Điều trị viêm cầu thận cấp ở trẻ em

Viêm cầu thận cấp là tình trạng viêm nhiễm tại các cầu thận do cơ chế tự miễn, thường khởi phát bởi nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A. Bệnh này thường gặp ở trẻ từ 2 đến 12 tuổi.

Viêm cầu thận cấp ở trẻ em là gì?

Viêm cầu thận cấp ở trẻ em là một tình trạng y tế nghiêm trọng gây tổn thương thận cấp tính. Bệnh này thường xuất hiện sau khi trẻ bị nhiễm trùng do liên cầu khuẩn, gây viêm nhiễm ở vùng hầu họng hoặc ngoài da. Đôi khi, nguyên nhân của nhiễm trùng không rõ ràng. Ngoài ra, các bệnh lý khác như lupus ban đỏ hệ thống và Scholein-Henoch cũng có thể dẫn đến viêm cầu thận cấp.

Sau khi trẻ bị nhiễm trùng ở một cơ quan khác, nếu có tổn thương cầu thận kèm theo, bệnh sẽ khởi phát đột ngột với các triệu chứng như phù toàn thân. Ban đầu, cha mẹ có thể nhầm lẫn tình trạng này với việc trẻ tăng cân. Ngoài ra, trẻ còn có thể tiểu ít, thậm chí vô niệu hoàn toàn, hoặc tiểu máu và tiểu đục do có protein trong nước tiểu. Khi đưa trẻ đi khám, các bác sĩ thường phát hiện trẻ bị tăng huyết áp và có các xét nghiệm bất thường cho thấy chức năng thận bị suy giảm.

Điều trị viêm cầu thận cấp ở trẻ em đòi hỏi phải nhập viện để theo dõi sát sao và điều trị tích cực. Trường hợp nghiêm trọng có thể cần đến việc chạy thận nhân tạo để duy trì chức năng thận và bảo vệ tính mạng của trẻ. Việc điều trị cần phải được thực hiện sớm và hiệu quả để tránh các biến chứng nghiêm trọng như suy thận cấp, suy tim cấp, phù phổi cấp và phù não. Nếu không được cứu chữa kịp thời, viêm cầu thận cấp có thể gây tổn thương thận kéo dài và dẫn đến suy thận mạn tính.

Viêm cầu thận cấp là một bệnh lý có thể điều trị được nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Các biện pháp điều trị bao gồm sử dụng kháng sinh để xử lý nhiễm trùng do liên cầu khuẩn, kiểm soát huyết áp, điều trị lợi tiểu để giảm phù và điều chỉnh các rối loạn điện giải. Trẻ cần được nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh và có chế độ ăn uống hợp lý để hỗ trợ quá trình phục hồi.

Cha mẹ cần lưu ý và theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường ở trẻ, đặc biệt là sau khi trẻ bị nhiễm trùng. Nếu phát hiện bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến viêm cầu thận cấp, cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Các triệu chứng và biến chứng của viêm cầu thận cấp

Trẻ bị viêm cầu thận cấp có thể khởi phát đột ngột với các triệu chứng như phù toàn thân, tiểu ít, tiểu máu, tiểu đục và tăng huyết áp. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy thận cấp, suy tim cấp, phù phổi cấp, và phù não. Nếu không được điều trị đúng cách, tổn thương thận kéo dài có thể dẫn đến suy thận mạn tính.

Điều trị viêm cầu thận cấp ở trẻ em

Việc điều trị viêm cầu thận cấp ở trẻ em cần được thực hiện thận trọng và phối hợp nhiều phương pháp khác nhau.

Điều trị nhiễm trùng do Streptococcus:

• Sử dụng các kháng sinh Cephalosporin và Penicillin thuộc nhóm β-Lactam để hạn chế sự lan truyền của vi khuẩn.
• Liều dùng tham khảo là Penicillin V 100.000 đơn vị/kg/ngày trong 10 ngày. Nếu dị ứng với Penicillin V, có thể sử dụng Erythromycin 30-50 mg/kg/ngày trong 10 ngày.
• Trong trường hợp nặng, cần quyết định sử dụng liệu pháp kháng sinh phối hợp giữa Penicillin và một kháng sinh khác ngay từ đầu.

Điều trị tăng huyết áp:

• Tăng huyết áp trong viêm cầu thận cấp là tăng huyết áp thứ phát, cần điều trị nguyên nhân và triệu chứng.
• Khi huyết áp của trẻ quá cao hoặc có các tổn thương cơ quan đích do biến chứng của tăng huyết áp, cần phải hạ áp tích cực. Có thể sử dụng các loại thuốc hạ áp như thuốc tác dụng trung ương, thuốc phong tỏa hạch giao cảm, thuốc chẹn β, thuốc chẹn kênh calci, thuốc ức chế men chuyển, và giảm tiết renin.
• Việc lựa chọn loại thuốc và liều dùng sẽ tùy thuộc vào điều kiện cá thể và biến chuyển lâm sàng. Nếu không đáp ứng với thuốc, có thể cần can thiệp bằng lọc máu.

Điều trị lợi tiểu:

• Sử dụng các thuốc lợi tiểu giúp tăng lượng nước tiểu, giảm phù, hạ huyết áp, giảm kali máu, điều chỉnh toan kiềm và cải thiện chức năng thận.
• Các thuốc lợi tiểu thường dùng là Furosemide và Mannitol. Liều lợi tiểu được điều chỉnh mỗi ngày tùy vào mức độ đáp ứng cải thiện triệu chứng.

Điều chỉnh các rối loạn điện giải:

Điều trị tăng kali máu bằng Sodium polyesterene sulfonate resin uống hoặc thụt đại tràng nếu trẻ không uống được, kèm theo sorbitol giúp gây tiêu chảy thẩm thấu để kali mau đào thải ra ngoài. Nếu kali vẫn cao, có thể phối hợp thêm Gluconate Canxi, Bicarbonate Natri, Insulin kèm glucose ưu trương để làm kali vào lại nội bào. Nếu không hiệu quả, cần chỉ định can thiệp thay thế thận sớm.

• Kiểm soát toan máu bằng Bicarbonate Natri.
• Chống hạ canxi máu bằng cách làm giảm phosphore máu và dùng Amphogel.
• Chống hạ natri máu bằng cách hạn chế uống nước nhược trương và bù natri ưu trương nếu natri giảm quá thấp.

Điều trị hỗ trợ không dùng thuốc:

• Trẻ cần được nghỉ ngơi tại giường hoặc chỉ vận động nhẹ nhàng, tránh chơi đùa chạy nhảy cho đến khi hết phù và huyết áp trở lại bình thường.
• Hạn chế lượng nước uống vào. Nếu trẻ còn tiểu được nhưng giảm hơn bình thường, tổng lượng nước vào trong ngày chỉ bằng tổng thể tích nước mất ra ngoài của ngày hôm trước cộng thêm khoảng 200 - 500 ml. Trong trường hợp trẻ vô niệu hoàn toàn, truyền Glucose 10 - 30% với liều 35 - 45 ml/kg/24 giờ.
• Chế độ ăn của trẻ cần hạn chế muối tối đa để tránh giữ nước và giảm phù. Sau giai đoạn cấp, trẻ có thể ăn uống bình thường trở lại. Cần đảm bảo cung cấp năng lượng tối thiểu 50 Kcal/kg/ngày cho trẻ.

Các điều trị khác:

• Chống co giật trong tổn thương não do cao huyết áp bằng Diazepam hoặc Phenobarbital.
• Thẩm phân phúc mạc hoặc lọc máu ngoài thận (thận nhân tạo) khi các biện pháp điều trị khác không hiệu quả, hoặc khi trẻ có tình trạng ngộ độc nước, nhiễm toan nặng, tăng kali máu nặng, tăng ure máu nặng, tăng huyết áp cấp cứu, hoặc phù phổi cấp.

Mặc dù hơn 90% trẻ em bị viêm cầu thận cấp sau nhiễm liên cầu có thể khỏi hoàn toàn với điều trị bảo tồn, việc điều trị không đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm và di chứng suy thận mạn tính. Do đó, cha mẹ cần nhận biết sớm các dấu hiệu của viêm cầu thận cấp và nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị viêm cầu thận cấp ở trẻ em kịp thời, phòng ngừa các hệ lụy đáng tiếc.

Xem thêm:

• Suy thượng thận do thuốc: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
• Phương pháp chẩn đoán suy thận cấp phổ biến