưng bạn không được chủ quan mà vẫn cần được chăm sóc và chú ý đúng cách để đảm bảo phục hồi hoàn toàn.

Trường hợp không có tổn thương liên quan đến các bộ phận khác của đầu gối thì sau khi bị chấn thương dây chằng chéo sau mức độ nhẹ, bạn sẽ không nhận thấy bất kỳ thay đổi gì. Tuy nhiên, một khi các bộ phận khác của đầu gối cũng bị thương  thì triệu chứng sẽ nghiêm trọng hơn theo thời gian. Bạn có thể nhận thấy đầu gối bị lỏng lẻo, thậm chí các bộ phận khác bao gồm cả dây chằng hoặc sụn cũng tổn thương theo.

Nguyên nhân gây chấn thương dây chằng chéo sau

Các nguyên nhân phổ biến nhất gây chấn thương dây chằng chéo sau bao gồm:

• Tác động trực tiếp vào phía trước đầu gối, chẳng hạn như trong một vụ tai nạn xe hơi khi đầu gối đập vào bảng điều khiển.
• Ngã xuống đầu gối cong.
• Duỗi quá mức đầu gối khi chơi thể thao hoặc hoạt động thể chất.
• Các động tác xoắn đột ngột gây áp lực quá mức lên khớp gối.

Chấn thương dây chằng chéo sau cũng phổ biến trong các môn thể thao như bóng bầu dục, bóng đá và bóng rổ, nơi các vận động viên có thể va chạm hoặc bị ngã gây áp lực lên đầu gối.

Các lựa chọn phục hồi và điều trị

Thời gian phục hồi sau chấn thương dây chằng chéo sau có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết rách. Các vết rách nhẹ có thể lành khi nghỉ ngơi, trong khi các vết rách nghiêm trọng hơn có thể cần phục hồi chức năng trong vài tuần đến vài tháng.

Điều trị ban đầu

Đối với hầu hết các chấn thương dây chằng chéo sau, điều trị bảo tồn là bước đầu tiên bao gồm:

Nghỉ ngơi

Tránh đè nặng lên đầu gối bị thương để dây chằng lành lại.

Chườm lạnh

Chườm lạnh lên đầu gối trong 20 phút mỗi lần có thể làm giảm sưng và giảm đau.

Quấn gối

Quấn đầu gối bằng băng hoặc băng nén có thể giúp kiểm soát tình trạng sưng tấy.

Nâng cao chân

Giữ cho chân bị thương được nâng cao cũng có thể làm giảm sưng tấy.

Phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu là một phần thiết yếu của quá trình phục hồi sau chấn thương dây chằng chéo sau. Bác sĩ/chuyên gia vật lý trị liệu sẽ thiết kế các bài tập tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh đầu gối, cải thiện tính linh hoạt và phục hồi toàn bộ phạm vi chuyển động.

Trong một số trường hợp, có thể khuyến nghị đeo nẹp đầu gối để hỗ trợ thêm trong khi dây chằng lành lại.

Điều trị phẫu thuật

Đối với các chấn thương dây chằng chéo sau nghiêm trọng, đặc biệt là những chấn thương liên quan đến rách hoàn toàn, có thể cần phải phẫu thuật. Trong quá trình phẫu thuật, dây chằng bị tổn thương được tái tạo bằng cách sử dụng một mảnh ghép, thường được lấy từ một bộ phận khác trên cơ thể bệnh nhân hoặc từ người hiến tặng. Phục hồi chức năng sau phẫu thuật rất quan trọng để phục hồi hoàn toàn chức năng của đầu gối.

Cách phòng ngừa chấn thương dây chằng chéo sau

Để giảm nguy cơ chấn thương dây chằng chéo sau, điều quan trọng là bạn phải chú ý thực hiện các lời khuyên sau đây:

• Luôn khởi động đúng cách trước khi hoạt động thể chất.
• Tập luyện các bài tập có tác dụng tăng cường cơ xung quanh đầu gối để hỗ trợ tốt hơn.
• Sử dụng các kỹ thuật phù hợp trong thể thao và bài tập để tránh gây áp lực quá mức lên khớp gối.
• Luôn mang đồ bảo hộ thích hợp khi chơi thể thao, chẳng hạn như mang giày đá banh, giày bóng rổ chuyên dụng,...
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, lành mạnh, bổ sung thường xuyên các loại thực phẩm giàu protein, canxi và vitamin D để giúp duy trì sức mạnh của cơ xương khớp và dây chằng.

Tóm lại, mặc dù chấn thương dây chằng chéo sau ít phổ biến hơn và thường ít nghiêm trọng hơn chấn thương dây chằng chéo trước nhưng không vì thế mà xem nhẹ hoặc không áp dụng việc điều trị và phục hồi chức năng kịp thời, phù hợp. Cần biết rằng, bất kỳ tổn thương/chấn thương nào trên cơ thể, việc can thiệp sớm và lập kế hoạch phục hồi toàn diện là vô cùng cần thiết để phục hồi sự ổn định của đầu gối và ngăn ngừa các biến chứng trong tương lai. Nếu bạn gặp các triệu chứng của chấn thương dây chằng chéo sau, hãy tham khảo ý kiến ​​chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được chẩn đoán và lập kế hoạch điều trị phù hợp.