Chỉ số AST và ALT là gì? Phản ánh như thế nào về tình trạng sức khoẻ của bạn?

Chỉ số AST và ALT là một trong những chỉ số xét nghiệm phổ biến và quan trọng liên quan đến gan. Trong thời gian gần đây, các bệnh lý về gan có xu hướng gia tăng. Vì vậy, việc theo dõi tình trạng của gan là hết sức cần thiết. Sau đây, mời bạn cùng Long Châu tìm hiểu về ý nghĩa của chỉ số AST và ALT.

Chỉ số AST và ALT là gì?

Chỉ số AST và ALT là hai chỉ số men gan giúp đánh giá tình trạng tổn thương ở gan. Thực chất, AST và ALT là hai loại enzyme được phân bố rộng rãi trong cơ thể nhưng được tìm thấy nhiều nhất trong tế bào nhu mô gan. Tuy nhiên, tỷ lệ của chúng trong huyết thanh đặc trưng cho các nguyên nhân cụ thể của tổn thương tế bào gan. Vậy nên có thể dễ dàng xác định được chỉ số AST và ALT qua xét nghiệm máu.

Khi gan của bạn bị tổn thương, AST và ALT sẽ được giải phóng vào máu làm chỉ số AST và ALT sẽ tăng cao. Điều này giúp bác sĩ chẩn đoán và đánh giá mức độ tổn thương gan.

Chỉ số AST (SGOT)

AST là tên viết tắt của enzyme Aspartate transaminase, hay còn gọi với tên gọi khác là SGOT (Glutamic-oxaloacetic transaminase). Đây là một loại enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa acid amin trong cơ thể.

AST chủ yếu nằm trong tế bào gan và một lượng nhỏ trong tim, thận, não và cơ của bạn. Mức AST cao là dấu hiệu của tổn thương gan, nhưng cũng có thể có nghĩa là bạn bị tổn thương ở một cơ quan khác như tim, thận, não và cơ. Đây là lý do các bác sĩ thường làm xét nghiệm AST cùng với các xét nghiệm men gan khác, điển hình là ALT.

Khi bạn khoẻ mạnh, AST (SGOT) nằm trong khoảng từ 5 đến 40 đơn vị trên mỗi lít huyết thanh (U/L hoặc UI/L).

Chỉ số ALT (SGPT)

ALT là tên viết tắt của enzyme Alanine transaminase, hay còn gọi với tên gọi khác là SGPT. Đây là một loại enzyme xúc tác quá trình chuyển hóa protein thành năng lượng cho tế bào gan.

ALT chủ yếu được tìm thấy trong tế bào gan và một số ít trong tế bào cơ vân và tim. Do đó có thể nói, so với AST thì ALT là chỉ số đặc hiệu hơn, đánh giá rõ nét hơn tình trạng tổn thương gan.

Mức bình thường của ALT (SGPT) là từ 7 U/L đến 56 U/L.

Mức AST và ALT cao phản ánh tình trạng gan của bạn như thế nào?

Nồng độ hơi cao (<100 U/L)

Có thể gặp ở bệnh nhân mắc bệnh gan mạn tính (viêm gan mạn, xơ gan, di căn gan), viêm gan cấp do virus. Ngoài ra, mức AST và ALT có thể tăng nhẹ do bệnh nhân nghiện rượu bia hoặc đang sử dụng các loại thuốc như statin, aspirin và một số thuốc hỗ trợ giấc ngủ.

Nồng độ cao (<300 U/L)

Bệnh nhân thường mắc viêm gan do uống quá nhiều rượu. Tại thời điểm này, AST ưu thế hơn ALT nhưng không vượt quá 2 - 10 lần so với giới hạn bình thường.

Nồng độ rất cao (>3000 U/L)

Bệnh nhân thường mắc các bệnh do tế bào gan bị hoại tử như viêm gan do virus cấp hoặc mạn tính, gan nhiễm độc rượu, nhiễm độc hoá chất hoặc thuốc, gan trụy mạch.

Ngoài ra, trong trường hợp bệnh nhân sử dụng thuốc hỗ trợ một bệnh nào đó có ảnh hưởng đến quá trình chuyển hoá của gan hoặc gây độc tế bào gan, chỉ số AST và ALT có thể tăng đến 3000 U/L. Thậm chí với bệnh nhân suy gan cấp hoặc sốc gan, chỉ số men gan tăng cao đến 5000 U/L.

Khi nào nên xét nghiệm AST và ALT?

Nên xét nghiệm AST và ALT khi có những dấu hiệu của bệnh hoặc tổn thương gan sau:

• Mệt mỏi dai dẳng;
• Vàng da hoặc mắt;
• Nước tiểu sẫm màu;
• Phân vàng nhạt;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Ngứa da;
• Sưng chân hoặc mắt cá chân;
• Buồn nôn, nôn mửa;
• Xuất hiện các vết bầm tím.

Ngoài ra, cần theo dõi chỉ số AST và ALT định kỳ 1 - 3 tháng/lần với các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh hoặc tổn thương gan:

• Người lạm dụng rượu bia;
• Người có tiền sử viêm gan do virus A, B, C, D, E;
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh về gan;
• Đang sử dụng thuốc có tác dụng bất lợi cho gan;
• Người béo phì;
• Người bị tiểu đường hoặc hội chứng chuyển hoá.

Một số cách để ngăn ngừa các bệnh về gan

Dưới đây là một số cách ngăn ngừa các bệnh về gan:

• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh: Có nghĩa là ăn nhiều trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Tránh ăn quá nhiều đường, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.
• Hạn chế uống rượu: Nếu bạn uống rượu, hãy uống vừa phải. Đối với phụ nữ, vừa phải có nghĩa là không quá một ly mỗi ngày và đối với nam giới, không quá hai ly mỗi ngày.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp bảo vệ gan khỏi bị tổn thương. Mục tiêu là ít nhất 30 phút tập thể dục với cường độ trung bình hầu hết các ngày trong tuần.
• Tránh tiếp xúc với các chất độc hại: Điều này bao gồm thuốc lá, ô nhiễm không khí và các hóa chất độc hại.
• Kiểm soát cân nặng: Béo phì và thừa cân là những yếu tố nguy cơ chính của bệnh gan nhiễm mỡ.
• Tiêm chủng phòng viêm gan A và B: Viêm gan A và viêm gan B là những bệnh nhiễm trùng có thể gây tổn thương gan.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ: Điều này sẽ giúp bác sĩ phát hiện sớm các vấn đề về gan và điều trị kịp thời.

Gan là tạng lớn nhất trong cơ thể của bạn, được ví như một “nhà máy chuyển hoá”, một “bộ lọc” tự nhiên của cơ thể, chịu trách nhiệm cho quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng, sản xuất hormone và đào thải độc tố.

Đây cũng là cơ quan nội tạng duy nhất có khả năng tái tạo sau khi bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu bị tổn thương quá mức, nó có thể không thể tự chữa lành và dẫn đến tử vong. Hiểu đơn giản, cơ thể bạn không thể tồn tại nếu thiếu gan. Vì vậy, bạn cần phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý gan.

Chỉ số AST và ALT là hai trong số những xét nghiệm máu quan trọng nhất được sử dụng để đánh giá chức năng gan. Ngoài ra, để chẩn đoán chính xác hơn, có thể kết hợp với một số xét nghiệm khác như đo nồng độ Albumin và Bilirubin trong máu. Vì đây là những xét nghiệm đơn giản và an toàn, nên nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe gan của mình, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

Trên đây là một số thông tin về ý nghĩa của chỉ số AST và ALT. Hy vọng có thể giúp ích cho bạn trong quá trình chăm sóc sức khỏe của bản thân.

Xem thêm:

• Hướng dẫn cách đọc chỉ số xét nghiệm gan và ý nghĩa
• Chỉ số ALT cao bao nhiêu là nguy hiểm cho gan?